Balaban Budun Meclisi, Sakarya Meydan Muharebesi’nın kazanılmasından sonraları Serdar Mustafa Eksiksizlik Ciddi’ya, 19 Ilkgüz 1921’da kanunla “Işaret” (Müşir) rütbesi ile “Gazi” unvanı verdi.
Mustafa Kemal’e, Milli Mücadele’nin başında, Erzurum’birlikte bulunduğu tam, kendisini İstanbul’a çağıran Saray ile 8-9 Orak Ayı 1919 gecesi yaptığı tel görüşmesinde, resmi memuriyetine son verildiği bildirildi.
Mustafa Eksiksizlik Ciddi da Harbiye Nezareti’ne ve Halife’a, “resmi vazifesiyle beraber askeriye mesleğinden istifa ettiğini” bildiren tel gönderdi. Hiçbir aşama sahibi olmayan Mustafa Kemal, “milletinin sinesinde” mücadelesini sürdürdü.
Sakarya Meydan Muharebesi öncesinde Mustafa Eksiksizlik’e Millet Meclisi, 5 Ağustos 1921’de “Başkumandanlık” unvanı verdi. Savaşın 13 Ilkgüz’birlikte kazanılmasının ardından, Mağrip Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Gösterişli ile Genelkurmay Başkanı Fevzi (Derk Etmek) Ağır, cepheden, “Edirne Mebu su İsmet ve Kozan Mebusu Fevzi” imzalarıyla Meclis’e 15-16 Eylül 1921’de gönderdikleri tarihi önergeyle Mustafa Eksiksizlik’e “Mareşallik” rütbesi ile “Gazi” unvanı “tevcihini” önerdi.
Meclis’in kanunla bu önergeyi akseptans etmesiyle Mustafa Kemal Kâmil’ya “Müşir” rütbesi ve “Gazi” unvanı verildi.
Belli başlı gayrı olaylar
19 Ilkgüz
1575- Hükümdar III. Murat’ın görevlendirdiği Müneccimbaşı Takiyüddin Efendi’nin öncülüğünde kurulan İstanbul Rasathanesi açıldı. Observatuvar, devrin Şeyhülislamı eliyle 1580’da yıktırıldı.
1893- Yıpranmamış Zelanda kolonisi, kadınlara rey hakkı tanıyan ilk ulus oldu. Bu atılımın öncüsü, 1866’birlikte avrat hareketini başlatan Kate Sheppard idi.
1921- TBMM, Mustafa Eksiksizlik Rabıtalı’ya, “Müşir” rütbesiyle “Gazi” unvanı verdi.
1951- Kuzey Atlantik Paktı Konseyi, Türkiye ve Yunanistan’a NATO’ya katılma çağrısı yaptı.
1955- Arjantin Cumhur Reisi Juan Peron, askeri darbeyle devrildi ve Paraguay’a sürüldü.
1961- Sakat başbakanlardan Ordinaryüs Prof. Şemsettin Günaltay hayatını kaybetti.
1970- Türk Hava Yollarının Antalya adlı uçağı Isparta doğru düştü, 154 hayat hayatını kaybetti.
1985- Meksika’nın başkenti Meksiko’dahi meydana mevrut 8,1 büyüklüğündeki depremde 35 binden fazla sevimli öldü.
1987- 10. Akdeniz Oyunlarında Erkin Güreş Milli Takımı, 6 değerli, 1 gümüş madalya ile mızıka halinde böke oldu.
2010- 95 yıl aradan sonradan ilk defa bire bir günlüğüne ibadete açılan Akdamar Kilisesi’nde ayin yapıldı.
2012 – Numan Vareste’un umumi başkanlığını yaptığı Halkın Sesi Partisi (HAS Fırka) olağanüstü kongrede feshedildi.
2017- Birleşmiş Uluslar Mülteciler Faziletkâr Komiserliği, Yemen’bile kavga zımnında evlerini tecezzi eden kişilerin sayısının 2 milyona yaklaştığını duyurdu.
2021- Pakistan Uluslararası Havayolları (PIA), 22 yıl aranın peşi sıra Pakistan’dan Suriye’nin başkenti Şam’a önce palyatif seferini gerçekleştirdi.
20 Ilkgüz
622- Hazreti Muhammed ile Hazreti Ebubekir, Medine’ye ulaştı.
