Kahramanmaraş merkezli depremlerin arkası sıra İstanbul Maharet Üniversitesi’nden Prof. Dr. Tuncay Taymaz başkanlığında toplanan ve aralarında Kocaeli Üniversitesi’nden Doç. Dr. Serkan Irmak’ın de bulunduğu ekip, depremin karakteristik özellikleri üzerine incelemelerde bulundu.
50 SANİYE BILAHARE ENERJİ BOŞALMASI OLMUŞ
Fay düzlemi üzerindeki 3 boyutlu yırtılma modellemesini üstelik çıkaran grup, 6 Şubat günü saat 04.17’birlikte meydana mevrut Kahramanmaraş merkezli 7.7’lik depremin 3 kırık segmenti üzerinde meydana geldiğini ve tahripkâr etkinin kestirmece 50 saniye sonra İskenderun ve Hatay civarında iri erke boşalımlarına sebep olduğunu belirledi.
“3 FARKLI SEGMENTİN BU DEPREMDE KIRILDIĞINI GÖRMEKTEYİZ”
Depremin tahripkâr etkisinin, depremin ser etkisinden gelişmemiş tıpkı süre sonra kuzeydoğu ve güneybatı yönüne akilane ilerlediğini tabir fail Doç. Dr. Serkan Irmak, “Yapmış olduğumuz çalışmada depremin yırtılma mekanizmasıyla ilişik ilginç sonuçlara ulaştık. Birinci depremde 3 değişik segmentin kırıldığını görmekteyiz. Sarsıntı başladıktan sonralari Pazarcık Aydın Dağı adını verdiğimiz bayağı tıpkı segmentte kırıldıktan 9 saniye sonra yırtılma kuzeydoğuya doğru ilerliyor ve henüz sonralari güneybatıya akla yatkın ilerlemese devam ediyor. Üç farklı segmentin bu depremde kırıldığını görmekteyiz. Üç segment süresince farklı enerji boşalımlar var.” dedi.
“İNSANLARA 30-40 SANİYELİK DEVIR TANIMA ŞANSI VERİLEBİLİRDİ”
Depremin başladığı evvel andan kısaca 50 saniye sonralari ayrımlı illerde yıkıcı yüklülük gösterdiğini anlatan Doç. Dr. Irmak, şöyle konuştu: “İlginç özelliklerinden benzeri tanesi dahi alıngan fay çok tafsilatlı olduğu için kırılma başladıktan yaklaşık 50 saniye sonra İskenderun ve Hatay civarında büyük enerji boşalımları görmekteyiz. Yani depremin işleyiş anından itibaren tahminî 50 saniye sonralari orada erke boşalımlarının olması gerçekte yıkmacı dalgaların oraya 50 saniye sonradan ulaştığını gösteriyor. Eğer bölgede dolgunca bir er ihtar sistemi olsaydı belki bu zelzele olduktan ahir proses içerisinde insanlara depreme olan konumlarına göre 30-40 saniyelik azıcık tanıma şansı verebilirdi.”
“İKİNCİL AFETLERİN ÖNÜNE GEÇEBİLİR”
Bu durumun olasılı depremlerde erken uyarı sistemi olarak da kullanılabileceğini belirten Doç. Dr. Irmak, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Erken uyarma sinyali sarsıntı olduktan sonradan mevrut benzeri çevir sesi. Önceleri belirleyen tıpkı çevir sesi değil. Hareket olur, yıkıcı dalgaların size birçok saniye bilahare geleceğini ancak öğrenme şansınız olur. Nedeniyle bu 50 saniye ahir erke boşalımı çokça nazik bire bir alanın kırılmasıyla ilişkili olan bu depreme hususi ayrımsız olay. Muhtemel Marmara depreminde bu büyüklüğünde balaban devir yahut bu büyüklüğünde çok tıpkı er tıpkısı uyarı sistemi sinyalinin 50 saniye civarında olacağını düşünmüyorum. Çok daha gücük olacaktır amma güdük olması birlikte insanları karamsarlığa itmesin. Bodur zamanda bile mefret sanayi tesislerinin, metro hatlarının, hızlı katar kabilinden ulaşım araçlarının sarsıntı sonrası oluşabilecek tali afetlerin önüne geçilebilmesi üzere kullanılabileceğini düşünüyorum.”
