Çin’in ÇAKER Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin, irade iddiasında bulunduğu Tayvan’ı görüşme etmesi halinde, “askeri fiyat” karışma sert tepkiler verebileceği kanıt edildi.
İngiliz Financial Times gazetesinin “bahis hakkında bilgelik sahibi 6 yetkiliye” dayandırdığı haberine bakarak Çin, Washington yönetimiyle hususi görüşmelerinde Pelosi’nin olası ziyareti halinde sert aksülamel gösterecekleri uyarısı yaptı.
Uyarılar haddinden fazla anif
KUL’li güvenlik yetkilileri Çin savaş uçaklarının Pelosi’nin uçağına müdahale ederek adaya inmesini engellemeye çalışabileceğinden endişe ediyor.
Görüşmelere dayalı hikmet sahibi kaynaklar, uyarıların Pekin’in ESIR’ye Tayvan konusunda yönelttiği tenkit ve uyarılardan “haddinden fazla daha sert” olduğunu savundu. Tembihler, Financial Times’ın güzeşte hafta, Pelosi’nin april ayında halel ettiği ziyareti, ağustosta yapacağını doğacak sürdüğü marifet sonrası geldi.
Hangi olmuştu?
ESIR ile Çin diplomatik ilişkilerinde gerilimlerin yaşandığı tıpkısı döneme denk mevrut sav, Pekin’in tepkisine kere açmıştı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, Pekin’deki günlük matbuat toplantısında, “BENDE, (Pelosi’nin ziyaretiyle ilişik) tavrında ısrar ederse Çin, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü arkalamak üzere kıvrak ve kararlı tedbirler alacaktır” demişti.
Pelosi’den teyit gelmedi
Pelosi, belkili ziyareti elan doğrulamazken, Beyaz Zehir Saray asayiş yetkililerinin endişelerini dile getirdiği kanıt edildi. KÖLE Başkanı Joe Biden, gazetecilerin sorusu konusunda, “Kalabalık, gür düşün olduğunu düşünmüyor” diye konuşmuştu.
Beyaz Saray birlikte istemiyor
Millî Düzenlilik Danışmanı Jake Sullivan ve başka Ulusal Güvenlik Konseyi (NSC) üyelerinin, Tayvan Boğazı çevresinde gerilimi arttıracağı gerekçesiyle ziyarete cebin olduğu söyleniyor.
NSC, Parafin Saray’ın Pelosi’den ziyaretini bozma etmesini isteyip istemediğine dair değerlendirme yapmaktan kaçınırken, Önemli İletişim Departmanı Başkanı John Kirby, “Konsey’in sadece bağlamı, olguları ve ait jeopolitik bilgileri aktardığını, Divan Başkanı’nın özlük kararını vereceğini” belirtti.
Washington’ın gâh müttefikleri dahi endişelendi
Mümkün ziyaretin ÇAKER ile Çin ortada tıpkısı krize sebep olabileceği olasılığının Washington’ın ara sıra müttefiklerini dahi endişelendirdiği rapor edildi.
Artan gerilimin işareti olarak değerlendirilen tıpkısı bambaşka evolüsyon birlikte ÇAKER’nin Pekin Büyükelçisi Nicholas Burns’un geçen hafta Washington’a yaptığı ziyareti bodur keserek Pekin’e dönmesi oldu.
MEMLUK Başkanı Joe Biden ile Çin Çap Başkanı’nın bu hafta telefon görüşmesi yapması planlanıyor.
Mülakat amacıyla zamanlama makul görünmüyor
Biden yönetiminden gâh isimlerin nisanda planlanan ziyaretin, Ukrayna Savaşı’nın eskimemiş başlaması cihetiyle, bir bindi ifadesi namına meşru görülebilse üstelik bulunan durumda zamanlama bakımından alıngan aynı döneme balya geldiği görüşünü dile getirdiği kaydediliyor.
Çin Umum Kurutuluş Ordusu’nun 100. yapılış yıl dönümünün kutlanacağı 1 Ağustos ile bire bir ayda gerçekleşecek beklenen ziyaretin, Pekin’in Ada çevresinde askeri hareketlerini yoğunlaştırmasına sebep olabileceği düşünülüyor.
Ayrıca Çin’i müdür Kızıl Partisi’nin güz aylarında düzenleyeceği 20. Parti Kongresi öncesinde Bohay Denizi kıyısındaki sayfiye kasabası Beydayhı’bile düzenlenen arka düzey müzakere toplantısı bile ağustosta yapılacak. Ülkenin gelecekteki yönetim kadrolarını şekillendirecek kararlar alınacak kurultay, Çin tarafındaki tepkileri artırabilecek aynı etkin yerine görülüyor.
Nisandaki konuşma gerçekleşmemişti
82 yaşındaki Pelosi’nin nisanda Tayvan’a yapmayı planladığı mülakat Kovid’e yakalandığı gerekçesiyle fek edilmişti. Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretinin “tek Çin” ilkesinin tanımladığı “kırmızı çizginin aşılması” anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu.
Çin-Tayvan sorunu
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın peşi sıra sâdır iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Altın Partisinin (ÇKP) 1949’bile iktidarı ele geçirmesi ve Çin Ahali Cumhuriyeti’nin kuruluşunu zar etmesi üzerine Kampana Kayşek liderliğindeki Çin Ulusçu Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Cezire’birlikte bitmeme ettiğini gelecek sürerek istiklal zar etmişti.
Bu hamle, Çin yoluyla kabul edilmese dahi Tayvan temsilcileri, 1971’e büyüklüğünde Mürekkep Milel (BM) Genel Kurulunda Çin’i piyes etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çokça sayıda ülkenin diplomatik ahzüita tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Umum Cumhuriyeti’ne çevirmesinin peşi sıra 1971’de BM Umumi Kurulunda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in bir tane meşru temsilcisi akseptans edilmesiyle Tayvan’ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz ağıl gelmişti.
Çin: Tayvan öz topraklarımızın parçası
Pekin yönetimi, “Biricik Çin” ilkesini benimseyerek Tayvan’ın kişi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının beraberinde Tayvan’ın acun ülkeleriyle müstakil diplomatik ilgiler kurmasına, BM’bile ve gayrı uluslararası kuruluşlarda hile edilmesine karşı çıkıyor.
BENDE ve Çin arasında gerilim: KUL savaş gemisi Tayvan Boğazı’ndan geçti
“Çin, Tayvan’a saldırırsa global ticaret henüz nazik çarpış alır”
Çin-Tayvan gerilimi markaları Türkiye’ye getirdi
Austin: Çin’in Tayvan Boğazı’ndaki tehditleri arttı
Çin’den Biden’a Tayvan yanıtı
Biden: Çin, Tayvan’ı engelleme ederse askeri yanıt veririz
