Antalya Tecim Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (AKIN) Başkanı Ulu Aşılanmamış, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eliyle açıklayan Açıklık ayı Tarımsal Girdi Fiyatları Endeksi’ni (Ekincilik-GFE) değerlendirdi.
Tarım-GFE’nin aylık yüzde 0,72, almanak 103,4 zar edildiğini belirten Çandır, “Bu miktar, sonuç 4 yılın genişlik düşük Antrakt ayı enflasyonu oldu. Yıllıkta ise 103,14 kendisine car edilen Mabeyin ayı rakamı, hala akıbet 8 yılın genişlik faziletli rakamı olmuştur. Geçtiğimiz Mart ayında yüzde 105,70 ile üç haneli olarak açıklanmaya başlanan almanak zirai girdi maliyetleri enflasyonu, o tarihten bu yana artarken Mabeyin ayı itibarıyla yüzdelik 103,14 ile sabık taban bakarak düşüş göstermiştir” değerlendirmesinde bulundu.
Aşılanmamış, zirai maliyetlerin yıllık düzeyde geçmişe bakarak hala rekor seviyede olduğunu söylerken, “Bu durumun arz bir iki önümüzdeki Mart ayına büyüklüğünde devam edeceği beklenmelidir” dedi.
“Yıllıkta bildirme haddinden fazla erke maliyeti yükseldi”
Tarım-GFE’nin madun kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında maaş yüzdelik 0,33 ve yıllık yüzde 104,42’lik artım olduğunu kaydeden Çandır, tohumda aylık yüzdelik 2,22, enerjide yüzde eksiklik 8,19, gübrede yüzdelik eksi 1,87, ilaçta yüzde 2,16, veteriner hizmetlerinde yüzde eksi 1,58, yemde yüzde 3,41 ve başka kalemlerde ise yüzdelik 3,33 değişimler car edildiğini belirtti. Aşılanmamış, tıpkı kalemlerin Mabeyin ayındaki almanak değişimlere bakıldığında tohumda yüzde 89,29, enerjide yüzde 115,87, gübrede yüzde 101,48, ilaçta yüzdelik 96,11, baytar hizmetlerinde yüzde 33,98, yemde yüzdelik 117,81 ve özge kalemlerde ise yüzde 69,41 artış ilan edildiğini kaydetti. Çandır, tarımsal yatırıma yardım sağlayıcı mal ve hizmetlerin fiyatlarında maaş yüzdelik 3,64 ve yıllık yüzde 94,35’lik artım car edildiğine dikkat çekti.
TÜİK’in Antrakt kocaoğlan tarımsal yetiştirici kıymet endeksinin (Ekincilik-ÜFE) maaş yüzde 4,82, yıllık yüzdelik 151,03 namına ilan edildiğini hatırlatan Başkan Uca Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son tıpkı almanak temayül daima sektörün aleyhine seyrederken Nisan, Mayıs ve Orak Ayı aylarında yetiştirici lehine tıpkı ebat yaşanmıştı. Açıklık ayında arak, gine müstahsil lehine dönmüştür. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, yetiştirici ittifak için müterakim zararları kapatmak açısından olumlu beklentidir” diye konuştu.
Yurt içi ve daraç dışı yetiştirici enflasyonlarının ekincilik sektörünü dolaylı etkisine özen calip Çandır, şunları kaydetti:
“Fasıla ayında açıklayan aylık yüzde 2,77 ve yıllık yüzdelik 49,90’lık az dışı üretici enflasyonu (YD-ÜFE) ile maaş yüzde nakıs 0,24 ve almanak yüzdelik 97,72’lik sıkıntılı içi yetiştirici enflasyonunun (Yİ-ÜFE) genel olarak sektörün geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte bile taşımaya devam edeceğini göstermektedir. Ancak bu kamer alelhusus YD-ÜFE rakamının sabık aya bakarak bağan artışla zar edilmesi, zirai girdi fiyatları üzerinde müspet etki yapabilecektir.”
Yİ-ÜFE içindeki azık imalatının maaş yüzdelik 3,33, almanak 105,31 artış gösterdiğine belen fail Aşılanmamış, “Gıda imalatı enflasyonu, aylıkta ve yıllıkta Ekincilik-GFE’den yüksek iken Ekincilik-ÜFE’den ise aylıkta ve yıllıkta düşük seyretmiştir. Bu enflasyonlar, azık imalatı maliyetleri açısından yükseltici külfet yapmaya bitmeme etmiştir” şeklinde konuştu.
“Müstahsil maliyet artışının üçte birini tüketiciye yansıtabiliyor”
Ara ayında tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 1,18 ve yıllık yüzdelik 64,27 namına ilan edildiğini hatırlatan Başkan Çandır, “Mütemmim taraftaki azık enflasyonu maaş yüzde 1,86 ve almanak yüzdelik 77,87 olmuştu. İşlenmemiş azık enflasyonu ise Mesafe’ta mahiye yüzdelik 1,42 ve yıllık yüzde 73,25 ilan edilmişti. Yaş kâr göveri enflasyonu ise mahiye yüzde eksiklik 3,30 ve almanak 78,54 zar edilmişti. Mütemmim taraftaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldığı maliyet artışlarını kısaca üçte birini tüketiciye yansıtabildiğini göstermektedir” ifadelerini kullandı. – ANTALYA
