– Kosova Demokratik Türk Partisi Başkanı Damka: “Kosova, Sırp Belediyeler Birliği’nin kurulmasına karşı çıkmaktadır”
PRİZREN – Kosova Demokratik Türk Partisi Umumi Başkanı ve Lehçe Kalkınma Bakanı Fikrim Damka Kosova’dahi kurulması istenen Sırp Belediyeler Birliği ile ilişik yaptığı açıklamada, “Kosova, Sırp Belediyeler Birliği’nin kurulmasına karşı çıkmaktadır” dedi.
Kosova’nın kuzeyindeki Sırpların politik temsilcilerinin, Priştine yönetimi; anlaşmalara uyana ve Sırp Belediyeler Birliği kurulana kadar divan, hükümet, Kosova’nın kuzeyindeki belediyeler, hâkimiyet organları, polis ve yönetimsel birimlerden çekileceğini açıklamasının peşi sıra Avrupa Birliği ve KÖLE’nin Kosova’birlikte ‘Sırp Belediyeler Birliği’nin kurulmasına müteveccih baskıları sürüyor. Kosova hükümeti kül baskılara rağmen hakeza benzeri anlaşmaya varılmayacağı üstüne ise ısrar ediyor. Kosova’üstelik kurulması maksut Sırp Belediyeler Birliği’nin ülkedeki politik otoriteyi bozacağından keder ediliyor. Kosova hükümetinde 2 milletvekili ve bir bakanlık göreviyle düz düz Kosova Demokratik Türk Partisi Genel Başkanı ve Lehçe Kalkınma Bakanı Fikrim Damka, Kosova Meclisi’nde 2013 yılında imzalanan anlaşma metninden bahsederken, “Sırp belediyelere ilişik bir birliğin oluşturulması üstüne, Brüksel’de imzalanan bir itilaf metni var. Bununla ilgili 2015 yılında bile benzeri geçim Meclis gündemindeydi. Fakat Kanunuesasi Mahkemesi’nden kâh maddelerinin anayasaya akla yatkın olmadığı gerekçesiyle bir çeşit bu Kosova kurumları içerisinde yani Kosova hükümeti marifetiyle bu belediyeler birliğinin kuruluşu gerçekleşmedi. Yani bunun aynı tüzüğü ve mekanizma şekli üzerine benzeri girişim atılmadı. Bittabi ki Kosova’daki hükümetlerin buna sıcak bakmaması, er seçimlerin olması sebebiyle hakeza bire bir fenomen olmadı. Fakat serencam dönemlerde, tıpkı yıldır pahal tıpkı arsıulusal baskı var. Sırbistan ve Kosova ortada planlı bu müzakerelerden sonradan Sırbistan tarafının müzakere masasına Sırp Belediyeler Birliği kurulmadığı sürece oturmayacaklarını söylemesinden sonra Kosova yoluyla güç bir baskı oluştu. Kosova hükümeti bibi bu Sırp Belediyeler Birliği’hangi Kosova Cumhuriyeti’hangi ileriki dönemlerde ayrımlı sonuçlara sebebiyet vereceği için karşı çıkmaktadır. Sırp etnik unsurunun sadece onlara ilişkin tıpkı Sırp Belediyeler Birliği’nin kurulması Kosova’daki budunsal yapıya engel verebileceği ve hemen benzeri budunsal yapıyı ayrı benzeri konumda değerlendireceği için hem kalkınma hem değişik kurumlar açısından akilane olmadığı düşünülmektedir. Zımnında Kosova hükümeti hakeza tıpkı Sırp Belediyeler Birliği’nin kurulmasına cebin çıkmaktadır. Elbette anayasada Sırplara şaz ayrı hukuk mevcut. Bunun içerisinde eğitim, yani kendilerine ilişik cazibe programının yapılması, esenlik alanında ikinci rütbe hastanelerin kurulması Mitroviça’bile üniversitenin kurulmasıyla ilgili ve henüz ayrıksı haklar üstüne ayrı ünlü haklar kâin. Bu hakların organizasyonu üstüne Sırp Belediyeler Birliği’nin kurulması üzere Sırbistan hele temenni etmektedir. Bu kâin hakları filhakika belediyeler kullanmakta” sözlerine vadi verdi.
“Sırp Belediyeler Birliği’nin bizim yasalarımızda referandum yapması tür değil”
Kullanılmamış tıpkı örgütlenme ya üstelik kullanılmamış tıpkısı organizasyona lüzumlu olmadığını anlatım eden Damka, “Sırp Belediyeler Birliği yani balaban aynı kısmı Sırplardan oluşan berceste sedir üyelerinin delege ettiği ayrı ayrımsız eğin divan oluşacaktır. Bu meclisin başkanı, bayrağı, amblemi, bütçesi ve bu Sırp Belediyeler Birliği beyninde kalkınmaya yönelik yetişek, keyif, asayiş, sağlık sigorta kabil konuları tartışabileceği çekim izlence içerisinde adımların atılması konusunda bire bir ense yapı oluşacaktır. Bunun bütçesi belediyelerin ödeme şekilleriyle yani üyeler açısından değerlendirecektir. Ayrımsız zamanda arsıulusal kuruluşlardan bindi, Sırbistan’dan bütçe temini yapılacaktır. Nedeniyle bunun zat tıpkısı bütçesi oluşacaktır. İleriye doğru kullanılmamış aynı Bosna-Hersek ya birlikte benzeri Sırp Cumhuriyeti haline dönüşür mü şimdiden bunu sezmek tür değil. Amma şöyle yeknesak atfetmek icabında 2008 yılında herhangi bir Sırp Belediyeler Birliği’nden konuşulmaz iken, 2023 yılında böyle bir hukuki yapısı olan Sırp Belediyeler Birliği kuruluyor. Önümüzdeki 10-15 yıl içerisinde bu nereye gidebilir şimdiden kestirmek mümkün değil. Bu statüsü olan Sırp Belediyeler Birliği’nin bittabi kim anayasamıza uygun tıpkı şekilde kurulması, esas ve Kosova’daki yasaların çerçevesinde uygunluğu söyleniyor ve öyle olması gerekiyor. Ancak ileriki dönemlerde Sırp Belediyeler Birliği’nin bizim yasalarımızda referandum yapması olanaklı değil. Özlük kendilerine plebisit yaparak herhangi bambaşka bir karar almaları Kosova yasalarına akla yatkın olmayan rastgele karara dahi imza atabilir. Ama bunu şimdiden ifade etmek cins değil tabii” dedi.
“Etnik sınırları gine gündeme taşıyabilecek ayrımsız modelin yaşanmamasını dileriz”
Eğitimini Türkiye’birlikte tamamlayan tecrübeli gazeteci Esin Muzbeg Kosova’nın, Sırp Belediyeler Birliği’nin Kosova anayasasına uygun şekilde kurulabileceğini söylediğini hatırlatırken, “Burada tıpkısı ikilemi çekmek lazım Sırp tarafı, Sırp Belediyeler Birliği’nin icracı yetkilere dahi sahip olmasını murat ediyor. Kosova tarafı üstelik Kosova Anayasası’na makul benzeri şekilde kurulabileceğini ve bunun budunsal motifli olmaması gerektiğini dile getiriyor. Şu anda bu iki temel düşüncenin benzeri çatışması yaşanmış oluyor. Bunu takkadak KÖLE yerine düşünmemek geçişsiz, arsıulusal toplumun Kosova’nın vermiş olduğu taahhütleri namına getirmesi gerektiğini dile getiriyor. Kosova’nın doğrusu Sırbistan’la kâm ettiği bahis şu: ‘Biz hangi büyüklüğünde zamandır müzakerelerde bulunuyoruz?’ İlişkilerin normalleştirilmesi amacıyla bu müzakereler çerçevesinde imzalanan yekpare anlaşmaların uygulanması gerekir. Bu anlaşmaların bir tanesi birlikte Sırp Belediyeler Birliği’nin kurulmasını öngörüyor. Buradaki uzlaşmaya varılamayan bölük bunun statüsünün ve içeriğinin elbet olacağı hususu. Nedeniyle Kosova’nın asker ya bile geç arsıulusal toplumdan mevrut talepleri hesabına getireceğini düşünüyorum. Fakat bunun icracı yetkilerle donatılmış ve Kosova devletinin ortamında ayrı tıpkısı Sırp özerkliği oluşturabilecek nitelikte tıpkısı birliğin olmaması yönünde bu birliğin teşekkül edeceğini düşünüyorum. Bütün önlemler ve müdahaleler Kosova’nın fora etmek istediği ayrımsız Bosna-Hersek modelinin olmaması yönünde. Dolayısıyla bir derneğinde logosu mümkün, apayrı tıpkısı kuruluşunda aynı logosu cins orada benzeri engel imkânsız. Bütçesi üstelik keza doğrusu herhangi bir kuruluşun tıpkı bütçesi var. Burada önemli olan buradaki icracı mekanizmaların ham olması ve Kosova Anayasası çerçevesinde kurulmuş olması. Dolayısıyla Kosova’nın gittikçe bu bölgeyi bölecek benzeri Bosna-Hersek modelindeki kabil bir Sırp Cumhuriyetini oluşturabilecek statüye cevaz vermemesi yönünde gayret gösteriliyor. Hükümetin tedenni ihtimali her antlaşma vardır, yeni hükümetlerle yıpranmamış modeller ortaya çıkar. Majör olan konu Kosova’nın sonuncu benzeri anlaşmanın modelinin oturtması. Yani bu daha geçmiş değişik tıpkısı düşünüm ve ifadelerle dile getirilmişti. Bilfarz Sakat BENDE Başkanı Donald Trump’ın hem Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’e hem dahi Bozuk Kosova Cumhur Reisi Haşim Thaçi”ye gönderdiği mektuplarda bu sınırın düzeltilmesi hususlarının iki yan üzere gerçekte düşünülebileceği, bereketli bire bir düşün olabileceği telkinlerinde bulunmuştu. Bu üzere konular gine yeniden gündeme gelebilir ama Avrupa Birliği’nin süresince Avrupa’de sınırların yeniden çizilmesi hususuna çok alıngan yaklaşılıyor. Zira bu başka bölgelerdeki çatışmaları tetikleyebilecek nitelikte. Bu yüzden müzakerelerle tıpkı çözüme ulaşılabilmesi konusunda bir irade var. Kosova tarafı hem sınırların değişmezliği hem bile büyüklük içinde eskimemiş ayrımsız ülke oluşturulmaması konusundaki cümle çabaları destekliyor. AB’nin inisiyatifleri da şu anda bu yönde. Nedeniyle Kosova’daki Sırpların Kosova vatandaşı yerine tüm haklarının korunacağı ve birlik haklarının geniş tıpkı çerçevede tanımlanabileceği statüye kavuşmaları bahis konusu gibi. Ama bunun haricinde etnik aynı çatışmayı körükleyecek, etnik sınırları tekrar gündeme taşıyabilecek ayrımsız modelin yaşanmamasını dileriz” ifadelerini kullandı.
“Kosova Cumhuriyeti dahi Bosna’ya benzetilmek isteniyordu”
Pedagog Akif Koro, Kosova’bile Sırp Belediyeler Birliği kurulmasına yönelik anlaşmasının Kosova Anayasası’na karşıt olduğunu söylerken, “Kosova’birlikte Sırp Belediyeler Birliği kurulmasına müteveccih kavil 2013 yılında Kosova ve Sırbistan Cumhurbaşkanları aracılığıyla imzalanmış ancak o dönemden sonradan bu kavil gelişigüzel iki tarafında etap atmamasıyla askıda kalmış bulunmaktaydı. Bilindiği için Kosova Cumhuriyeti 2008 yılında bağımsızlığını zar etmiş. Bağımsızlığın ilan edilmesiyle birlikte henüz sonra bu uyuşma imzalandı. Benzeri nevi Kosova Cumhuriyeti de Bosna’ya benzetilmek isteniyordu. Fakat bu kavil Kosova Cumhuriyeti Anayasasına aykırıdır. Anayasaya marjinal olduğu, AB’nde Sırp yoluyla etki görmesi nedeniyle bu anlaşmanın yürürlüğe girmesi isteniyor şu anda Kosova Cumhuriyeti’nde. Ancak dediğimiz kabilinden bu Kosova’nın Anayasasına ters tıpkı anlaşmadır. Çünkü Sırp Belediyeler Birliği’nin kurulması etmek Sırpların bir nevi zat başına belediyelerinin, bütçesinin olması ve belediyelerinin kendilerinin yönetmesi gibi bire bir anlaşmadır. Zira Kosova’üstelik kıpırdak toplulukların zat hakları mevcuttur. O haklara, azınlıklarının tümünün ürkmek duyması gerekmektedir. Bundan ötürüdür ki bu anlaşmanın uygulanması Anayasaya aykırıdır ve uygulanması imkansızdır” açıklamasında bulundu.
Sırbistan’ın 1998-1999 yılları arasında Kosova’bile gerçekleştirmiş olduğu kırım 1999 yılında NATO’nun müdahalesiyle sona erdi. Mürekkep Milel denetimi altına giren Kosova 17 Şubat 2008’dahi Sırbistan’dan tek taraflı kendisine bağımsızlığını car etmişti. Ancak iki büyüklük beyninde ilişkilerin normalleşmesi için 19 Nisan 2013’te Brüksel Anlaşması imzalanmıştı. Ancak Kosova hükümeti ara sıra maddelerin anayasaya ters olduğu gerekçesiyle 10 yıldır ‘Sırp Belediyeler Birliği’ konusuna yanaşmamıştı. Son aylarda mütezayit Sırbistan-Kosova gerilimiyle Vucic, müzakerelerin baştan başlaması üzere ‘Sırp Belediyeler Birliği’ni kayıt koşuyor. Kosova’daki ABD Büyükelçiliği bile Kosova Başbakanı Albin Kurti hükümetine, anlaşmayı akseptans etmeleri yönünde baskılarını sürdürüyor.
