Ankara Ticaret Odası (ATO), Türkiye’nin, Rusya, Çin, Almanya, KUL, İtalya, Fransa, İran, İspanya, İngiltere ve Güney Kore?nin belirgin pazarı haline geldiğini ve 2010 yılının dokuz ayında yapılan ithalatın yüzde 60’a yakınının bu 10 ülkeden gerçekleştirildiğini kaydetti.
ATO’nun Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Aut Ticaret İstatistikleri verilerinden yararlanarak hazırladığı ”Açık Aksata Türkiye” raporunda, Türkiye’nin 2010 yılının dokuz ayında mecmu 130,5 milyar dolarlık dış alım yaptığı ve bunun 94,1 bilyon dolarını tor özellik ithalatının oluşturduğu belirtildi.
Raporda, kaba maddede Rusya’nın, yatırım ve tüketim mallarında ise Çin’in şef olduğu rapor edildi.
-İTHALATIN YÜZDELIK 72?Sİ TOR HUSUS-
Rapora bakarak, Türkiye’nin ithalata harcadığı paranın yüzdelik 72’si olmamış maddeye gitti. İthalatın 18,9 bilyon dolarını envestisman malları, 17,1 milyar dolarını istihlak malları, 386 milyon dolarını üstelik sair mallar oluşturdu. Aynı ayrıksı deyişle Türkiye’nin ithalata harcadığı paranın yüzdelik 13,1’i tüketim, yüzdelik 14,5’i yatırım, binde 3’ü üstelik eksantrik yerde belirtilmeyen sair mallara gitti.
Türkiye, 1999 ve 2009 yıllarında kaba husus ithalatının yarısını yedi ülkeden yaptı. Tanzim değişse bile herhangi bir iki yılda de Rusya Federasyonu, Almanya, İtalya, KUL ve Fransa geçmiş yedi talih arasında düz aldı. 1999 yılında evvel yedi talih ortamında bulunan İngiltere ve Hollanda’nın yerini 2009 yılında İran ve Çin aldı. 2009 yılında olduğu üzere 2010 yılının dokuz ayında birlikte ”Rusya, Almanya, BENDE, Çin, İran, İtalya ve Fransa” yedilisi değişmedi.
-YER HIZLI ÜLKE ÇİN-
Serencam 10 yılda Türkiye’nin olmamış özellik ithalatında özellikle Çin, İran ve Rusya’nın payı örtüsüz tıpkı biçimde arttı.
1999 yılında Türkiye’ye 491 milyon dolarlık kaba konu satan Çin, 2009 yılında satışını 5,4 bilyon dolara yükseltti. Güzeşte 10 yılda olmamış konu pazarında 11 hatim (yüzde 1000) büyüyen Çin, yüzdelik 1,8 olan payını yüzdelik 5,4’e çıkarttı. Bu performansıyla Çin, Türkiye’nin incelmemiş husus pazarı içinde 18. bayağı dördüncü sıraya yükseldi. Çin, 2010 yılının dokuz ayında dahi dördüncülüğünü korurken Türkiye’nin toplanmış ithalatı ortamında ikinciliği ele geçirdi.
1999 yılında 632 milyon dolarlık as ile tor özellik ithalatında 12. tam meydan düzlük İran ise akıbet 10 yılda satışını yüzdelik 430 artırarak, 2009 yılında 7. sıraya, 2010 yılı Ilkgüz kocaoğlan itibariyle de 5. sıraya yükseldi.
Türkiye ham madde kendisine yer çok, endüstri amacıyla meful kabak yön ve işlenmemiş mahrukat ve yağ satın alıyor. İşlenmiş olmamış madde pazarı Almanya’nın, mahrukat ve yağ pazarı ise Rusya’nın elinde bulunuyor.
-DOĞALGAZ VE PETROLDE İRAN İLE RUSYA KAPIŞIYOR-
Türkiye’nin idmansız yön ithalatında akıbet 10 yılda yüzdelik 270’in üzerinde çoğalma gerçekleşti. İthalatı en aşkın mütezayit tor madde ise yüzde 479 ile olmamış yer yağı, gaz ve maden kömürü kadar ham maddelerden oluşan muamelat görmemiş yakıt ve yağlar oldu.
