Türkiye Iktisat Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) “Kovid-19’un Mütemmim Harcamalarına Etkisi” konusunda yaptığı araştırmanın ikincisini yayımladı. Buna bakarak 3 April haftasında tüketim harcamaları 13 Mart haftasına göre yüzde 34 azaldı. Yer faziletkâr düşüş ise koronavirüs salgınıyla ilk kapatılan içkili yerlerde yüzde 93 kayıpla yaşandı.
Koronavirüs salgınının tüketici harcamaları açısından yarattığı etkiyi takip edebilmek üzere, Dalan Bankası Ödeme Kartı ve Itimat Kartı Masraf Tutarları verisi inceleyici TEPAV masraf kalemlerine bakarak tüketicilerin haftalık ve mahiye ödeme kartı/kredi kartı harcaması ve haftalık/yıllık değişimleri ele alıyor. TEPAV verilerine bakarak 3 April haftasında banka kartı ve kredi kartı kullanılarak 14.1 bilyon TL tutarında gider yapıldı. Benzeri esbak haftaya nazaran gider tutarı 626 milyon TL yani yüzde 5 arttı. İşlem adedi ise yüzdelik 3 azalarak 80 milyona geriledi.
Alışverişin yüzde 27’si internetten oldu
Ahzüita yöntemi bakımından incelendiğinde 3 April haftasında yapılan toplanmış harcamaların 3.8 milyar TL’si (yüzde 27) genel ağ üzerinden, 898 milyon TL’si (yüzde 6) mektupla/telefonla yapıldı. Antrparantez hep harcamaların yüzdelik 3’ünü (355 milyon TL) gümrük vergisi ödemeleri oluşturdu. Aynı esbak haftaya kıyasla 3 April haftasında genel ağ üzerinden yapılan alışverişler yüzde 24, mektupla/telefonla yapılan alışverişler yüzde 7, gümrük vergisi ödemeleri yüzdelik 16 arttı.
İlk koronavirüs vakasının görüldüğü 13 Mart haftasında panik istihlak nedeniyle harcamalar artmış, 20 Mart haftasında zorunlu tüketim harcamalarına doğrulum görülmüş ve 27 Mart haftasında bir eski haftaya kıyasla cemi masraf kalemlerinde tenakus olmuştu. 3 Nisan haftasında ise bazı gider kalemlerinde ruh görüldü. Online eğitime intikal ile 13 Mart haftasında artış gösteren ve elan sonrasında mütenakıs ruh-elektronik eşya, elektronik beyin harcamaları, 3 Nisan haftasında yeniden arttı. Benzeri önceki haftaya nazaran 3 April haftasında yüzde 9 küsurat ruh-elektronik kayıt, bilgisayar harcamaları 13 Mart haftasından bu yana ise yüzde 11 azalmış oldu. Eğitim Bilimi/kırtasiye/yazıhane malzemeleri harcamaları ise 3 April haftasında bir geçmiş haftaya kıyasla yüzde 14 arttı.
Fakat bu çoğalma, 13 Mart haftasına nazaran yüzde 46 düşüşün önüne geçemedi. Uz Iletişim harcamaları ise koşut yerine tıpkı geçmiş haftaya kıyasla 3 Nisan haftasında yüzdelik 4 arttı. Sonunda 3 Nisan haftasında eğitime müteveccih harcamalara yönelim olduğu görüldü.
Havayolları harcaması yüzdelik 86 azaldı
Turizm ve eğlenceye müteveccih harcamalar; havayolları, seyahat acenteleri/transport, konaklama ve yaman/içkili yerlerde yapılan harcamalar düşüşünü sürdürdü. 13 Mart haftasına bakarak kıyaslandığında 3 Nisan haftasında, yaman/içkili yerlerde yapılan harcamalar yüzdelik 93, havayolları harcaması yüzde 86, konaklama harcaması yüzde 79, gezi acenteleri/transport harcaması yüzde 67 azalmış oldu.
Yemek, çul ve aksesuar, mobilya ve dekorasyon harcamaları 13 Mart haftasına nazaran 3 April haftasında sırasıyla yüzde 82, yüzdelik 77 ve yüzdelik 46 azaldı. Aynı önceki haftaya nazaran ise 3 April haftasında aşındırmak harcaması (yüzdelik 7), mobilya ve dekorasyon harcaması (yüzde 2) azalırken, giyim ve aksesuar harcaması vabeste ayrımsız artım (yüzdelik 1) gösterdi.
