Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 19 Orak Ayı Salı günü Tahran’da Rusya Kerem Başkanı Vladimir Putin ile tıpkısı araya geldiğinde masadaki konulardan biri de ikili ticarette domestik servet kullanımıydı.
Teferruatlı süredir gündemde olan fakat etap kaydedilemeyen bu laf, hem Türkiye’nin döviz açığı hem dahi Rusya’evet dönük yaptırımlarla aynı nöbet elan masaya geldi.
Bloomberg, konuya mümasil Türk yetkililere dayandırdığı 19 Orak Ayı günlü haberde, ilkin enerji ithalatı gelmek üzere ticarette dolar yerine domestik servet birimlerinin kullanımının masada olduğunu yazdı.
Haberde, Türkiye’nin enerji ithalatında ödemeyi TL ile yapmasının, bunun karşılığında bile bahis konusu TL’nin Rusya tarafından Türkiye’den servet ve hizmet alımında kullanılmasının değerlendirildiği aktarıldı.
TÜRKİYE RUSYA’YA KARŞI TİCARETTE AÇIK VERDİ
Türkiye’nin 2021’üstelik petrol ihtiyacının kestirmece yüzde 25’ini, doğalgaz ihtiyacının yüzde 45’ini Rusya’dan karşıladığını, bu ülkeye bahis konusu dönemde 6,5 bilyon dolarlık dış satım eden Türkiye’nin ithalatının ise 29 bilyon dolar olduğunu hatırlatan Bloomberg, Türkiye’nin Rusya’evet cebin ticarette iri yalınlık verdiğine ilgi çekti.
Bihakkın, 2022’nin önce beş ayında üstelik Türkiye, Rusya’ya karşı ticarette 20 milyar doları aşan çıplak verdi.
‘TURİZM HARCAMALARININ DÖVİZ REZERVLERİNE ETKİSİ DAMARSIZ
Sözcü’den Emre Deveci’nin haberine bakarak,Prof. Dr. Cem Başlevent, yerel parayla ticaretin akıbet yıllarda sık sık gündeme geldiğini fakat ikili ticaretteki dengesizlikler ve ilişik dünyalık birimlerindeki ayar kayıplarından periferi düşünülen düzeye ulaşmadığını fakat Rusya – Ukrayna savaşının başlamasıyla gelişigüzel, resülmal hareketlerinde ve aut ticarette savaş öncesi dönemde öngörülmeyen birçok uygulamanın başlatıldığını söyledi.
Bu uç uygulamalardan birinin da yerel mal birimlerinin elan güç kullanımı olabileceğini ancak Rusya’nın belli TL biriktirmeye razı olmayacağını ve kabul edeceği TL miktarını, vatandaşlarının turizm harcamalarını karşılayacak şekilde mecbur tutacağını, bunun dahi uygulamanın Türkiye’nin döviz rezervleri üzerinde kayda değer tıpkı etkisi olmayacağı anlamına geleceğini dile getirdi.
TİCARET DENGESİ
TCMB’nin ve ekonomi yönetiminin akıbet biraz yıldır yerel paralarla tecim konusunu gündeme getirdiklerini görüyoruz diyen Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan ise esas amacın, mali sistemi ve ticaret sistemini doların ağılığından arındırmak ve düzey hareketlerinden etkilenmemek olduğunu vurguladı.
Burada ana uygulanabilirlik sorununun ise paraların çevrilebilir olması ve rezerv mülk olması olgusundan istikbal geldiğine belen fail Erkan, Rusya ile Türkiye ortada iri aut tecim açığı olduğunu hatırlatarak “Tıpkı zamanda de balya tecim dengesi gerekiyor. Açıkça veren tarafın döviz ihtiyacı ve dış finansman talebi bitmeme edecektir” dedi.
Erkan, “Rezervlerde tutulan benzeri servet birimi cinsinden değilse üstelik, tıpkı ihtiraz paraya çevrilme durumu söz konusu oluyor” değerlendirmesinde bulundu.
Bloomberg’e mütekellim Moskof ekonomist Alexander Isakov, mevcut koşullarda yerli parayla ticaretin iki mutluluk üzere de mantık olduğunu, Rusya’nın yaptırımlar zımnında Euro evet dahi dolar yerine teklik almayı tercih edebileceğini, Türkiye’nin üstelik dış tecim açığının tıpkısı kısmını döviz yerine TL ile fonlayıp kur üzerindeki baskıyı azaltabileceğini söyledi.
TL İLE TİCARET GERİLİYOR
Cumhurbaşkanı Erdoğan son yıllarda sıkça TL ile ticareti gündeme getirse bile Türkiye’nin aut ticaretinde TL’nin payı serencam yıllarda pekişmek tıpkısı yana geriliyor.
Son yıllarda dünyanın yeryüzü çokça derece kaybeden dünyalık birimlerinden biri olan TL’nin payı, aut ticarette de anbean geriliyor.
Aut tecim verilerine 12 aylık birikimli olarak bakıldığında, Mayıs 2022 bakımından aut ticarette TL payı yüzdelik 3,6 ile 2013’e büyüklüğünde giden verinin dibinde bulunuyor. Bu ihtişam, Ilkgüz 2017’birlikte yüzdelik 7,7 ile tarihi zirveyi görmüştü.
Sonuç yıllarda ekonomi yönetiminin attığı bir nice girişim da TL’nin çevrilebilirliğini her an azaltıyor.
TL’da süreklileşen derece kayıpları, bire bir para biriminden muhtemel derece hıfız ve değişim ara bulucu olma, hesap birimi işlevi görme fonksiyonlarının da zayıflamasını birlikte getirdi.
Öte yandan, dünyada uluslararası mal fiyatları dolar cinsi namına fiyatlanmaya devam ediyor.
RUSYA’DAN İTHALAT KÜL ZAMANLARIN ZİRVESİNDE
Türkiye’nin ithalatı haziranda 31,6 bilyon dolarla rekor kırarken, bir rekor de Rusya’dan ithalatta gelmişti.
Ticaret Bakanlığı verilerine bakarak, Türkiye’nin Rusya’dan ithalatı, haziranda sabık yılın tıpkı ayına bakarak yüzde 118,3 oranında artışla 5 milyar 66 milyon dolara ulaştı ve parçalanmamiş zamanların zirvesini görmüştü.
2022 yılın geçmiş şeş ayında Rusya’dan dış alım, güzeşte yılın ayrımsız dönemine bakarak yüzde 119,5 artışla 27,7 bilyon dolara yükselmişti.
Türkiye’nin evvel şeş aydaki bütün ithalatı yıllık yüzdelik 40,6 oranında artarak 177,2 bilyon dolara yükselirken, toplam dış alım zarfında Rusya’nın payı yüzdelik 15,6 olmuştu.
ESIR’nin başını çektiği NATO üyesi ve NATO müttefiki ülkelerin uyguladığı anif yaptırımlara Türkiye katılmamıştı.
RUSYA YER YAĞI İTHALATINDA İLK SIRADA
EPDK verileri, Rusya’nın hem petrol hem bile doğalgaz ithalatında geçmiş sırada olduğunu gösteriyor.
April 2022’üstelik Rusya’nın payı Türkiye’nin doğalgaz ithalatında yüzde 46,28, petrol ithalatında yüzde 35,38 ile bir numara tam kayran aldı.
Küşade tecim sistemi tehlikeye girdi
Ticaret Bakanlığı aut tecim verilerini açıkladı!
E-ticarete yönelik kanun teklifi akseptans edildi
