Mükelleflerin hareket, emre muharrer senet kadar söylenegelmiş resülmal enstrümanından elde ettiği gelir, gelir vergisi çerçevesinde değerlendiriliyor. Bu varidat amacıyla 25 Marta kadar beyanname verilmesi gerekiyor. Sahibinin ticari, tarımsal veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya mülk ile piyes edilen değerlerden oluşan resülmal nedeniyle elde edilen kar payı, repo, kira ve bir gelirlere, söylenegelmiş sermaye geliri deniliyor. Taşınır sermaye gelirleri şöyle sıralanıyor: – Değme tür hisse senetlerinin kar payları, – İştirak hisselerinden doğan kazançlar (limited iştirak ortaklarının, hareket ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kar paylarıyla kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar) – Kurumların yönetim kurulu komutan ve üyelerine verilen kar payları, – Azamet tahvili ve Kaynak bonosu faizleri ile sair her cins tahvil ve emre muharrer senet faizleri, – Her nev matlup faizleri, – Tevdiat faizleri – Pay senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller, – İştirak hisselerinin sahibi yerine elan tahakkuk etmemiş kar paylarının antlaşma ve temliki karşılığında alınan mülk ve ayınlar, – Her zümre senetlerin tenzilat edilmesi karşılığında alınan indirim bedelleri, – Faizsiz namına yüreklilik verenlere ödenen kar payları, kar/zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kar payları ve paydaşlık bankalarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları (söylenegelmiş kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kar payları), – Faiz gelirleri, – Hukuksal kişiliği haiz mütekait sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri yoluyla çeşitli adlarla yapılan ödemeler. Bildirme dışı taşınır anamal gelirleri – Mevduat faizleri – Katılma bankalarınca ödenen kar payları – Nema gelirleri – 1 Karı 2006 tarihinden itibaren ihraç edilen şevket tahvili ve Hazine bonolarının getiri gelirleri – Hukuksal kişiliği haiz zor sandıkları, arkalama sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan ödemeler – Kurumlar vergisi mükelleflerince 31 Ara 1998 ve daha geçmiş tarihlerde sona aziz adisyon dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, nesep kişilerce elde edilen kar payları – Kurumların karlarını sermayeye doldurmak suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kar payları – Tutarı hangi olursa olsun beyana bağımlı sıfır varidat, sair gelirler dolayısıyla verilen beyannameye birlikte dahil edilmeyecek 22 bin lirayı aşması yerinde bildirme edilecek olan taşınır resülmal gelirleri Menkul resülmal gelirinin türü 1 Eş 2006 tarihinden önce ihraç edilen şevket tahvili ve Hazne bonosu faiz gelirleri (TL cinsinden) 1 Karı 2006 tarihinden ilk ihraç edilen azamet tahvili ve Hazne bonosu Faiz gelirleri (dövize, altına yahut apayrı benzeri değere endeksli) (1 Ev 2006dan geçmiş ve sonraları ihraç edilen eurobondlar dahil) 1999-2002 tarihleri ortada sona muazzez hesap dönemlerinde elde edilen, kurumlar vergisinden derogasyon kazançlar ile envestisman indirimi istisnasından yararlanan kazançların dağıtımı halinde hamur kişilerce elde edilen kar payları Değme nevi behre senetlerinin kar payları, paydaşlık hisselerinden doğan kazançlar (limited şirket ortaklarının, hareket ortaklıkları ortaklarının, komanditer ortakların kar payları, kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar), umumi heyet başkan ve üyelerine sunulan kar payları Beyan durumu .7 oranında tenzilat uygulandıktan bilahare küsurat miktar 22.000 TLyi aşıyorsa beyan edilecek İndirim uygulanmayacak, mecmu tutarı 22.000 TLyi aşıyorsa beyanda bulunulacak Elde edilen kar payının kemiksiz tutarına bu tutarın 1/9u eklenerek bulunacak tutarın yarısı sağlık vergisinden ayrıklık edilecek. Artan cirim 22.000 TLyi aşıyorsa beyan bulunulacak. Elde edilen kar payının brüt tutarının yarısı dirimsel vergisinden derogasyon edilecek. Artan hacim 22.000 TLyi aşıyorsa beyanda bulunulacak. 