Boğaz’a geçmiş köprü hangi ahit yapıldı?

İstanbul Boğazı’na önce güreşçi köprüsü, Pers kralı 1. Dareios’un İskit seferi sırasında Samoslu mimar
Mandroklees eliyle MÖ 512 yılında nesir edildi. Gemilerin birbirlerine demir
kıskaçlarla çengellenmesiyle oluşturulan köprü, tarihte ilk kez iki kıtayı
birbirine bağladı.

AA muhabirinin, Garaz Arslan’ın “İstanbul’un Antik Çağ Tarihi/Alışılmış ve
Helenistik Dönemler” ünlü kitabından derlediği bilgiye bakarak, Pers Kralı 1.
Dareios, İskitlere karşı planladığı seferi amacıyla sonuç hazırlıklarını tamamladı ve
MÖ 512 yılının baharında ordusunun başında krallık şehri Susa’dan yola çıktı.

İstanbul Boğazı kenarındaki Kalkhedon’a (Kadıköy) gelen Pers Kralı,
oradan gemiye binerek Kyaneai Adaları’na akıllıcasına yelkenli açtı. Geçit üstünde
Karadeniz’in girişindeki yüksek benzeri burnun ucuna oturan kral, buradan bildik
bilcümle denizlerin en şaşırtıcısı olan Karadeniz’in görülmeye ayar doyulmaz
güzelliklerini seyre daldı. Pers Kralı, esasen gemiye binerek Samoslu mimar
Mandroklees vasıtasıyla gemilerin birlikte getirilmesiyle oluşturulan İstanbul
Boğazı’ndaki köprüye hak yolu aldı.

Üzerinde, temelli bire bir köprünün kurulmasına cevaz vermeyecek derecede koyu
ve geniş olan İstanbul Boğazı’nda ayrıca Karadeniz’den Marmara istikametine akla yatkın
ense akıntı güreşçi köprüsü yapımını zorlaştırıyordu. bu haysiyetle Mandroklees, elan bilahare
Persler, Helenler ve Romalılar vasıtasıyla tecrübe edilen bire bir ustalık kullanarak
tarihte ilk defa iki kıtayı birbirine bağlayan benzeri güreşçi köprüsü oluşturdu.

-GEMİLERİ DEMİR KISKAÇLARLA ÇENGELLEDİLER-

Bu sisteme göre gemiler evvel mir verilir verilmez akıntıda yüzmeye
bırakılırdı. Böylecene hareket onları katıksız olarak aşağıya akıllıcasına sürüklerken, bire bir
kürekli havza de onları köprünün kurulması planlanan yere yönlendirirdi. Gemiler
tıpkısı kıyıdan alın kıyıya büyüklüğünde belli aralıklarla dizilir dizilmez, çapalarının
yanı sıra kabataşlarla doldurulmuş ehram şeklindeki sepetleri akıntıya alın
tutunmalarını hatırlamak üzere suya indirirlerdi. Bu şekilde gemilerin burunları
Karadeniz ile sarp köşe yapacak biçimde konumlandırılacağı amacıyla boğazın akıntısına
paralel düşer ve akıntı zımnında gemileri birbirine bağlayan halatlara binen
yükü azaltırdı.

Böylesine yoğun ve açık su kütleleri üstünde gemiler antrparantez
birbirlerine demir kıskaçlarla çengelleniyordu. Ayrıca boğazda etkin siftinlik
teknelerin geçişi için köprüde aralıklar bırakılıyordu. Bilcümle bunlar
tamamlandıktan sonradan gemileri birbirine bağlayan halatları karadan ongun burgular
ve çıkrıklar kullanarak gererlerdi. söz konusu halatlar, keten, kenevir
lifleriyle papirüslerden yapılırdı.

Bu şekilde köprünün çatısı oluşturulduktan bilahare köprünün eni süresince
takı kalaslar kesilirdi. Bunlar teknelerin üzerilerine boyuna art arda
dizilirdi. Peşi Sıra enlemesine tahtalarla bunlar birbirine tutturulurdu.
Gemilerin aralarında çarpışmaması ve gemiden gemiye intikal sağlayacak kalasların
desteklenmesi için bağlayıcı ve sabitleştirici aykırı kirişler konurdu. Tıpkısı
proses, köprüyü tutmak amacıyla lazım olduğu sayıda gemiden gemiye yenilenirdi.
Bunların üstüne yine tahtadan bire bir batan döşenir ve üstüne benzeri bitirme yer
atılırdı. en üst adına bile köprünün herhangi bir iki yanına, canip duvar işlevi görmesi amacıyla
merdivenler çakılırdı. Bu korkuluklar, bire bir yandan atlar ve dara hayvanları
açısından geçişi sakıncasız kılarken, diğer yandan dahi yapıyı elan da
güçlendirirdi.

-MİMARA ÜCRETİNİN 10 KATI DÜNYALIK-

Pers Kralı Dareios, köprüyü muayene ettikten bilahare hayranlık uyandırıcı
aynı işi böylesine bodur tıpkı sürede başardığı için Samoslu mimar Mandroklees’e
ücretinin 10 katını verdi. Mandroklees bile bu bağışla, köprüye bakılarak yapılacak
bir foto üzere armağan koydu. Tabloda, şeref koltuğunda oturan Dareios’un, argıt
üzerinde gemilerin bire bir araya getirilmesiyle nesir edilen köprü üzerinden Asya’dan
Avrupa kıtasına geçen Pers ordusunu seyredişi resmedildi.

Mandroklees, tabela konusunda “Mandroklees, balığı artağan Bosporos’ta bire bir
köprü mensur etti/Yaptığı bu işin anısını mabude Hera’evet sungu kendisine ayırdı/Kral
Dareios’un planını başarıyla adına getirerek/Hem kendi değer tacı elde etti, hem
bile Samoslular’ın ününü artırdı” dizelerini yazdıktan sonradan nezir olarak Hera
Tapınağı’nın duvarına astırdı.

Dareios, Mandroklees’i mükafatlandırdıktan bilahare MÖ 512 yılında 740 metre
genişliğindeki köprüden Avrupa’ya geçti. Elan bilahare boğaz üzerindeki köprüyü
oluşturan gemiler ayrıldı. Böylece Pers donanması, mütenevvi filolar halinde
Byzantion, Kalkhedon limanları ile İstanbul Boğazı kıyılarında çıpa attı.

Vatan

 

Share: