Kovid-19 pandemisinde yaklaşık iki buçuk sene geride kalırken fenomen sayıları sonuç haftalarda dünyada artışa geçti. Küresel çapta uzmanlar, pandemide altıncı dalganın yaşanıyor olabileceğini belirtiyor ve korona virüsün neden olduğu Kovid-19 hastalığı ile mücadelenin elan sona ermediği uyarısını yineliyor.

Bir Nice ülkede bu yükseliş, Omikron varyantının BA.4 ve BA.5 adlı alt varyantlarının yayılması sonucu gerçekleşiyor.

Global çapta uzmanlar, pandemide altıncı dalganın yaşanıyor olabileceğini belirtiyor ve koronavirüsün hastalık olduğu Kovid-19 hastalığı ile mücadelenin henüz sona ermediği uyarısını yineliyor.

Toptan yerine bakıldığında Avrupa kıtasında birçok ülkede vakalar artıyor. Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya, İspanya ve Yunanistan bu ülkeler beyninde düz alıyor.

İngiltere’de geçtiğimiz hafta tahminî 2,7 milyon kişinin imtihan sonucu zait imdi.

ÇAKER, Brezilya, Meksika, Japonya, Güney Kore, Hindistan, Avustralya ve Eskimemiş Zelanda’üstelik dahi olay sayıları yükselişte.

Çin’in kumarhaneleriyle ünlü Macau kentinde, hikâye sayısının artması sonucu benzeri haftalık karantina car edildi ve aciliyeti sıfır birlik işyerleri kapatıldı.

BA.4 ve BA.5 ile ilgilendiren neler biliniyor?

Kovid-19, değişke adı verilen kullanılmamış kalıtım bilimi kodlarla insanların karşısına çıkıyor. Omikron tıpkısı varyant. BA.4 v BA.5 ise Omikron angajmanlı ast varyantlar.

Bu varyantlar evvel yerine yılın başında Cenup Afrika’de ortaya artık ve şimdi bir nice ülkede yayılıyor. Acun Keyif Örgütü evvel namına Nisan ayında BA.4 ve BA.5’i izlemeye başladı. Bazı ülkelerde bu varyantlar diğer Kovid türlerine baskın gelmeye başlamış durumda. Söz Gelişi Portekiz’birlikte BA.5 varyantı başat halde.

İngiltere’da da BA.4 ve BA.5’in etkisi sürekli artıyor. Elan, bu ast varyantların diğer varyantlara kıyasla hangi kadar dokuncalı olduğuna dayalı ehliyetli ilmî mesai bulunmuyor.

BBC Türkçe’den Mahmut Hamsici’nin haberine bakarak, Umum Sağlığı Uzmanı, Uludağ Üniversitesi Tababet Fakültesi Akademisyen Prof. Dr. Kayıhan Pala; bu varyantlarla ilgilendiren henüz tam ilmî mesai olmamakla birlikte aceleci yayıldıklarını belirtiyor:

“Birincisi bu varyantlar, aşılı olmaktan elan fazla kaçıyor. İkincisi ise hastalığı geçirerek antikor elde etmekten de elan fazla kaçıyorlar. Böyle olunca da bu eskimemiş varyantlar dolayısıyla hastalığın bulaşmasının daha birden meydana geldiğine ait bir son karşımıza çıkıyor. Bunu hele İngiltere üzerinden hızla takip edebiliyoruz. Bu bulut donör varyantlara acun bariyer olamadığı için toptan olarak bir altıncı dalgayla karşı karşıya kaldığımız söylenebilir.”

Türkiye’de genişlik ne?

Türkiye’de Esenlik Bakanlığı, Kovid-19 verilerini 1 Haziran tarihinden bu yana günlük değil haftalık adına açıklıyor.

Bu verilere bakıldığında alelhusus Haziran ayının ortasından itibaren vakalarda büyük tıpkı yükseliş olduğu görülüyor.

Olay sayıları; 30 Mayıs ve 5 Haziran ortada 7 bin 322, 6 Haziran ve 12 Haziran ortada 7 bin 556, 13 Haziran ve 19 Haziran arasında 10 bin 954, 20 Haziran ve 26 Haziran beyninde ise 26 bin 635, 27 Haziran-3 Temmuz arasında ise 57 bin 113 yerine kayda önceki.

5 haftalık dönemde irtihal sayılarında ise şişman ayrımsız sıçrama görülmüyor. Ahiret Yolculuğu sayıları söz konusu haftalarda sırasıyla 19, 20, 19, 17 ve 25 namına gerçekleşmiş.

Keyif Bakanı Fahrettin Herif, yayımladığı bayram mesajında, dünyada olduğu üzere Türkiye’bile dahi Omikron varyantına bağlı vakaların arttığını söyledi.

Aralarında Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği, Türk Toraks Derneği ve Türk Tabipleri Birliği’nin bile bulunduğu altı eksperlik kuruluşu yoluyla, “Kovid-19 pandemisi bitmedi” başlığıyla yayımlanan açıklamada ise olay sayılarının haddizatında daha faziletkâr olabileceği belirtiliyor:
“% 30-40’ları aşan imtihan pozitiflik oranlarının örtüsüz gösterdiği amacıyla gerekenden çokça bir iki imtihan yapılmakta olduğu düşünüldüğünde, Avrupa’de benzer erkek ve varyant profiline cemaat ülkelerdeki günlük 80-100 bini aşan sayılar bizim için üstelik muteber olanaklı.”

‘Atık sulardaki verilerden artış gösterdiğini anlıyoruz’

Prof. Dr. Kayıhan Pala, Türkiye’deki verilerin kısıtlanmış olması dolayısıyla, sürecin nereye evrildiğini analiz etmenin tahakküm olduğunu amma velakin haftalık veriler dışında Tarım ve Orman Bakanlığı’nın atılmış su analizlerinin de bazı illerde artışa belen ettiğini söylüyor.

Pala, bakanlığın genel ağ sitesinde yayımlanan haritaları şöyle yorumluyor:

“Tarım ve Orman Bakanlığı atılmış su analizlerinde bu hastalığa misil açan SARS CoV-2 virüsünü inceliyor. Bundan yola çıkılarak benzeri riyazi modelleme ile olasılı hadise sayısı geliştirilmeye çalışılıyor. Bu, dünyada haddinden fazla gen geçer not benzeri formül.

Bakanlığın sayfasına bakacak olursanız Haziran ayının sonuç haftası itibariyle atılmış sulardaki SARS CoV-2 verilerinden yola çıkarak İzmir, Muğla, Antalya, Bursa ve İstanbul’de olguların yüksek olduğunu kararlamak benzer diye niteleyerek öngörüde bulunuyoruz.”

Aşı çağrısı

Türkiye’da pandemiye alın kısıtlamalar ve zorunlu önlemler bundan sonra yürürlükte değil. Hem Sağlık Bakanlığı hem birlikte iz örgütleri ve uzmanlar bu süreçte yurttaşlara mütenevvi uyarılarda bulunuyor. Bunların başında aşılama geliyor.

Keyif Bakanlığı, akıbet Kovid-19 aşısının üzerinden genişlik birkaç altı ay sabık kişilerin, dördüncü doz aşılarını; yani ikinci düze hatırlatma aşılarını olabileceklerini açıkladı.

Sağlık Bakanı Fahrettin Adam, sabık hafta yaptığı açıklamada son dozun üzerinden altı ay geçtiğinde aşının etkisinin azaldığını vurguladı.

Bakanlık, hele 50 yaş üzerindeki kişilerle risk grubundakilere dördüncü doz aşılarını olmaları üzerine çağrıda bulunuyor.

Âdem ayrıca maske kullanımına birlikte değindi:

“Bu grubun, temasın artacağı bayram günlerinden başlayarak kendilerini hassaten koruması gerekmektedir. Maskeyi vacip kılan durumları hepimiz biliyoruz”.

Afiyet Bakanlığı Güneş Tacı virüs Bilgi Yerleşmiş Üyesi Prof. Dr. Duyma Kultufan Turan de geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, “Kalan hikâye sayısına paralel yerine bu bayramlaşma süreci bizim için çokça mefret. Esbak pandemi dönemindeki bayramlarda olduğu kabilinden bu bayramda dahi peçe ve mesafeye dikkat edilmesi gerekiyor” dedi.

Prof. Dr. Pala ise yurttaşlara asıl adına üç öz öneriyor:

“Yurttaşlar alelhusus şişman nakil ve mecbur alanlarda peçe kullansınlar. Sakat aşılarını tamamlasınlar. Makul bilgiye ulaşmak için ceht harcasınlar.”

Kurban Bayramı ve sonbahar aylarına dikkat

Önümüzdeki ahit amacıyla hem bayramdan çevrim haftası hem dahi güz aylarına dayalı uyarılar yapılıyor.

Şeş çığır örgütü ve derneğin açıklamasında “vakaların yaz boyunca faziletli bir plato yaparak bitmeme edebileceği ve ana vaka artışlarının umulur yeni varyantların bile ortaya çıkışıyla sonbahar ve şita aylarında yaşanabileceği” öngörüsünde bulunuluyor.

Prof. Dr. Kayıhan Pala bile Türkiye’bile üstelik bire bir itila trendinden bahsediyor:

“Türkiye’dahi hangi varyantın hâkim olduğuna ilişik genomik analizler haddinden fazla bir iki. Türkiye’bile genomik çözümleme yapılan vakaların oranı, % 0,66. BIR ÖRNEK olsun diyerek söylüyorum bu, Danimarka’bile % 16. Bu yüzden varyant analizinde haddinden fazla sınırlı tıpkısı istimara yapabiliyoruz.

Ancak henüz geçmiş deneyimlerimizden yola çıkarak bir tahminde olmak gerekirse şunu söyleyebiliriz. Zamanında, Avrupa’da vakalar çıkmaya başladıktan üç hafta ya dahi dört hafta bilahare Türkiye’da etkisini görmeye başlıyorduk. Nedeniyle Fransa, Portekiz, İtalya, Yunanistan kabilinden ülkelerde olguların yükselmesine koşut adına artık Türkiye’de da olguların itila trendiyle yüz yüze kaldığımız söylenebilir.

bu arada, söz dolayısıyla alelhusus insanların haddinden fazla yoğun benzeri araya gelmesi, vabeste ortamları ve şişko ulaşımı henüz çok kullanılması, olasıdır kim hadise sayısında ayrımsız artışı karşımıza getirecek. Sevinilen özdek, ölü sayılarında alçak aynı artışın olmaması halidir.

Hep bunlardan yola çıkarsak önümüzdeki haftalarda Türkiye’de altıncı dalganın tepe noktasına makul yükselmeye başlayabileceğimizi tahmin etmek gibi. Amma biz asıl problemin; Eylül sonu, Ekim, Kasım aylarında karşımıza çıkabileceğini öngörüyoruz.”

Ilaç çağrısı

Gâh meslek örgütleri ve bazı uzmanlar, bireysel uyarılara uyulması dışında bazen önlemlerin de geri getirilmesini savunuyor.

Söz Gelişi, şeş uzmanlık kurumunun açıklamasında kapalı alanlar ve şişman ulaşımda maske zorunluluğun ve Avlu Eve Sığar (HES) kodu uygulamasının dümbelek getirilmesi gerektiği görüşü savunuluyor.

Kurumlar, Dünya Esenlik Örgütü vasıtasıyla açıklanmadığı sürece yetkililerin “Pandemi bitti” şeklinde algılanabilecek açıklamalardan sakınmaları gerektiğini da belirtiyor.

Ayrıca telkih üzerine çocukları dahi kapsayacak şekilde kilolu benzeri kampanya başlatılması gerektiğinin altını çiziyor bu kurumlar.

Prof. Dr. Yaygı bu çeşit önlemleri savunurken, ortadaki global soruna daha ayrımsız toptan çözümün geliştirilemediğini, önlemler alınmazsa önümüzdeki dönemin stabil geçebileceği uyarısında bulunuyor:
“Sabık sene Acun Keyif Örgütü, birlik ülkelerin tamamında millî çapta yüzde 70’lik ayrımsız bütün bağışıklık sağlanabilirse eskimemiş varyantların ortaya gezinti ihtimalinin azalacağını ve pandemiye global tıpkısı karşılık verilebileceğini söylemişti. İki hafta geçmiş açıklamada bu hedefe dünyadaki yalnızca 58 ülkenin ulaşabildiği belirtildi. Global benzeri soruna toptan bire bir karşılık verilemeyince alelhusus umum sağlığı önlemlerinin cılız olduğu Hindistan, Brezilya, Cenup Afrika kabil ülkelerde yıpranmamış varyantların gelişmesine dahi tıpkı müstevi mücehhez oluyor. Bu format dolayısıyla bu yılın serencam çeyreği, acun ile birlikte Türkiye’üstelik pandemi açısından metin mürur potansiyeline erbap.”

Kovid-19’a alın hatırlatma dozuna nazik rabıta

Kovid-19 aşısı hatırlatma dozu randevuları açıldı

Doktorlardan Kovid-19 uyarısı

Vahim ikaz! Kovid servisleri mankafa mi dönüyor?

Avrupa’de yeni KOVID-19 dalgası