Natürel afetlerin çocuklarda birey yerine ürkmek, kor, öfke, suçluluk, çeki kabil hislere sebep olabildiğini söyleyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Hande Tanal, “Sarsıntı sonrası çocuklarda; özen eksikliği, gaflet uykusu bozuklukları, yeme bozuklukları, lüks hayatiyet, ağız tatsızlığı, odaklanamama gözlenebilir. Inç emme, bebeksi davranışlar, tırnak yiyecek kabilinden ahval gözlenebilir. Örgensel tıpkı nedeni sıfır çıban ağrısı, ser dönmesi, mide bulantısı, beyin ağrısı üzere âraz görülebilir. Görüntülük başında izlenen bazı görüntüler çocukları zıt etkileyebilir. Çocuğun ocumak ve endişesini artırabilir. Bu nedenle çocuklarla yer sarsıntısı için konuşulmalı fakat zelzele ile ait içeriği denetlenemeyen haberlere ve görüntülere maruz kalmaya bariyer olunmalıdır. Onlara yıldızlı ve açık bilgiler vererek yürek ortamı oluşturulmalıdır” dedi.
Medicana Keyif Grubu’ndan Yavru Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Hande Tanal, “Deprem sonrası çocuklarda; dikkat eksikliği, dalgı bozuklukları, yiyecek bozuklukları, çılgın zindelik, ağız tatsızlığı, odaklanamama gözlenebilir. Parmak imtisas, bebeksi davranışlar, keski yeme gibi davranışlar gözlenebilir. Organik benzeri nedeni olmayan ser ağrısı, ser dönmesi, göden bulantısı, us ağrısı kadar âraz görülebilir. Davranışsal olarak gelişimlerinde göçük, insanlardan uzaklaşma, kendini izole ika görülebilir. Yer Sarsıntısı çocuklarda güvende olmadığını hissettirerek kaygıya öğün komütatör ve varagele ortamında hissettirir. Çocukların teessür düzeyi yaşına, gelişimine, ailesi ile olan ilişkilerine bakarak başkalık gösterebilir. Özellikle meslek öncesi dallar soyut düşünemedikleri için depremi zihinlerinde anlamlandıramazlar ve hareket belirsiz bir anlam olduğu için çocuklarda pahal bulut, kambur ve emniyetsizlik yaratabilir” diyerek konuştu.
KAYGILARINI İFADE ETMELERİNE İZİN VERİLMELİ
Ebeveynlerin bu süreçle elbet başa çıktıkları bile çocuklarının ihtisas durumları üzere çok yüce olduğunu nâkil Dr. Tanal, “Aynı ölüm ve başka tabii felaketlerde olduğu üzere depremle ilişik çocuğa yapılacak açıklama üstelik çocuğun yaşına ve gelişimsel seviyesine akla yatkın olmadır. Bu süreçte dallar genişlik haddinden fazla güvende olduklarını yakalamak isterler. Güvende ve korunuyor olduğunu görmek çocukların bu süreçle başa çıkmasını kolaylaştırır. Çocukların hareket ile ait sorular sormalarına, kaygılarını anlatım etmelerine cevaz verilmelidir. Çocuklara herhangi bir konuda ayan ve somut tevessül etmek; yaşına makul ve töz cevaplar vermek haddinden fazla önemlidir. Dallar yaşanan olayı anlamlandırmada, duygularını ifade etmekte güçlük yaşayabilirler. Yaşanan olumsuzluklardan kendilerini mesul tutabilirler. Aileler deprem hatırat dışındaki korkularına, tepkilerine, matem biçimlerine dikkat etmelidirler. Çocuklar, yetişkinlerin alelhusus ebeveynlerinin davranışlarını misal alarak içselleştirir ve ona bakarak çizgi biçimleri geliştirirler” ifadelerini kullandı.
ÇOCUKLARA HİÇBİR HUSUS YANSITMAMAK DOĞRU DEĞİL
Çocukların deprem ile ilişik konuşmalara, haberlere ve görüntülere maruz kalmamalarına özen gitmek gerektiğini belirten Dr. Tanal, “Sarsıntı kaynaklı yenilgi korkusu ve kaygılar dallar kendini güvende hissettikçe azalır. Zelzele ile ilgili gerçekleri çocuklardan tahsis etmek, onlara tek özdek yansıtmamak birlikte makul değildir. Çocukların can gelişimine makul ve anlayabilecekleri şekilde olanlar aktarılmalıdır. Yaşananlarla ilgilendiren çözümler ve temel ika yolları birlikte sunulmalıdır. Yardıma ihtiyacı olanlara yardım edildiği, herkesin tıpkı el birliği ortamında olduğu, ailece kendilerinin üstelik depremden etkilenenlere yardım ettiklerini aşina olmak çocukların kaygılarını azaltmaya yardımcı tamam. Ekran başında izlenen gâh görüntüler çocukları aksi etkileyebilir. Çocuğun çekinmek ve endişesini artırabilir. Bu nedenle çocuklarla zelzele hakkında konuşulmalı fakat zelzele ile ait içeriği denetlenemeyen haberlere ve görüntülere maruz kalmaya bariyer olunmalıdır. Onlara kemiksiz ve açık bilgiler vererek büzük ortamı oluşturulmalıdır” dedi.