1519- Portekizli kaşif Magellan, 270 güç ve 5 gemiyle İspanya’dan yola çıktı.
1937- Dolmabahçe Sarayı Veliaht dairesinde, Atatürk’ün de isteğiyle Türkiye’nin geçmiş resim ve statü müzesi açıldı.
1946- Basın Kanunu TBMM’da akseptans edildi.
1985- Folk Müziği yorumcusu, opera sanatçısı, kompozitör ve saz şairi Psikoloji Akarsu, 73 yaşında memat etti.
1988- Naim Süleymanoğlu, Seul Olimpiyat Oyunları’nda halter dalında 6 acun rekoru kırdı.
1992- Müstakil Ruzname gazetesi yazarı Musa Anter, Diyarbakır’dahi öldürüldü.
1992- Gazeteci edip İlhami Soysal 64 yaşında öldü.
1994- Bakü’de yer yağı anlaşması imzalandı. İngiliz BP, Amerikan Amaco, Penzol, Zalim Lukoil ve TPAO, tıpkısı şirketler birliği oluşturdu.
2011- Yargıda sesli ve görüntülü rapor dönemi başladı. Murafaa nedeniyle gönderme ve nakillerin sunma aza indirilmesini amaçlayan Ukubet Muhakemesinde Patırtılı ve Fon Bilişim Sisteminin Kullanılması Karşı Talimatname yürürlüğe girdi.
2011- Türk futbolunda, kulüplere verilen “seyircisiz karşılaşma cezası” dönemi, Fenerbahçe- Manisaspor karşılaşmasıyla sona erdi. Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadı, kadınlara ve çocuklara açıldı.
2013- Inanma Genel Müdürlüğünün Dikmen’deki polis evine roketli saldırı düzenlendi.
2016- Kanadalı ve Çinli malumat adamları, fiber optik ağda tıpkı yerden diğerine bilgiyi, fiziksel değme şey üstüne yüklemeden aktarmayı başardı.
2018- Temsil ve sinema sanatçısı Ferdi Merter Fosforoğlu, 79 yaşında ölüm etti.
2020- Rasim Öztekin, Harbiye Cemil Topuzlu Açıkça Albeni Sahnesi’nde gerçekleştirilen törende, fars geleneğinin nişanesi adına akseptans edilen Keleş Hasan Efendi’nin kavuğunu, Ululuk Çoruh’a devretti.
21 Ilkgüz
1903- İlk kovboy filmi Macun Carson’un prömiyeri ABD’bile yapıldı.
1932- Siper-i Etfal Cemiyetince planlı “Doğuluca Güreş” karşılaşmaları Taksim Stadyumu’nda yapıldı.
1938- İlk monitör bili programı BBC’dahi yayımlandı.
1943- Karikatürcü Sedat Nuri İleri 55 yaşında öldü.
1943- İnönü Ansiklopedisi’nin önceki fasikülü yayımlandı.
1947- Zonguldak Kozlu kömür ocaklarındaki grizu patlamasında 48 iştirakçi öldü.
1973- Sanat tarihçisi Tahsin Öz öldü.
1975- Ressam ve saz şairi Bedri Rahmi Eyüboğlu, 62 yaşında ölüm etti.
1980- Orgeneral Haydar Salt, Devlet Başkanı Umumi Sekreteri oldu. Aynı çevrim Başvekil Bülend Ulusu, hükümetini açıkladı.
1989- Beyaz Perde yönetmeni ve çekimci Ertem Eğilmez, 60 yaşında ahiret yolculuğu etti.
2000- Gazeteci edip Ahmet Taner Kışlalı suikastında araca bombayı yerleştirdiği belirtilen Rüştü Aytufan, Sapanca’üstelik yakalandı.
2011- Türk müziğine 80’in üzerinde eser kazandıran Ahmet Niyazi Şengül, Safranbolu’de 85 yaşında hayatını kaybetti.
2015- Nijerya’nın kuzeydoğusundaki Borno eyaletinin başkenti Maiduguri’birlikte tıpkı camiye planlı intihar saldırısında 54 gönül hayatını kaybetti.
2016- Mısır’ın kuzeyinde Kefr Herif-Şeyh’ten Akdeniz’e açılan muhacir teknesinin batması sonucu 204 birey hayatını kaybetti. Yola çıkarken birçok kişiyi taşıdığı adsız teknede kâin 164 sevimli kurtarıldı.
2017- ÇAKER, desteklediği ÖSO’ya Deyrizor operasyonunda terör örgütü PKK/PYD ile hareket ika teklifi yaptı. ÖSO grupları ise operasyonda yıldırı örgütüyle ayrımsız safta kayran almayı reddetti.
2017- Meksika’nın başkenti Meksiko’üstelik meydana gelen 7,1 büyüklüğündeki depremde 366 güç öldü, yıkılan binaların enkazından 52 yaşama kurtarıldı.
2018- Suudi Arabistan’ın resmi göstergeç kanalında ilk kez ayrımsız eş spiker esas bilgelik bültenini sundu.
2020- Koronavirüs salgını zımnında Türkiye’da mart ayından bu yana bağlı olan okullar, anaokulu ve beş 1’inci sınıflarda yüz yüze yetişek için kapılarını açtı.
2021- Japonya’birlikte 107 yaşlarındaki Umeno Sumiyama ve Koume Kodama “dallı güllü genişlik buğulanmış ikiz” adına Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi.
22 Eylül
1520- Dokuzuncu Osmanlı Padişahı Yavuz Odalık Doğru öldü.
1792- Fransa’üstelik cumhuriyet altını ilan edildi.
1903- İtalo Marconi, kornet (cornet) dondurma külahının patentini aldı.
1908- Bulgaristan, Osmanlı’dan bağımsızlığını zar etti.
1919- Türkiye İşçi ve Çiftçi Toplumcu Fırkası kuruldu.
1932- Gazeteci, yazar, maestro Ahmet Rasim, 68 yaşında öldü.
1943- Ankara Fen Fakültesi kuruldu.
1959- Avrupa ile KÖLE arasındaki önceki telefon kablo hattı yöntemince açıldı.
1964- Sosyal Demokrat Fırka kuruldu.
1964- Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, Yassıada hükümlüleri Yoldaş Koraltan, Rüştü Erdelhun, Muhik Yatağan ve Nedim Ökmen’i sağlık sorunları nedeniyle affetti.
1980- İran- Irak savaşı başladı.
1985- Fransız hükümeti, 10 Orak Ayı 1985’te batan Greenpeace’e ait “Rainbow Warrior” gemisini, Fransız adsız servisi ajanlarının batırdığını akseptans etti.
1993- New York Metropolitan Müzesi, “Karun Hazinesi”ni Türkiye’ye gabi göndermeye değişmeyen verdi.
2000- Bakanlar Kurulu, Kopenhag Kriterleri ile koşut insan hakları raporunu kabul etti.
2001- Maestro ve müzik yorumcusu Fikret Kızılok, kalp hastalığı nedeniyle otama gördüğü İstanbul Üniversitesi Tababet Fakültesi Hastanesinde 54 yaşında hayatını kaybetti.
2005- Beyaz Perde sanatçısı Tanju Korel, 61 yaşında İstanbul’üstelik mevt etti.
2007- Sinema oyuncusu Ulvi Eksiksizlik Asıliskender, otama gördüğü hastanede hayatını kaybetti.
2008- Temsil sanatçısı Haydi Çaman, İstanbul’bile kaldığı özel bakımevinde 65 yaşında irtihal etti.
2011- Tuğamiral Ali Sadi Ünsal, Tümamiral Fikret Devir, albaylar Sencer Baskın ve Mehmet Koray Eryaşar ile Binbaşı Cem Çağlayan, “Varyos Planı” soruşturması kapsamında tutuklandı.
2011- KKTC Kabine, Türkiye Petrolleri Laedri Ortaklığı’na KKTC bahir mezuniyet alanlarında petrol ve doğal gaz kontrol ruhsatı verdi.
2012 – Feshedilen ARPALIK Tümen’nin Genel Başkanı Numan Kurtulmuş, Körfez Kongre Merkezi’nde düzenlenen İstanbul İl Başkanlığı Istişare Meclisi ve Ortaklık Toplantısı’nda DOĞRU Öğür’ye katıldı.
2013- Endonezya’nın Cenup Sumatra Adası’nın başkenti Palembang’bile planlı 3. İslami Dayanışma Oyunları’nda Türkiye, oyunları 23’ü zer kalkışmak için toplanmış 103 madalyayla 5’inci tam bitirdi.
2015- Alman araba üreticisi Volkswagen, acun genelinde 11 milyon dizel motorlu aracın emisyon testi manipülasyonundan etkilendiğini ve zararı bloke etmek amacıyla yaklaşık 6,5 bilyon avroluk bütçe ayırdıklarını bildirdi.
2017- Kocaeli/Kefken açıklarında içerisinde göçmenlerin bulunduğu tıpkı balıkçı teknesinin batması sonucu 22 emanet hayatını kaybetti.
2017- Milli atlet Aslı Şarap, doping nedeniyle Türkiye Atletizm Federasyonu Sıkı Kurulu marifetiyle ömür boyu pistlerden men edildi.
2021 – 2019 “Cumhurbaşkanlığı Hars ve Laf Büyük Ödülleri”nin sahiplerinden mimar Prof. Dr. Doğan Kuban, Beykoz’daki evinde 95 yaşında hayatını kaybetti.
23 Eylül
1856- İzmir- Ziyalı hattı demir yolu imtiyazı, ayrımsız İngiliz şirketine verildi. 1866 yılında işletmeye açılan 612 kilometrelik demiryolu hattının imtiyazı 15 Ilk Teşrin 1950’birlikte dolacaktı. Ancak hükümet bu hattı 30 Mayıs 1935’te satın aldı.
1939- Psikanalizin babası aziz Sigmund Freud, Londra’dahi öldü.
1942- Naziler, Auschwitz’te gazla öldürme katliamlarına başladı.
1947- Bulgaristan Partisi lideri Nikola Petkov asıldı.
1954- Gün Doğusu Almanya polisi, 400 kişiyi ESIR ajanı girmek iddiasıyla tutukladı.
1996- Temel Mahkemesi, Türk Ukubet Kanunu’nun, evli erkeğin zinasına imtiyaz tanıyan maddesini nakız etti.
2012- Milli motosikletçi Kenan Sofuoğlu, Dünya Supersport Şampiyonası’nın 12. kadem yarışı Portekiz koşusunu ikinci tam tamamlayarak sezonun bitmesine ayrımsız yarışma kaldığında şampiyonluğunu zar etti.
2016- Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) liderleri, Kolombiya hükümeti ile vardıkları sulh anlaşmasını rey birliğiyle akseptans etti.
2017- Irak ve Suriye’ye sınır dışı cerrahi müdahale izni konusunda hükümete sunulan yetkinin tıpkısı yıl daha uzatılmasına ilgili Başvekâlet tezkeresi TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
2018- Slovakya’bile gerçekleştirilen Dünya Çoluk Çocuk Güreş Şampiyonası’nda Milli sporcu Arif Dikkat, başıboş stil 86 kiloda değerli madalya kazandı.
2020- Manisa’daki Sidas Antik Kenti’nden yıllar ilk çalınarak İtalya’ya götürülen Lidyalılara ilgili bin 800 almanak antika taş nezir yazıtı, Kültür ve Turizm Bakanlığının çabalarıyla 23 yıl sonraları İtalya’nın başkenti Roma’dan THY’ye ilgilendiren uçakla yeniden Türkiye’ye getirildi.
2021- Somali Millî Tiyatrosu’nda 30 yıl aradan bilahare yeniden film gösterimi yapıldı. Hükûmet Merkezi Mogadişu’daki piyes, iç savaşın başladığı 1991 yılından bu yana ilk kez seyircilerini ağırladı.
24 Ilkgüz
1566- On bir numara Osmanlı Padişahı II. Essah tahta çıktı.
1882- İstanbul Beyazıt Kütüphanesi kuruldu.
1947- Hindistan’üstelik Mutekit mültecileri haiz katar, Pencap sınırında durduruldu. Sihler, 1200 mülteciyi kurşuna dizdi.
1960- Efdal Doğruluk Divanı kuruldu.
1973- Şilili âşık Pablo Neruda, Santiago’dahi öldü.
1996- Türk sanat müziği sanatçısı “Konuşma Güneşi” Zeki Müren, 24 Eylül 1996’bile TRT İzmir Stüdyosu’nda katıldığı izlence sırasında geçirdiği kalp krizi sonucu, 65 yaşında yaşamını yitirdi.
1999- 12 Mart 1971 Muhtırası’nda imzası bulunan bozuk Çekicilik Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Bahadır öldü.
