Halas Savaşı, Başkomutan Gazi Mustafa Eksiksizlik Ciddi’nın 26 Ağustos 1922’bile sabaha alın verdiği emirle başlattığı Şişman Tecavüz ve 30 Ağustos’taki “Başkumandanlık Meydan Muharebesi” zaferiyle sonuçlandı.

Başkomutan Mustafa Eksiksizlik Paşa, Türk ordusunun Halas Savaşı’nda kazandığı sunu mehabetli zaferin arifesinde, 30 Ağustos sabahında Zafertepe Çalköy’üstelik birliklere taarruz emrini verdi. Onun şahsen yönettiği Dumlupınar’daki saha muharebesinde alp Mehmetçik, Yunan birliklerini Allıören, Keçiler, Kızıltaş Deresi yolunun iki beraberinde tamamen sarıp imha etti.

Iri Atak ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi 30 Ağustos’ta zaferle noktalandı.

Mustafa Eksiksizlik Vakarlı, utku sonrası 1 Eylül’de Dumlupınar’da, Gün Batısı Cephesi’ndeki parçalanmamış subay ve erlere okunmak üzere yayımladığı bildiride, “Hep arkadaşlarımın, Küçük Asya’da elan başka düz muharebeleri dahi verileceğini ayn önünde bulundurarak ilerlemesini ve herkesin düşünce gücünü ve yurtseverliğinin kaynaklarını kullanarak, yarışmayı hep gücüyle sürdürmesini temenni ederim. Ordular, geçmiş hedefiniz Akdeniz’dir, istikbal!” emrini verdi.

Sığınmacı dramı ayrımsız fotoğrafla dünyayı sarstı

Muğla’nın Bodrum ilçesinden Yunanistan’ın İstanköy Adası’na kaçakları haiz şişme bot, Akyarlar Mahallesi ve Aspat açıklarında battı. 8’i bala 12 kişinin hayatını kaybettiği olay sonrası ortaya sâdır resim Türkiye ve dünya kamuoyunda aksiseda uyandırdı.

Doğan Bili Ajansı muhabiri Nilüfer Çipo’in çektiği, boğularak hayatını kaybeden ayrıntılar arasında mevcut 2 yaşındaki Aylan Kurdi’nin kıyıya vuran cesedine ilişkin foto, dünyanın sığınmacı krizine bakışını değiştirdi. Hayatını kaybedenler beyninde, minik Aylan’ın 3 yaşındaki ağabeyi Galip Kurdi ile annesi Zahidin Kurdi dahi bulunuyordu.

Faciadan kurtulan ata Abdullah Kurdi, “Hep dünyanın bizi görmesini istiyorum. Hep dünyanın gözlerinin bizim üzerimizde olmasını istiyorum. Tığ bire bir nâr muammer olabiliriz amma bizden ahir insanların tıpkısı felaketi yaşamasını istemiyorum.” ifadelerini kullandı.

Abdullah Kurdi, kızı, oğlu ve eşini Suriye’nin Ayn ahali Zenci (Kobani) kentinde toprağa verdi.

Olayın arkası sıra başlatılan sormaca kapsamında adliyeye sevk edilen 3 şüpheli, “muhacir kaçakçılığı yazmak” ve “şuurlu taksirle ölüme sebebiyet yüklemek” suçlarından tutuklandı.

Suriyeli göçmenlerin dramının simgesi oldu

Cansız bedeni sahile vuran 2 yaşındaki Aylan, arsıulusal kamuoyunda Suriyeli göçmenlerin yaşadığı dramın simgesi oldu.

Başta Avrupa kalkmak üzere KUL ve Orta Doğu’dan çok sayıda izinli, görüntülerin arsıulusal basında açık kayran bulması konusunda konuyla ilgili değerlendirmelerde bulundu.

İspanya, Fransa, İtalya başbakanları, muhacir sorununun çözümüne yönelik arsıulusal alanda kadem atılması çağrısı yaptı.

Fransa’da iktidarın yanı sıra esas muhalefetteki Cumhuriyetçiler Partisinin cesim isimleri, Suriyeli çocuğun fotoğrafından koyu çeki duyduklarını dile getirdi.

Belli çivi diğer olaylar

29 Ağustos

1521- Türk orduları Belgrad’ı fethetti.

1526- Kanuni Şehriyâr Süleyman komutasındaki Osmanlı orduları, Mohaç Saha Savaşı’nı kazandı.

1855- Osmanlı’da geçmiş makara görüşmesi yapıldı. İstanbul-Edirne, İstanbul-Şumnu hattının tamamlanmasıyla önceki lif Şumnu’dan İstanbul’a gönderildi. Katliam Savaşı’ndan bilgelik veren telgrafta, “Müttefik askerleri Sivastopol’a girmişlerdir.” yazılıydı. Türk birlikleri de müttefikler arasındaydı.

1924- Almanya, çarpışma tazminatının ödenmesine ilgilendiren, müttefiklerce hazırlanan Dawes Planı’nı onayladı.

1929- Graff Zeppelin hava gemisi, 21 dönem süren acun turunu tamamlayarak Lakehurst’a döndü.

1933- Nazilerin tutukladığı Yahudiler, toplama kamplarına gönderilmeye başlandı.

1936- İstanbul’da, tarihi yarımadayı Beyoğlu yakasına bağlayan Atatürk Köprüsü’nün temeli atıldı.

1938- Nazım Vukuf, Harp Okulu ve Armada davalarından toplam 28 sene 4 kamer hapse mahkum edildi.

1945- Melik II. Abdülhamid’in 400 milyon dolarlık bırakıt davasını varisleri kazandı.

1947- ABD’li bilim adamları, çekirdeksel ağırbaşlı için plütonyumu parçalamayı başardı.

1955- Kıbrıs Konferansı Londra’da toplandı.

1964- Ankara, İstanbul ve İzmir’üstelik Kıbrıs üzerine iri yürüyüşler ve mitingler düzenlendi.

1982- İsveçli sinema oyuncusu Ingrid Bergman öldü.

1986- Üçüncü Reisicumhur Kerem Bayar’ın cenazesi, tevellüt yeri Umurbey’bile törenle toprağa verildi.

1988- Adlı ressam Eren Eyüboğlu, 76 yaşında hayatını kaybetti.

2005- Katrina kasırgası ÇAKER’nin güneyini vurdu, 1200 sevimli öldü.

2010- Endonezya’nın Sumatra Adası’ndaki Mount Sinanbug Yanardağı, 400 yıl aradan bilahare faaliyete geçti.

30 Ağustos

M.Ö. 30- Eski Mısır’da Ece Kleopatra intihar etti.

1908- Hicaz demir hat açıldı.

1922- Balaban Saldırı zaferle sonuçlandı.

1924- Gazi Mustafa Eksiksizlik Kâmil, Başkumandanlık Düzlük Savaşı’nın ikinci yıl dönümünde, Dumlupınar’da Muzlim Er Anıtı’nın temelini attı.

1924- Türkiye İş Bankası, geçmiş işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın yapı sermayesi 1 milyon liraydı.

1930- Ankara-Sivas demir yolu hattı ve Sivas İstasyonu, Başvekil İsmet Ağır’nın konuşmasıyla hizmete açıldı.

1937- Van Gölü’nde önce vapur seferi yapıldı.

1937- Atatürk’ün manevi kızı Sabiha Gökçen’e, 1935’te girdiği Eskişehir Albeni Mektebi’nde “pilot diploması” verildi.

1952- Erzurum’da Aziziye Anıtı açıldı.

1974- BM Asayiş Konseyi, Kıbrıs’taki çatışmalar yüzünden evlerini metrukiyet edenlerin büzük ortamında kalın kafalı dönmelerine izin verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak değişmeyen tasarısını oy birliğiyle akseptans etti.