1.070 TLlik beyan haddi aşılırsa bildirme edilecek olan menkul sermaye gelirleri – 1 Sülale 2006 tarihinden evvel ihraç/iktisap edilen nasip senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller – İştirak hisselerinin sahibi namına daha gerçekleşme etmemiş kar paylarının ahit ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar – Temas garip senetlerin indirim edilmesi karşılığında alınan indirim bedelleri – Off-shore bankacılığından elde edilen getiri gelirleri – Yurtdışından elde edilen başka menkul anamal iratları (faiz, getiri, kar payı) – Seçkin tür takanak faizleri Beyannamenin verilme yeri ve verginin ödenme zamanı 2009 yılında elde edilen ve beyan edilmesi müstelzim söylenegelmiş resülmal gelirlerinin, yıllık sağlık vergisi beyannamesi ile 25 Mart akşamına kadar mükellefin ikametgahının bulunduğu yerdeki kazanç dairesine bildirme edilmesi gerekiyor. Hesaplanan alacak ise mart ve orak ayı aylarında iki değer taksitte, beyannamenin verildiği kazanç dairesine yahut vergi tahsiline izinli banka şubelerine ödenebilecek. 239 bin liraya kadar olan kar payı gelirine gelir vergisi ödenmeyecek Anonim ve limitet ortaklık ortaklarının elde ettikleri kar payları gelir vergisine tabi. Kar paylarının beyanı sırasında; bildirme edilen brüt hacim üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, kar paylarının dağıtımı aşamasında ortaklık vasıtasıyla yapılan kazanç kesintisinin cümlesi düşülecek. Elde edilen kar payının brüt tutarının yarısı dirimsel vergisinden istisna… Kalan miktar 22 bin lirayı aşıyorsa beyanda bulunulacak. Bu anlamda iştirak ortaklarının 2009 yılında elde ettiği kar payları 44 bin liranın altında ise kar payına ilişkin gelirleri için almanak sağlık vergisi beyannamesi düzenlemelerine icap namevcut. Bu durumda kar dağıtımı sırasında ödenen yüzde 15 stopaj sonuncu alacak olacak. 2009 yılında 239 bin liraya kadar olan kar payı gelirine; mükellefin kar dağıtımı sırasında ödediği yüzde 15 oranındaki stopajdan dolayı ayrıca gelir vergisi ödemesi çıkmıyor. Hatta kar payı 44 bin lira ile 239 bin lira arasında ise, kar payını elde edenler devletten idrak iadesi bile alabilecek. Bunun amacıyla bu kar paylarını bildirme etmeleri ve bu beyannameye bakarak reddetme edilmesi gerekecek olan vergiyi yazılı olarak ilişkin vergi dairesinden rica etmeleri gerekecek. ÖRNEK HESAPLAMALAR Bağışlar vergiden düşülüyor ÖRNEK 1 Hatta tıpkısı geliri olmayan Hakan As 2009 yılında, tam mükellef bir hava olan A anonim şirketinden brüt 400 bin lira tutarında kar payı (parti) elde etti. Elde edilen kar payı çekicilik bünyesinde yüzdelik 15 oranında (60 bin lira) rüşvet kesintisine tabi tutuldu. Kağan Eş antrparantez 2009 yılı süresince devlete ilişkin ayrımsız okula akça kendisine 4 bin teklik bağışta bulundu. Hakan Beymağara elde ettiği kar payının yarısı gelir vergisinden istisna, kalan yarısı 200 bin lira… Bu tutar beyan sınırı olan 22 bin lirayı aştığı için bildirme edilecek. Gelgel bünyesinde mamul olan algı kesintisinin topu topu hesaplanan vergiden mahsup edilecek. Ayrıca ekol, sıkı, afiyet tesisleri ve huzurevleri amacıyla umumi ve hususi bütçeli kamu idarelerine, yer özel idarelerine, belediyelere ve köylere yapılan bağışların bütünü indirim konusu yapılabilecek. Bu nedenle Melik Kocain, devlete ilişkin okula akçe kendisine yaptığı 4 bin lira bağışın ıcığı cıcığı tenzilat konusu yapılabilecek. Rüşvet iadesi yapılacak BENZER 2 Orhan Eş brüt 190 bin liralık kar payı elde etti. Bu kar payı çalım bünyesinde yüzdelik 15 stopaja bağımlı tutuldu ve 28 bin 500 lira alacak kesintisi yapılmıştır. Orhan Mirmağara başka bir geliri bulunmuyor. Orhan Satma, bırakın arttırma alacak ödemeyi, beyanname yüklemek suretiyle kazanç iadesi matlup. Çünkü stopaj eliyle ödediği vergilerin toplamı, ödemesi müstelzim dirimsel vergisini aştı. Aşan bölük kendisine kayıtlı kendisine talep etmesi halinde reddetme edilecek. Eksiksiz repo gelirleri toplanıyor DENK 3 Imge Hatun, 2009 yılında, 1 Ev 2006 tarihinden geçmiş ihraç edilmiş olan dövize endeksli heybet tahvilinden 3 bin liralık, 1 Ev 2006 tarihinden evvel TL cinsinden ihraç edilmiş olan Hazine bonosundan ise 20 bin teklik faiz geliri elde etti. Dövize endeksli celal tahvili nema gelirine tenzilat oranı (yüzdelik 16.7) uygulanmayacak. TL cinsinden ihraç edilmiş olan Kaynak bonosu ürem gelirine ise yüzde 16.7lik indirim oranı uygulanacak. Hesaplama şöyle olacak: GELİR VERGİSİ REHBERİ – 2 / Mazars/Denge’nin katkılarıyla hazırlanmıştır Ulusallık
