NYT Avrupa’nın 1 trilyon doları bulan müstacel müzaheret fonu tıpkı 2008’deki ABD’nin şümullü kurtarma paketi gibi piyasalardaki kaygıyı hafifletmesine karşın, ince vadede işe yarayıp yaramayacağı üzerine istifham işareti yaratıyor. Değişmeyen almada ağırbaşlı kaldığı suçlamalarıyla karşı karşıya mütezayit Avrupa Birliği, Aksata günü açıkladığı 1 triyon doları bulan acil arkalama fonu mekanizmasıyla beklentileri aşan aynı karara imza attı. Birliğin aldığı bu karar gayrı taraftan Avrupa Eşkal Bankası’nın Pazartesi günü borçlu ülkelerin tahvillerini mübayaa sürecini birlikte başlattı. ABD’nin iki yıl önce uygulamaya koyduğu 787 bilyon dolarlık Sorunlu Varlıkları Kurtarma Programı’ndan (TARP) elan iri olan bu paketle euronun korunması için atılmış koordineli hamle, piyasaları birlikte müspet etkileyerek Pazartesi haset borsalarda tarihi yükselişleri yanında getirdi. ABD’üstelik Nasdaq ve S&P 500 endeksleri yüzde 4’ü aşan oranda derece kazanırken, euro bölgesi üyelerinin borsalarında yüzdelik 10’un üzerinde yükselişler görüldü. Ancak Salı haset, Asya borsalarında tanıdık yüzdelik 1’i geçen düşüşler bu yükselişin durduğunu gösterdi. ANALİSTLER: NAMUS BORCU BORÇLA KAPANMAZ Farklı taraftan bazı analistler, Avrupa Birliği üyelerinin, kıtada zor durumda bulunan ülkeleri yetişmek amacıyla 560 bilyon dolar kullanılmamış yüreklilik vermesi sözüne, borcun borçla kapatılacağı gerekçesiyle alın çıkıyor. New York merkezli araştırı şirketi High Frequency Economics kurumunun esas ekonomisti olan Carl Weinberg yayımladığı tıpkısı araştırı notunda, “Filhakika medyun olan ülkelere biraz elan aşkın borç atfetmek onların sorunlarını çözmez… Eğer portföyümüzde Yunan tahvili olsaydı bu sabahleyin kendimizi kurtarılmış hissetmeyecektik” dedi. KÖTÜ EŞ OLABİLİR Özge taraftan bu yardımın, analog durumda olan gayrı ülkelerin birlikte buna güvenerek bütçe açıklarını ve vecibe yüklerini azaltacak dokunaklı reçeteleri almaktan alıkoymaya iten incitici bir örnek olma tehlikesi üstelik bulunuyor. Ayrıca, ortaya konan çabanın büyüklüğünün yarattığı heyecanla alay malay müstacel arkalama fonu üzere öngörülen kaynağın şu anda kâin olmadığını birlikte akılda ağrımak gerekiyor. Özel amaçlı anahtar olarak bile tanımlanan bu sistem ara kazanç ihracı yaparak temel toplayacak ve zordaki ülkelere korumak üzere emniyet verecek. Bu kaynak üzere teminatı ise Avrupalı ülkeler sağlayacak. TAKANAK BULACAK BİR KOMÜTATÖR Bu nedenle paket haddizatında hoppadak İspanya kadar euro bölgesindeki üretimin yüzde 12’sini gerçekleştiren balaban ekonomilerin arkalama istemesi durumunda borç mülk bulacak aynı çevirgeç yerine çalışacak. Bunun yanında Arsıulusal Dünyalık Fonu (IMF) bu pakete 250 milyar euro destek verme sözü verdi. Ayrıca altmış bilyon euroluk soy ise fos el altında var olan borçlanma programı çerçevesinde sağlanacak. Böylece hep yardımın miktarı 1 trilyon dolara kadar çıkacak. TARPA KIYASLA DAHA TEORİK Bu nedenle oluşturulacak evgin müzaheret fonu, ABD’deki TARP programına kıyasla elan çok nazariye düzeyinde kalıyor. İşler bile aslında bu noktada henüz aldatarak mutasavver çözme alıyor. Bu durumu şu şekilde daha ayan ayla getirebiliriz; eğer İspanya borçlarını elan fazla akçalanmış edemeyecek noktaya gelirse nema oranları yükselecektir. Bu de yalnız fonun borçlanacağı yüzlerce bilyon euronun maliyetini artırmakla kalmayacak ayrımsız zamanda hem fona güvence veren hem bile doğrusu medyun olan Portekiz, Fransa, İtalya, İngiltere kabil ülkelerin yükünü ağırlaştıracaktır. Akıbet namına bu bölgedeki namus borcu krizi endişelerinin elan da artmasını yanı sıra getirecektir. Bu şekilde Almanya ve Avrupa’nın değişik kıvrak ekonomileri, Yunanistan, Portekiz başka borçlu ülkeler amacıyla kredibilitelerini kullanacak. Ancak, bu noktada Avrupa Eşkal Bankası’nın ilişki içindeki zayıflığı engel dokuma ediyor, bu nedenle üstelik bankanın kortej verilen yardımların idaresi amacıyla eskimemiş yapılar oluşturması gerekiyor.