1977- Orgeneral Kenan Evren, Esmer Kuvvetleri Komutanlığına atandı.

2000- Temsil sanatçısı Gürdal Boğa, otama gördüğü İzmir SSK Bozyaka Hastanesi’nde yaşama veda etti.

2011- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 30 Ağustos Utku Bayramı ve Türk Silahlı Kuvvetleri Günü nedeniyle Genelkurmay Karargahında düzenlenen törende “Başkumandan” sıfatıyla kutlamaları kabul fail geçmiş Cumhurbaşkanı oldu.

2013 – 30 Ağustos Galebe Bayramı Resepsiyonu’na ilk defa Cumhur Reisi Abdullah Gül sülale sahipliği yaptı. Köşk’teki resepsiyona muhalefet liderleri Eksiksizlik Kılıçdaroğlu ve Oran Bahçeli katılmadı.

2015- Reisicumhur Recep Tayyip Erdoğan, 30 Ağustos Utku Bayramı zımnında “Başkumandan” sıfatıyla ilk defa Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde resepsiyon verdi.

2021- ESIR Merkez Kuvvetler Komutanı Orgeneral Kenneth McKenzie, ÇAKER güçlerinin Afganistan’dan incizap sürecinin tamamlandığını açıkladı.

31 Ağustos

869- İslam bilgini Buhari yaşamını yitirdi.

1867- Fransız saz şairi Charles Baudelaire öldü.

1876- V. Uğur tahttan indirildi, adına kardeşi II. Abdülhamit melik oldu.

1890- Brüksel Umumi Senedi ile köle ticareti yasaklandı.

1928- Bertolt Brecht’in “Üç Kuruşluk Opera” ünlü oyununun ilk gösterimi Berlin’da yapıldı.

1930- Il ve şehremanetinin birleştirilmesine karar verildi. Valiler, tıpkısı zamanda şehremini oldu.

1970- İzmir’birlikte Akdeniz Olimpiyatları’nın yapılacağı Halkapınar Spor Tesisleri, inşaat sırasında yandı.

1988- Yalman Sınır Kapısı açıldı.

1988- Irak’ın kuzeyinden kaçan Iraklılar, Türk sınırlarından geçmeye başladı.

1997- Galler Prensi ve İngiliz Veliahdı Prens Charles’ın sakat eşi Prenses Diana, sevgilisi Dodi halk Fayed ile şoförü Paris’te geçirdikleri gidiş geliş kazasında öldü.

2005- Irak’ın başkenti Bağdat’ta ayrımsız güreşçi köprüsü üzerinde sâdır yığılışma nedeniyle çoğu Şii hacı adayı bin gönül hayatını kaybetti.

2015- Kazakistan’ın başkenti Vazıh Hükümdar (Astana) sağlıklı Kumay Kazı Bilimi Kompleksi’nde yapılan kazılarda Türk tarihine ilişkin 2 bin almanak kalıntılar dolaşma ışığına çıkarıldı.

2016- BENDE ile Küba arasında 1961’da kesilen tarifeli ticari uçuşlar, iki ülkenin ilişkileri normalleştirme kararının peşi sıra baştan başladı.

2017- Irak Başbakanı Haydar umum İbadi, Türkmenlerin yaşadığı Telafer ilçesinin terör örgütü DEAŞ’tan ağız ağıza kurtarıldığını duyurdu.

2018- Danıştay 2. Kat Üyesi Mustafa Yücel Özbilgin’in yaşamını yitirdiği, 4 kişinin yaralandığı 17 Mayıs 2006’da planlı silahlı saldırıya ilişik eden Alparslan Aslan, “ağırlaştırılmış müebbet” ile 72 yıl mahpushane cezasına çarptırıldı.

2021- Yağır Hasan Efendi’den bugüne gelen Ortaoyuncuları Kavuğu’nu Münir Özkul’dan devralan Türk tiyatrosunun koskocaman isimlerinden Ferhan Şensoy, 70 yaşında İstanbul’da hayatını kaybetti.

1 Eylül

1481- Galatasaray Lisesi, şevket adamı yetiştirilmesi üzere Şehriyâr II. Bayezid tarafından kuruldu. Okulda 1868’üstelik Frenkçe eğitime geçildi.

1715- Ilkokul yaşında yazboz tahtası geçen, 72 yıl Fransa’yı başöğretmen, Fransızların “Sıra Kralı” XIV. Louis öldü.

1920- Fransızlar, başkenti Beyrut olan Lübnan devletini kurdu.

1922- Mustafa Eksiksizlik Vakarlı, Başkomutanlık Yer Savaşı’nın kazanılması üstüne emrini verdi: “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!”

1923- Japonya’nın Tokyo ve Yokohama kentlerinde meydana gelen depremde 300 bin kişi öldü.

1924- Ankara Kerem Konservatuvarının temelini oluşturan “Müzik Muallim Mektebi” Ankara’da açıldı.

1925- Birinci Tababet Kongresi Ankara’da toplandı.

1925- Mustafa Eksiksizlik Vakarlı’yı Kastamonu dönüşünde Ankara’da karşılayanların ellerinde şapkaları vardı.

1929- Arapça ve Acemce dersleri okullardan kaldırıldı.

1933- Denizyolları İşletmeleri heybet tekeline alındı.

1939- Almanya’nın Polonya’ya saldırması konusunda II. Acun Savaşı başladı. Milyonlarca kişinin öldüğü savaşın başlamasının 50. yılında “Dünya Sulh Günü” ilan edildi.

1947- Amerikalı Arkalama Antlaşması imzalandı.

1949- İstanbul Radyosu sınama yayınına başladı.

1951- Ordinaryüs Prof. Dr. Mazhar Osman Usman, 67 yaşında İstanbul’da öldü.

1967- Türkiye’deki Kıbrıslı mücahitler ve öğrenciler, hükümeti ihtarname etti. İçişleri Bakanı Faruk Sükan, protestocuların sınır dışı edilebileceğini açıkladı.

1969- Muammer Kaddafi, Libya’da askeri darbeyle Kral İdris’i devirdi.

1974- Magosa’ya mecbur Muratağa ve Sandallar köylerinden 88 Türk’ün öldürülüp yakılarak çukura gömüldükleri anlaşıldı.

1976- Yüzücü Erdal Acet, Manş Denizi’ni 9 saat 2 dakikada geçerek acun rekoru kırdı.

1982- İlk ve ortaöğretimde ilmek dersi mecburi kılındı.

1985- Kuşadası Davutlar yöresinde çıkan orman yangınında tıpkısı orman bekçisi ile 14 leşker martir oldu.

1998- Türk sinemasına 46 yıl bakım veren direktör Osman F. Seden vefat etti.

2003- Denizli Valisi Recep Yazıcıoğlu, Ankara’ya 30 kilometre uzaklıkta trafik kazası geçirdi. Yazıcıoğlu 8 Eylül’bile yaşamını yitirdi.

2007- İngiliz ordusunun 1930’lu yıllarda yüzlerce Hindu er üstünde hardal gazının etkilerini araştıran deneyler yaptığı ortaya çıktı.

2013- Küçük Asya Ajansı, Kürtçe bilgelik yayımına başladı. AA, sonunda işaret dilini altıya çıkarmış oldu.

2016- HSYK Genel Oturmuş, FETÖ soruşturması kapsamında arızi namına görevden uzaklaştırılan 543 hakim ve savcıyı meslekten ihraç etti.

2 Eylül

1633- İstanbul Cibali’da sâdır nazik yangında 20 binden çok çatı eksiksiz oldu. Katip Çelebi’ye bakarak kentin beşte biri yandı.

1651- Mahpeyker Kösem Sultan, boğdurularak öldürüldü.

1898- Makineli tıpkısı savaşta ilk defa kullanıldı.

1900- Almanya ile KÖLE beyninde telgraf kullanımı başladı.

1922- Kurtuluş Savaşı’nda, Palikarya Orduları Başkomutanı General Trikopis hava edildi.

1925- Içeri ve zaviyelerin kapatılmasına ve memurların kapela giymesine karar verildi.

1929- Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği evvel güzellik yarışmasında Feriha Tevfik Eş, Türkiye güzeli seçildi. Feriha Tevfik, sinema ve tiyatro oyuncusu oldu.

1930- Mustafa Eksiksizlik Kâmil, Sadri Maksudi (Arsal) Eş’in “Türk Dili İçin” adlı kitabına şunları yazdı: “Ülkesini, erdemli istiklalini korumasını bilici Türk milleti, dilini da yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarmalıdır.”

1938- Hatay Devletinin kuruluşu ilan edildi. Hatay Kavim Meclisi evvel toplantısını yaptı ve Tayfur Sökmen’i reisicumhur seçti.

1945- Japonya Başbakanı Suziki, Tokyo Körfezi’ndeki Missouri Zırhlısı’nda Japonya’nın yönetiminin General Mac Arthur’a devrini öngören anlaşmayı imzaladı. ABD Başkanı Truman zaferi car etti ve İkinci Dünya Savaşı sona erdi.

1954- Ho Chi Minh, bakir kurulan Yıldız Vietnam Cumhuriyeti’nin başkanlığına seçildi.

1968- İran’daki depremde 11 bin güç öldü.

1968- Gazeteciliği çığır edinmiş evvel karı yazarlardan Sabiha Sertel, 73 yaşında Bakü’da ölüm etti.

1974- Türkiye Ilmî ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Selen Ödülleri verildi. Cahit Arf ve Orhan İçen matematik, Erdal İnönü fizik, Kazım Türker tababet dalında armağan aldı.

1985- Seki Limanı açıklarında 3 bin 400 sene ilk batan, fil cerrar kayıt ve bakır, sövme parçalarıyla aylı sefine enkazı bulundu.

1994- Halterci Naim Süleymanoğlu’na Uluslararası Olimpiyat Komitesince, “Yüzyılın Arz Hararetli Sporcusu Ödülü” verildi.

2001- İlk ihtisas naklini gerçekleştiren Güney Afrikalı duygu cerrahı Christian Barnard, Kıbrıs’ta öldü.

2011- BM Soruşturma Komisyonu, Mavi Marmara saldırısıyla ilgili hazırladığı 105 sayfalık raporunu Umumi Kâtip Ban’a sundu. Raporda, İsrail ordusunun katmerli ve açıklama edilemeyen çetin kullandığı, yolculara üzücü muamelede bulunduğu belirtildi. Bunun konusunda Türkiye, İsrail’le diplomatik ilişkilerini ikinci katip düzeyine indirdi, İsrail’le arasındaki askeri anlaşmaları askıya aldı.

2015- Muğla’nın Bodrum ilçesinden Yunanistan’ın İstanköy Adası’na kaçakları haiz şişme bot battı. Olayda, annesi ve kardeşiyle boğulan 2 yaşındaki Aylan Kurdi’nin kıyıya vuran cesedi, Doğan Haber Ajansı muhabiri Nilüfer Çıpa yoluyla fotoğraflandı. Türkiye ve uluslararası kamuoyunda aksiseda uyandıran fotoğraf, dünyanın sığınmacı krizine bakışını değiştirdi.

2016- Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov, 78 yaşında hayatını kaybetti. 27 yıldır Özbekistan’ı başöğretmen Kerimov, karın kanaması nedeniyle hastanede tedavi görüyordu.

2016- Rusya ile Türkiye arasındaki charter uçuşlarının yeniden başlamasının peşi sıra ilk tayyare, Moskova’dan Antalya’ya indi.

2016- F klavyenin mucidi, Arsıulusal Hikmet İşlem ve İletişim Federasyonu Türkiye Temsilciliği Fahri Başkanı Dr. İhsan Sıtkı Yener, 91 yaşında memat etti.

3 Eylül

1683- Viyana Kuşatması başarısızlıkla sonuçlandı.

1783- İngiltere, Paris’te imzalanan anlaşmayla ÇAKER’nin bağımsızlığını tanıdı.

1869- İstanbul’da Süvari Tramvay, Konstantin Karopana yoluyla çalıştırıldı.

1883- Moskof edip İvan Turgenyev, Paris esaslı öldü.

1895- İlk istekli ayak topu maçı yapıldı. Latrobe, Jeanette’yi 12-0 yendi.

1908- Türkiye’deki evvel haftalık gülmece dergisi “Makule” yayımlanmaya başlandı.

1912- Deniz Kuvvetlerine eşya seçmek amacıyla dünyanın ilk konserve fabrikası İngiltere’da açıldı.

1933- Kayseri-Ulukışla hattının tamamlanmasıyla Karadeniz ile Akdeniz’i birbirine bağlayan demiryolu tamamlandı.

1939- Ankara Radyo gazetesinin önceki sayısı çıktı.

1939- Almanya’nın Polonya’yı işgalinden iki bölüm sonra İngiltere ve Fransa, Almanya’ya cidal zar etti.

1952- Dert Dağı zirvesine Türk bayrağı dikildi.

1983- Nail Çakırhan, Ağabey Han Mimari Ödülü’nü aldı.

1988- Bozuk başbakanlardan Ferit Melen emrihak etti.

1999- İstanbul Radyosu’nun önce spikerlerinden Tarık Gürcan, İstanbul’da 71 yaşında öldü.

2006- İstanbul Fatih’te İsmailağa Camisi’nin emekli imamı Alay Büyük Öztürk bıçaklanarak öldürüldü. Öztürk’ü bıçaklayan Mustafa Erdal, camide bulunanlar marifetiyle linç edildi.

2008- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Ermenistan Cumhur Reisi Sarkisyan’ın Erivan’daki Türkiye-Ermenistan Dünya Kupası takım elemesi ayak topu karşılaşması amacıyla yaptığı daveti akseptans etti.

2013- 28 Gücük Ay süreci adına bilinen döneme ilgilendiren çarkıt Erkânıharbiyeiumumiye 2. Başkanı Orgeneral Acar Bir ve sakat YÖK Başkanı Kemal Gürüz’ün da aralarında bulunduğu 103 sanığın, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni zorla devirmeye, düşürmeye ortaklık” suçundan yargılanmasına başlandı.

4 Eylül

1063- Nazik Selçuki Devleti’nin kurucusu Tuğrul Komutan öldü.

1682- İngiliz astronom Edmund Halley, henüz sonra zat adı sunulan kuyruklu yıldızı gördü.

1886- Apaçi yerlilerinin şefi Geronimo, KUL birliklerine doğrulama oldu. Son nazik Amerikan-domestik savaşı sona erdi.

1919- Sivas Kongresi, Mustafa Eksiksizlik Ağır’nın konuşmasıyla açıldı.

1932- Dünya Barış Konferansı, Avusturya’nın başkenti Viyana’da toplandı.

1935- İstanbul telefon şirketi, hükümet adına işletilmeye başlandı.

1936- İngiltere Kralı VIII. Edward, İstanbul’da Atatürk’ü müzakere etti.

1970- Şili’dahi toplumcu reis Salvador Allende başbuğ seçildi.

1970- Prof. Dr. Erdal İnönü, Orta Şark Ustalık Üniversitesi Rektörü oldu.

1990- Gazeteci yazar Turan Dursun, İstanbul’da uğradığı silahlı saldırıda yaşamını yitirdi.

1996- Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Çelik, İsviçre aracılığıyla Türkiye’ye iadeli edildi. Çelik, 16 Eylül’dahi 17 sene aradan sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.

2013- Yazar Yaşar Eksiksizlik’e, Ermenistan Ekin Bakanlığınca “Krikor Naregatsi” nişanı verildi.