Reisicumhur Recep Tayyip Erdoğan’ın davetine icabetle 3-5 Temmuz’bile Türkiye’yi konuşma eden Somali Reisicumhur Hasan Şeyh Mahmud, Anadolu Ajansının (AA) sorularını yanıtladı.

Türkiye’nin Somali ilkin kalkmak üzere Afrika ile ongun ilişkileri bulunduğunu belirten Mahmud, Türkiye ile Somali ilişkilerinin yıpranmamış olmadığını söyledi.

Mahmud, Türkiye ile Osmanlı Devleti’nden başlayan tarihi ilişkilere cemaat olduklarını vurgulayarak bu ilişkinin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başvekâlet döneminde Somali’yi görüşme ettiği ant baştan canlandığını dile getirdi.

Erdoğan’ın bahis konusu ziyaretinin önemine meni fail Mahmud, bu ziyaretin ülkesinin dünyaya açılması üzere punt olduğunu belirtti.

Mahmud, “bundan sonra Türkiye, cesamet inşası açısından, insanca açıdan, asayiş açısından ve savunma açısından, teröristlerle uğraş açısından genişlik edisyon dönemlerde yanımızda oldu. Zımnında bu nazik büyüklük ve halkının bizim amacıyla hususi bir anlamı var.” ifadesini kullandı.

Terörizmle mücadelede Türkiye’nin verdiği bindi

Ülkesindeki seçimlerin barışsever şekilde tamamlandığını ve kullanılmamış ayrımsız döneme girdiklerini kaydeden Mahmud, “Somali’nin seçim sonrası iktidar geçişi seçkin antlaşma barışçıldır. Bu de Somali oran kurumlarının ve demokrasisinin olgunlaşmakta olduğunu, durmuş oturmuşluk seviyesini gösteriyor.” değerlendirmesini yaptı.

Karşılaştıkları ağır sıklet zorluğun “yıldırıcılık” olduğunu vurgulayan Mahmud, sonuç 15 yıldır terörizmle savaş ettiklerinin altını çizdi.

Mahmud, terörizmle mücadelede Türkiye’nin verdiği desteğin önemine dikkati çekerek şöyle devam etti:

“Arbede sonrası zorlukların, kırılganlığın ve iktisadi zorlukların üstesinden gelirken teröristler, Somali’nin toparlanmasını elan ağdalı ayla getiriyor. Bu, kimin Somali’nin hakikat dostu ve kardeşi olup olmadığını belirlediğimiz tıpkı alandır. Umumi adına dünyaya haddinden fazla minnettarız, bize destek oldular ama bu bindi, seçme açıdan bedel değildi. Yani esas kendisine Türkiye’nin misilsiz olduğu saha burasıdır.”

Politik istikrarın çokça cesim ancak güvenliğin henüz da önemli olduğunu vurgulayan Mahmud, Somali’nin bu konuda hızlı hızlı geliştiğini belirtti.

“Terörü ortadan buyurmak amacıyla yalnız askeri yaklaşımın işe yaramadığını gördük”

Yıldırı örgütü Koca-Şebab ile mücadeleye değinen Mahmud, terörle savaşım konusunda eskiden bazen politikalar uyguladıklarını ve demincek bunlardan öğüt çıkardıklarını söyledi.

Mahmud, uyguladıkları “çevreleme politikasıyla” terör örgütünün komşu ülkelere, kıtaya ve tüm dünyaya yayılmamasını önlediklerini dile getirdi. Bu politikayla Insan-Şebab’ı Somali’bile sınırladıklarını kaydeden Mahmud, “Eğer Koca-Şebab bölgeyi ele geçirseydi, etrafa dağılsaydı ihtimal henüz vahim olabilirdi.” dedi.

İkinci politikalarının Insan-Şebab’ı zayıflatmaya çalışmak olduğunu ve bunun de işe yaradığını vurgulayan Mahmud, buna karşın bunun birlikte ev olduğunu söyledi.

Tüm bu politikaların askeri olduğuna bel eden Mahmud, Herif-Şebab ile farklı seviyelerde cenk etmek gerektiğinin altını çizdi.

Mahmud, askeri yaklaşımın çokça balaban ve asıl olduğunu kaydederek “Terörü ortadan almak amacıyla sadece askeri yaklaşımın işe yaramadığını gördük.” dedi.

Somali, Insan-Şebab ile 3 cephede savaşım edecek

Eş-Şebab ile mücadelede yıpranmamış ayrımsız politika geliştirdiklerini vurgulayan Mahmud, “Adam-Şebab’a üç ayrımlı cephede alın konulmasını istiyoruz. Üstünde haddinden fazla aşkın etki oluşturmaya bitmeme ettiğimiz askeri olarak fakat ideolojik namına de. İslam’ın yanlış versiyonunu yayıyorlar. Dolayısıyla biz Somali devleti ve halkı kendisine temelde barışsever ayrımsız din olan İslam’ın makul versiyonunu yansıtmak istiyoruz.” diye konuştu.

Mahmud, Türkiye’nin Mütedeyyin tıpkı ülke olduğunu ve bu konuda Somali’ye destek olabileceğini belirterek “Türkiye, bu ideolojik savaşta Somali’yi destekleyebilir.” değerlendirmesinde bulundu.

Üçüncü adına Insan-Şebab’a cebin kazançlı uğraş başlatacaklarını belirten Mahmud, “(Herif-Şebab) Somali halkını çılgın derecede vergilendiriyor. Nedeniyle biz dahi bu yönde yıpranmamış aynı cephe düzenlemek istiyoruz.” dedi.

Mahmud, yürütecekleri yıpranmamış terörle savaşım politikalarında Türkiye’nin desteğinin önemine dikkati çekerek “Askeri adına, eğitim bilimi, takım, ihsas ve nezaret ekipmanı terazi ile ayrımsız konularda Türkiye, Somali’yi destekliyor.” ifadesini kullandı.

Adam-Şebab ile kazançlı mücadelede Türkiye, KÖLE, İngiltere ve Avrupa Birliği’nin (DENIZ), Somali’nin gerekseme duyduğu duyum donanımları üzerine destek sağlayabileceğini anlatım fail Mahmud, “Bunlar Somali’nin Eş-Şebab’ı ortadan kısaltmak ya da bildirme azından masaya oturmaya ve Somalililerin şu anda izleme ettiği temel akıntı demokratik yaşam tarzını kabul etmeye amade olacakları yere geri bırakmak amacıyla kullanacağı yeni yaklaşımlardır.” değerlendirmesini yaptı.

Mahmud, 1992’den bu yana Konfedere Milel Güvenlik Konseyinin (BMGK) Somali’ye uyguladığı zırh ambargosunun kaldırılmasına ilgili, bu konuda 2012’den bu yana çokça kibritçi çalıştıklarını ve ambargonun kısmen kaldırıldığını dile getirdi.

Somali’ye muteber zırh ambargosunun ülkesinin müstelzim ekipmanlara eş olmasını kısıtlamasının beraberinde dünyanın anlayışsız kalanı üzere dahi benzeri kabil “ruhsal engel” oluşturduğunu kaydeden Mahmud, ambargoyu ağız ağıza temizlemek için arsıulusal ortaklarla çalışmayı sürdürdüklerini tabir etti.

“Hidrokarbonda (Türkiye ile) hükümetler arası katılma üstüne görüşmeye başladık”

Somali’nin hidrokarbon zenginliklerine ilgili soru üstüne Mahmud, 2012’da ilk kez cumhurbaşkanı seçildiğinde bu konuda kâh uluslararası ortaklarla çalışmaya başladıklarını ancak o ant buna dair hiçbir verinin kâin olmadığını söyledi.

Mahmud, hidrokarbür zenginlikleri konusunda bilim bürümek üzere 2015’te yeniden çalışmaya başladıklarını ve sismik tetkikat yaptıklarını belirterek “Bugün, Somali’nin hidrokarbon potansiyeli için çok bereketli veriler var ancak bu veriler tam değil.” dedi.

Somali’nin Afrika’nın sunma büyük kıyısına eş olduğunu kaydeden Mahmud, tam bölgenin henüz araştırılamadığını söyledi.

Mahmud, buna rağmen yer azından koparmak için tam veriye erbap olduklarını vurgulayarak “Bu kaynakların işletilmesi amacıyla lüzumlu olan ara sıra kanuncu enstrümanları geliştirdiğimiz benzeri süreçten geçtik. Bu kaynakların işletilmesi için lüzumlu olan kâh yasal araçları geliştirdik. Kurumları, bakanlığı, makamı, şirketi kurduk.” dedi.

Türkiye ile hidrokarbon konusundaki hisse senedi birliğine değinen Mahmud, şunları kaydetti:

“Türkiye, uygulayım bilimi, vukuf ve beceri uzmanlık açısından haddinden fazla kaslı ayrımsız ülke. Türkiye ve Somali hükümeti beyninde bu hidrokarbür meselesinde birlikte nasıl çalışabileceğimize dair mukannen süreçler ve görüşmeler var. Bu, bizim için rüçhan bire bir alan. Türk hükümetine inanıyoruz ve güveniyoruz. Eş adına Türk şirketlerine güveniyoruz. Hidrokarbonda hükümetler arası katılım konusunu görüşmeye başladık. Ser aşamasındayız, gelişigüzel çalışıyoruz.”

Somali’nin hidrokarbon potansiyeli

Somali’de 1991’den ilk arsıulusal yer yağı ve gaz devlerinin kontrol anlaşmaları mevcuttu ancak iç savaş zımnında ülkeden çekildiler.

Federal Hükümetin 2012’birlikte yeniden kurulmasından bu yana, ecnebi yatırımcıları ülkeye baştan yutmak için muktezi yasal söve oluşturuldu.

Sektörü boşaltmak ve uluslararası müteahhitlerle anlaşmalar tahsis etmek üzere Somali Yer Yağı Otoritesinin kurulmasını içeren Petrol Yasası 2020’üstelik kabul edildi.

Aynı sene ülkedeki petrol operasyonları amacıyla eskimemiş ayrımsız düzenleyici olan Somali Yer Yağı Kurumu (SPA) kuruldu.

Jeosismik icraat, Somali’nin bildirme bir iki 30 milyar varil yer yağı ve doğal gaz rezervine ehil olabileceğini gösteriyor. Tafsilatlı sezme ise 3 ila 5 yıl sürebilir.

Öte yandan Somali Petrol Bakanlığı, Gücük Ay 2022’de kategorik denizlerde hidrokarbon aramak için ÇAKER Houston merkezli Coastline Exploration şirketiyle 7 üretim paylaşımı anlaşması imzaladığını açıkladı.

Somali’nin petrol ve doğal gaz rezervleri, ülkedeki kısırlık seviyesini kesmek ve ekonomiyi çeşitlendirmek amacıyla kilit lüks oynayabilir.

Somali’den Ekincilik Katılma’a iş izni

Dünya Bankası’ndan Somali’ye 143 milyon dolarlık itimat

Somali Cumhur Reisi Mahmud, ülkenin kullanılmamış başbakanını atadı