Mal ve döviz kazandırıcı bakım ihracatında kâin firmalara Biçim Bankası’nca (TCMB) getirilen reeskont kredisi çekmek üzere kullanılmamış şartlara dış satımcı tepki gösterdi. Kalıp Bankası’nın aldığı kararlarla de yurda getirilen dövizlerin bozdurulmasıyla rezervlerin güçlenmesi amaçlanırken, ihracatçıların ihtiyaçtan doğan döviz problemleri büyüdü. İmam Güneş’in Dünya’daki haberine göre ihracatçı yıpranmamış koşulların talebi de damarı bozuk etkilediğini belirtiyor.
Yurda getirdiği dövizin yüzde 40’ını TCMB’ye bozduran, TL reeskont kredisi almak amacıyla da antrparantez ayrımsız bankaya yüzdelik 30 döviz bozdurmak yerinde küsurat ihracatçılar, ithal girdileri üzere dövize gerekseme duyuyor. Antrparantez, kırat korumalı mevduat amacıyla birlikte dövizini bozduran ihracatçılar, pres sermayesi ihtiyaçlarının değme zaman büyüdüğüne ilgi çekerek, “bankalar güven verirken firmaları A, B, C grubu diye ayırıyorlar. Amma krediler hep A grubuna gidiyor. Bu kadro daha çok ‘ağabey grubu’ oldu” diyor.
Amme dahi fedakarlık yapmalı
İhracatçılar uygulamadan geçmiş birlikte döviz bozdururken, dış satım ağırlıklı etkin firmaların ise döviz ihtiyacı henüz aşkın. Yıllardır finansmana erişim sorunlarından bahseden ihracatçılar, hal olmadığı üzere özveri gösterdiklerini ifade ediyor. Uygulamaların kendileri için faydalı olmadığını, ülkeye ulama için özveri yaptıklarını kaydeden ihracatçılar, finansman ihtiyaçlarının seçme geçen dolaşma arttığını, bunun amacıyla birlikte imdi amme tarafının fedakârlık yapmasını gerektiğine ilgi çekiyor.
“Finansmana erişimi kolaylaştırmak isterken döviz bozdurmaya kadar geldik”
Dünya’daki haberde açıklamalarına kayran verilen ihracatçılar, “Bizim finansmana muvasala sorunumuz yeni ayrımsız bahis değil. Ancak buut daha bile zorlaştı. Finansmana erişime kolaylaştırmak, akıllıca faizle teferruatlı vadeli krediler temin etmeyi nail olmak için adımlar atarken ihtiyacımız olan dövizi bozdurmaya büyüklüğünde geldik. Ancak Hat Bankası bile ayrımsız yandan döviz satıyor. Bu dövizi de kimler alıyor muhtemelen değil. Dövizi getiren ihracatçılar ama TL kredisi alarak döviz tutmayla birlikte suçlanan yine ihracatçılar. Bu durumda yapılması gereken tek uygulamanın ülkeye döviz getiren ihracatçılara bakir yatırımlar üzere bahsettiğimiz şekilde itimat sağlanması olduğudur” dedi.
“Yatırım projelerimiz aylardır kredi bekliyor”
Firmaların pres sermayesi ihtiyaçlarının her dönme büyüdüğüne dikkat çeken bire bir ihracatçı şunları söyledi:
Benzeri yandan de siparişler geldiği amacıyla bakir yatırımlara ihtiyaç var. Kendi kaynaklarımız aynı yere kadar yetiyor. Bizlere yüreklilik vermiyorlar. Bugün yüreklilik verseler yarın 10 milyon dolarlık envestisman yaparım. Fakat bu krediyi ihtiyacı sıfır firmalar alıyor. Bankalar, A, B, C grubu diye niteleyerek firmaları ayırıyorlar. Ama krediler bütün A grubuna gidiyor. Bu kol çıktı ‘koca grubu’ oldu. Tığ proje finansmanı amacıyla yüreklilik istiyoruz. Ifa yapacağımız kurumlar belli. Bankalar ödemeyi onlara yapsınlar, tığ kendimize dahi istemiyoruz. Muhataplar ve bu işin uygulaması az çok kesin. Proje aylardır bekliyor. GES yatırımı amacıyla birlikte itimat alamıyoruz. Firmalar GES yatırımı yapsa, öz enerjilerinin muhtemelen bölümünü karşılasa devlete dahi katkısı var. Enerji ithalatının benzeri bölümü da düşmüş olacak.
“Ayağımızı gazdan çektik, yatırımları yavaşlattık”
İthal girdisi faziletkâr, ülkeye ferah döviz kazandıran firmaların uygulamalardan şikayetçi olduğunu belirten bir eksantrik ihracatçı ise şöyle konuştu:
Tığ sorunlarımızı anlatınca hoppadak rütbe alınıyor. Hiçbir yararlı izah yapılmıyor. Mesail çözülmüyor. Çalışmalar dolarizasyonu engel olmak içindi. Bunun üzere ihracatçılar kullanılıyor. Uygulamayı zehir oruçlu kullanan firmalar var. Ama bunu denetlemesi müstelzim ihracatçılar değil. Rastgele 10 firmadan 8’i krediye ulaşamıyor. Finansman ihtiyacımız varken dövizimizin yüzde 30’unu bozdurarak reeskont kredisi ahzetmek bizim için tıpkısı özdek ifade etmiyor. Emtia fiyatlarındaki artıştan kaynaklı yerine işletme sermayemiz olduğu yerde iki katına daha çok. Nedeniyle tümce bankalara yükleniyor, limitler doluyor. Bankalar kusura bakmayın diyor. 10 dolar ihtiyacın varsa 3 dolar vereyim, o üstelik sen olduğun amacıyla diyor. Tığ da ayağımızı gazdan çektik. Yatırımları gevşetmek durumunda kalıyoruz.
Hammadde stoku, ithalatı dahi patlattı
Türkiye ihracatının tahminî yüzdelik 70’i ithalata dayanıyor. Firmaların üretim yapabilmesi amacıyla hammaddeye ihtiyaçları var. Ayrımsız müşterisinden ödeme kayran ihracatçının, yıpranmamış üretim yapabilmesi amacıyla gerekli hammaddeyi dolarla tedbir etmesi gerekiyor. Ancak dolarını Hat Bankası’na bozdurarak eskiden makul kurla hoşgörüsüz alamayacağını düşünen ihracatçılar, bunun hesabına gerektiğinden çok hammadde alarak istif yapıyor. Bu nitelik bile ithalat rakamlarını çetin şekilde yükseltiyor. Geçen yılın önce 6 ayında 105 milyar dolar dış satım ve 126 bilyon dolar ithalat işlenmiş, aut ticaret açığı 21 bilyon dolar olmuştu. Bu yılın ilk 6 ayında ise 126 bilyon dolar dış satım ve 177 bilyon dolar dış alım yapıldı. Dış ticaret açığı dahi 51 milyar dolar oldu. Bu artışta gelişigüzel hangi kadar emtia ve erke fi yatlarının yükselmesi muhteşem etkili olsa bile ihracatçıların hammadde stokuna yönelmesinin bile katkısı olduğu durum ediliyor. Mavera yandan ağırlıklı yerine ithalatı dolarla ihracatı ise Euro ile yaptığımız için parite kaynaklı yaşanan sorunlar aut tecim açığını daha üstelik büyütecek.
İGE’da itimat başvuruları 31 Temmuz’a kadar bitmeme edecek
Güzeşte sene ihracatçılar için 22,5 milyar dolar cesaret desteği sağladığını açıklanan ihracatçıların bankası Türk Eximbank, bu yılın önce 5 ayında ise 20 bilyon dolarlık bindi oluşturduğunu ifade etti. İhracatçılar ise kredi başvurularının mufassal sürdüğünü, dönüşlerin zamanında yapılamadığını ve itimat almanın haddinden fazla pres olduğunu belirtiyor. Gayrı yandan Eximbank’ın yüzdelik 5, ihracatçıların 95 ortaklığında mart ayında faaliyete sabık İhracatı Ihya A.Ş. (İGE), bugüne büyüklüğünde 3,4 milyar TL’lik güven kefaleti verdi. 22 milyar TL’lik emniyet hacmine ulaşmayı hedefleyen İGE, 31 Temmuz’a kadar başvuru yapacak KOBİ’lere İGE halis kaynaklarından verilecek kefaletler aracılığıyla Eximbank yoluyla kredi kullandırılmasını sağlayacak.
Rusya ayçiçek hasım ihracat kotasını yükseltti
İhracatçılara parite darbesi