2013- Pakistan’ın cenup ve güneybatısında meydana gelen 7,8 büyüklüğündeki depremde 355 hayat öldü, 619 can yaralandı.
2015 – Kurban Bayramı’nın geçmiş haset Mina’da şeytan taşlama sırasında yaşanan izdihamda, resmi rakamlara bakarak 769 can hayatını kaybetti, 934 birey da yaralandı fakat İran, izdihamda ölenlerin sayısının 4 binden çok olduğunu istikbal sürdü.
2017- Almanya’bile umumi seçimin galibi yüzde 33 ile Nasrani Irtibat partileri olurken, katmerli sağcı popülist AFD ilk kez Federal Meclise girdi.
2021- Görgülü’ın Didim ilçesindeki antik kent Miletos’ta düzenlenen hafriyat çalışmalarında, 2 bin 400 yıl öncesine ait, dönemin toplumsal yapısına bakarak ılımlı statüdeki insanların kullandığı memul iki konuta ulaşıldı.
2021- Dünyaca adlı Brezilyalı tahkiye ve güfteci Paulo Coelho, Türkçe’ye “Okçu’nun Yolu” (The Archer) adıyla çevrilen son kitabını olimpiyat şampiyonu milli sportmen Mete Gazoz’a adadı.
25 Eylül
1396- Yıldırım Bayezid, Niğbolu Zaferi’ni elde etti.
1561- Şehzade Bayezid idam cezası edildi.
1911- İtalya, Osmanlı Devleti’ne cenk zar etti.
1925- İstanbul’dahi, külhani teşkilatı hesabına çağdaş motorlu itfaiye aracı teşkilatı kuruldu.
1956- İstanbul’dahi serbest çaplı kamulaştırma çalışmaları başlatıldı.
1960- Yassıada’da tutuklu mevcut 3. Cumhurbaşkanı Cesamet Bayar, kemeriyle intihar girişiminde bulundu. Bayar, dideban teğmen vasıtasıyla kurtarıldı.
1974- Malumat adamları, spreylerin ozon tabakasını bozma ettiği üzerine uyarıda bulundu.
1979- Arjantin Devlet Başkanı Juan Peron’un eşi Eva Peron’un dirim öyküsünü anlatan “Evita” müzikalinin prömiyeri, Broadway Tiyatrosu’nda yapıldı.
1982- Türkiye’nin evvel karı büyükelçisi Filiz Dinçmen, Amsterdam’birlikte görevine başladı.
2001- Tekel’in Küba ile kuma kurduğu TEKA Puro Fabrikası İstanbul’bile açıldı.
2005- “Yer Neşeli Ahali Oyunları Gösterisi” dalında Guinnes Rekorlar Kitabı’nda rekora aday olan Burdur’dahi 20 bin 328 güç dernekevi “Teke Zortlatması” oyununu tıpkısı anda oynadı.
2011- Perge Antika Kenti’nden kaçırılan “Apışık Herakles” heykeli, 31 yıl sonraları KUL’den, Başvekillik uçağı ile Türkiye’ye getirildi ve Antalya Müzesi yetkililerine teyit edildi.
2011- İspanya’nın doğusundaki Katalonya mahalle muhtarı yönetimi, 1 Ev 2012 tarihinden itibaren yekpare Katalonya bölgesinde boğa güreşlerini yasakladı.
2012- Türk folk müziği bestecisi, söz yazarı ve yorumcu Neşet Ertaş, İzmir’dahi otama gördüğü hastanede 74 yaşında hayatını kaybetti.
2013- Bingöl M Tipi Ukubet İnfaz Kurumunda aralarında terör örgütü mensuplarının dahi bulunduğu 18 tutuklu ve hükümlü tünel kazarak kurtulma etti.
2017- Irak Kürt Lehçe Yönetimi (IKBY), Irak Federal Mahkemesince anayasaya yeraltı bulunan, BM, ÇAKER ve Türkiye atılmak için birçok ülkenin alın çıktığı “bağımsızlık referandumu”nu gerçekleştirdi.
2021- Katolik Kilisesinin Kanada’daki en üst kuruluşu olan Piskoposlar Konferansı, bir asırdan çok süreyle federal hükümet yerine yönettiği yatılı kilise okullarında meydana mevrut suistimaller zımnında ilk kez kusur diledi.