Türkiye’nin doğalgaz ve petrol pazarı İran ve Rusya arasında şişman tıpkı kapışmaya manzara oluyor. 1999 yılında işlem görmemiş mahrukat ve yağlar pazarının yüzde 18’i İran’ın elinde iken, 2009 yılına gelindiğinde Rusya hakimiyeti ele geçirdi. 1999 yılında işlem görmemiş yakıt ve yağlar pazarından yüzde 14 behre kayran Rusya, 2009 yılında yüzdelik 55 ile pazarın lideri oldu. Hakimiyet hala yüzde 42 ile Rusya’nın elinde olsa de İran 2009 yılında yüzde 17 olan münasebet payını, 2010 yılının dokuz ayında yüzdelik 31’e yükseltti.
Doğalgaz ve yer yağı pazarında payını sunma haddinden fazla zait ayrımsız gayrı ülke bile Irak oldu. 2009 yılında idmansız yakıt ve yağ pazarının yüzdelik 4,7’sini eline nâkil ve dördüncü sırada olan Irak, dokuz ayda da satışını artırdı ve yüzdelik 5,4 hisse ile üçüncü sıraya yerleşti.
10 sene öncesi pazarda daha aşkın mevki bulunurken 2010 yılında pazarı, Rusya, İran ve Irak ele geçirdi.
-YATIRIM VE TÜKETİM MALLARINDA LİDER ÇİN-
1999 yılında istihlak malları pazarında yüzdelik 5’lik behre ile yedinci tam saha düzlük Çin, 2009 yılında tüketim mallarında aksata payını yüzde 14’e çıkartarak ikinci sıraya yerleşti.
Yatırım malları pazarının bile hakimi Çin oldu. 1999 yılında 157 milyon dolarlık ihracatı ile on üçüncü tam olan Çin, 2009 yılında yüzdelik 21 hisse ile pazarın lideri oldu. Türkiye?ye 4,6 bilyon dolarlık envestisman malı sattı.
-KİME, NE SATTIK?-
Türkiye 2010 yılının dokuz ayında 130,5 milyar dolarlık ithalatına kıymet 81,9 bilyon dolarlık ihracat yaptı. İhracatın 40,7 bilyon dolarını kaba madde, 32,2 bilyon dolarını istihlak malları, 8,5 bilyon dolarını da envestisman malları oluşturdu.
Tor maddede aut açıkça 53,4 milyar dolar, ihracatın ithalatı gelecek oranı yüzde 43,2 oldu. Değişik benzeri deyişle 100 dolarlık olmamış konu alışına kıymet elden 43 dolarlık satma yapıldı. Sunma çok kabak madde satılan mevki 3 bilyon dolar ile Almanya oldu. Irak’a 2,2 milyar dolarlık, İtalya’ya ise 2 milyar dolarlık olmamış konu sattık.
Yatırım mallarında aut boş 10,4 milyar dolar olurken, herhangi bir 100 dolarlık alıma kıymet 45 dolarlık komutan yapıldı. Yatırım mallarının bildirme çokça satıldığı önce üç devlet SUTAŞ ülkelerinden İtalya, Fransa ve İngiltere oldu.
Türkiye’nin aut fazla verdiği biricik takım istihlak malları oldu. Bu grupta dış tecim ilavesi 15,1 milyar dolar olurken, 100 dolarlık alıma bedel 189 dolarlık para satıldı. Istihlak malları ihracatında yeryüzü şişman münasebet ise Almanya, İngiltere ve Fransa oldu. Almanya’ya 4,5, İngiltere’ye 2,7, Fransa’ya ise 2,6 bilyon dolarlık tüketim malı satıldı.
-ATO BAŞKANI AYGÜN-
ATO Başkanı Sinan Aygün, rapora ilgili değerlendirmesinde, Türkiye’nin uran üretiminde dışa bağımlılık zımnında her yıl henüz çıkkın tıpkı fatura ödediğini vurgulayarak, ”Büyümek, milli gelirimizi ve halkımızın bolluk seviyesini çoğaltmak istiyorsak iktisadi bağımsızlık savaşı başlatmamız lazım” dedi.
1999 yılında 40,7 milyar dolar olan ithalatın 2009 yılında 141 milyar dolara çıktığını, 2010 Ilkgüz ayı itibariyle birlikte 130,5 milyar dolara ulaştığını kaydeden Aygün, sabık 10 yılda Türkiye’nin ithalata soy aktarımının yüzdelik 247 arttığına dikkati çekti.
Sunma efdal artışın yüzde 300 ile tüketim malları ithalatında yaşandığını, buna fiyat yatırım malları ithalatındaki artışın yüzde 146’bile kaldığını vurgulayan Aygün, ”Ekonomik nema üzere lüzumlu olan envestisman malları yerine istihlak mallarına ve ülkemizde üretebileceğimiz sanayi kaba maddelerine ana aktarıyoruz” dedi.
