Zelzele riziko haritalarıyla yer birkaç can kaybı hedefleniyor

Afetlerin neden olabileceği fiziki, sosyal, konuşu, çevresel, psikolojik uymazlık ve kayıpları göğüslemek veya en organ sıyırmak, dayanabilen, tehlikesiz, mücehhez, sürdürülebilir, afete dirençli dirim çevreleri sağlamak ile kıran öncesinde hazırlanması ve uygulanması gereken kıyamet riziko kısıntı çalışmalarının asıl prensiplerini tayin etmek üzere hazırlanan TARAP, 8 Temmuz’birlikte Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi.

TARAP himmet grubunda görev kayran Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Özmen yaptığı açıklamada, TARAP’ta Türkiye’bile yaşanma olasılığı olan herhangi bir nev ve ölçekteki afetler amacıyla facia riziko azaltma çalışmalarını yapacak bakanlık, alım ve kuruluşlar, özel sektör, sivil topluluk kuruluşlarının düz aldığını kaydetti.

TARAP Planı kapsamında, Türkiye’birlikte olma olasılığı faziletli 11 afet türü amacıyla mühim 46 garaz ve 170 gösteri belirlendiğini aktaran Özmen, bu 11 afetin deprem, kitle hareketleri (kayşa, kayaç düşmesi, çığ), dominant-baş döndürücü, abuhava değişikliği, kitlesel göç, bulaşıcı salgın hastalıklar, kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer tehditler, orman yangınları, nazik endüstriyel kazalar, maden kazaları ile tasman ve ağır sıklet özellik taşımacılığı afetleri olduğunu söyledi.

Özmen, planda beher facia türü için umumi bir söve çizildiğine işaret ederek, “TARAP’ta antrparantez değişik afetler diye niteleyerek aynı bölümde üstelik susuzluk, konkav, fırtına, komple, tsunami, hortum, yıldırım kabilinden afetler zarfında umumi bir yorum yapıldı.” dedi.

Türkiye’birlikte, ülkeyi çevreleyen tabela içi canlı faylar zımnında çokça sayıda sarsıntı meydana geldiğine dikkati çekici Özmen, şöyle bitmeme etti:

“Büyüklükleri, 5 ve elan nazik olan depremler, hasara ve can kayıplarına hastalık olabiliyor. Bu fert kayıplarını genişlik aza indirebilmek üzere TARAP’ta deprem için 7 misyon, 28 gösteri belirlendi. Bilindiği için 2019’bile Türkiye Deprem Nâr Haritası müstahzar ve Resmi Gazete’üstelik yayınlanarak yürürlüğe girmişti. TARAP ile üstelik beklenir aynı depremde meydana gelebilecek can ve mülk kayıpları için bilgileri içeren deprem riziko haritaları hazırlanacak. Sonunda zelzele sonucu oluşabilecek beklenen hasarlar, başlangıçta hesap pusulası edilerek, bildirme rüçhan yerlerden başlanarak herhangi bir nev ilaç etkili bir şekilde alınabilecek. Ayrıca denizlerde var olan aktif fayların belirlenmesi konusunda çalışmaların yapılması sağlanarak, ülkemizin hareket hınç ve riski henüz tafsilatlı verilerle çıkarılacak. TARAP’taki aynı diğer eyleme göre de mamure planına esas raporlarda zelzele tehlikesi, faal fay ve tampon havza belirlenmesi üzerine üstelik standartlar geliştirilerek, bu çalışmaların ilmî kriterlere arz makul şekilde yapılması ve bunların mamure planlarına genişlik akıllıcasına şekilde işlenmesi sağlanmış olacak. Böylecene hareket açısından sunma kısık ve riskli yerlerin imara, yapılaşmaya açılması engellenecek. Hareket risklerinin azaltılması çalışmalarına planlama aşamasından başlanmış olacak. Planlama, mekân ve şehirleşme ile ilişik hep yasalı mevzuat gözden geçirilerek lazım düzenlemelerin yapılması ve zelzele riziko kısıntı çalışmalarının türel dayanağının arz tekmil tıpkısı şekilde olması bile sağlanacak.”

Özmen, Türkiye’da depremden sonradan arz çok birey ve para kaybına sebep olan kıran türünün dominant ve taşkınlar olduğuna belen ederek, “İklim değişiklikleri, sanayileşme ve ayrılmış kentleşme sonucunda ülkemizde başat ve taşkınların sayısında ve verdiği zararlarda oylumlu artışlar meydana geliyor. Hâkim-ötede afetinin risklerini tenkis etmek için yapısal ve yapısal sıfır tedbirlerin alınması gerekiyor. Facia dümen programlarının tıpkısı parçası olan taşkınların başlangıçta aritmetik edilebilmesi ve buna dayanarak er ihtar yapılması, planlama ve yetişek ile birey kayıplarında yetişkin azalmalar ve kazançlı zararlarda bile balaban düşüşler sağlıyor.” diye konuştu.

EVCIL YÖNETİMLER SORUMLU

Taşkınlarda riziko değerlendirmesi, coşkunluk ve risk haritası ve hile planlarının kül havzalar için bodur vadede (2022-2024) tamamlanmasından Ekincilik ve Orman Bakanlığının mesul kılındığını vurgulayan Özmen, “Yerli yönetimler ise başat-taşkına bozukluk olan su yataklarına müdahalenin engellenmesini tafsilatlı vadede (2022-2030) sağlamaktan mesul kılındı. Bu kapsamda, evcil yönetimlerin muhtemel katmerli alanları olarak belirlenen yerleri yapılaşmaya açmamaları gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

Doç. Dr. Bülent Özmen, sözlerini şöyle tamamladı:

“Muhtemel sivri alanlarını belirleyebilmek için da ilmî kriterlere makul olarak müstahzar olan yeğin-sivri tehlike ve risk haritalarından yararlanmaları ve bunları kategorik mekansal planlara yansıtılmasını sağlayarak, bu bölgelerin (dere yatağı, sivri yatağı, baş döndürücü felaket sınırı) yapılaşmaya açılmasını önlemeleri gerekiyor. Böylece beklenen tıpkısı taşkından yapıların ve insanların yer az derecede etkilenmeleri, bildirme birkaç şekilde kötülük görmeleri sağlanacak. Bu çalışmalara Tarım ve Orman Bakanlığı, Facia ve Ivedili Durum Yönetimi Başkanlığı, Iblağ ve Enfrastrüktür Bakanlığı, Kaynak ve Maliye Bakanlığı, Çevre, Kentçilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Milli Gayrimenkul Genel Müdürlüğü ve İller Bankasının ait yapı namına destek vermesi gerekiyor.”

 

Adlı sarsıntı uzmanı Prof. Dr. Naci Görür’den korkulu uyarma

 

Prof. Dr. Ercan: Van’üstelik elan şişman aynı zelzele cins

 

Share: