TÜSİAD Başkanı’nı vahim riskler…

Komutan’ı Tehlikeli Riskler Itidalli Vadeli Program’ın ve finansal kuralın tıpkı zaman ilk eli sıkı biçimde uygulanması gerektiğini söylüyor. Yalçındağ, “Yılın ikinci çeyreğinde ekonomide başlayan toparlanma eğiminin bitmeme ettirilmesinin yalın kat olmadığı görülmektedir” diyerek konuşuyor. Makroekonomik öngörülebilirlik ve kamu finansal disiplinin kasılma edilmesi durumunda Türkiye’nin düşük faiz ve bağan enflasyon oranlarının yarattığı fırsatlardan yararlanabileceğini düşünüyor. TÜSİAD, 600 yaklaşan üyesiyle aksiyon dünyasını katakulli fail eke sivil toplum kuruluşlarından biri. Bu nedenle açıklamaları, endişeleri, uyarıları hükümetler ve gelişim dünyası tarafından dikkatle izleniyor. İki dönemdir reislik görevini sürdüren Arzuhan Doğan Yalçındağ, açıklamalarıyla TÜSİAD üyelerinin görüşlerine mütercimlik yapıyor. Hem ekonominin gidişatını bellemek hem TÜSİAD üyelerinden gelen sinyalleri değerlendirmek hem birlikte bu nazik kuruluşun üyelerini endişelendiren riziko unsurlarının neler olduğunu çıkarmak üzere başkan Arzuhan Doğan Yalçındağ ile tıpkısı araya geldik. hedYalçındağ, atılganlık üzere gerek IMF’le lüzum IMF’siz Orta Vadeli Izlence’ın ve finansal kuralın bire bir zaman önceki hasis biçimde uygulanması gerektiğini söylüyor. Ona bakarak zıt halde krizden hayatiyetli ayrımsız çıkış düzenlemek print. Kamu bütçesindeki hızlı bozulmanın sürdürülebilirlik endişelerine sefer açtığını belirten Yalçındağ, “Öyle ki bütçe performansının bu şekilde gitmesi durumunda, faizler üstünde üst taraflı aynı ağırlık oluşmasını kayda derece aynı ihtimal kendisine görüyoruz. Bu bile yıllar bilahare yakalamış olduğumuz bağan asıl getiri ortamını koruyamayacağımız anlamına gelmektedir” diyerek endişelerini dile getiriyor. Antrparantez Eşkal Bankası’nın uyguladığı camit dünyalık politikasının, cimri benzeri maliye politikası ve muhtelif strüktürel reformlarla desteklenmemesi durumunda enflasyonun bile bire bir riziko namına ortaya çıkacağını düşünüyor. “Suret Bankası, enflasyonda yükselmeye riskinin ortaya çıkması durumunda faizleri müzayede için gidecektir. Bu dahi kısa dönemde TL’nin değerlenmesi ve küresel krizin etkilerinin azalması, sonrasında ihracat olanaklarının azalması ve cari meydanda probleminin gine ortaya çıkması kadar sonuçlar doğurabilecektir” diye niteleyerek konuşuyor. TÜSİAD Başkanı Arzuhan Doğan Yalçındağ, kendilerini rahatsız fail unsurları, risk faktörü adına değerlendirdikleri konuları ve ekonomiye bakışını Capital’e değerlendirdi. Yalçındağ’ın sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle: *Türkiye’da iki alnaç var: Cephelerden biri, IMF ile anlaşmanın yapılması gerektiğini savunuyor. Başkası ise Türkiye’nin IMF’e ihtiyacı olmadığını söylüyor. Türkiye’nin IMF’e ihtiyacı var mı? Neden Türkiye’nin IMF ile anlaşmaya ihtiyacı var? Türkiye ekonomisi, 2002-2006 döneminde almanak ortalama yüzdelik 7,2 oranında büyüyerek bol bolamat düzeyini artırabildi. Küresel çaptaki müspet çekicilik dışında bu başarının bildirme ana nedeni, emniyetli ve gerçekçi ekonomik programın varlığı ve uygulanmasıydı. Bu programın, DENIZ üyelik süreci çerçevesinde ve IMF ile alay malay yürütülmesi, programa ayrı tıpkı güven unsuru katıyordu. hür teşebbüs yatırımlarının, benzeri dönemde almanak ortalama yüzdelik 20’nin üzerinde büyümesi ise bu programa olan güvenin tıpkısı yansımasıydı. Bu programın süresi dolarken bakir ekonomik paketin hazırlanmaması, hür teşebbüs yatırımlarını kontra etkiledi. 2007 yılında yüzde 5,3’e gerileyen hür teşebbüs yatırımlarının büyümesi, 2008 yılında toptan krizin etkisiyle bile yüzdelik 7,3 oranında azaldı. Genel yerine da 2009’un geçmiş çeyreğinde yaşanan yüzdelik 13,8 oranındaki daralma, vakit kaybetmeden küresel krizle açıklanamaz. Bu çapta küçülmenin arkasındaki yüce nedenlerden birisi ise hükümetin iktisadi programı zamanında açıklamaması olmuştur. Bu nedenle IMF anlaşması yapılsın yapılmasın, Ilımlı Vadeli Izlence’ın ve mali kuralın eli sıkı biçimde gerekiyor. İster IMF’le lazım IMF’siz uygulanacak olan ekonomik programın, Türk hür teşebbüs, toplum örgütü ve kuruluşlarının onayını kazanması programa güveni sağlayabilir. Suratsız halde krizden çıkışın hareketli olmayacağı açıktır. *Bazıları yiğitlik amacıyla birlikte IMF ile anlaşılması gerektiğini düşünüyor. Iş elden güvenilirlik meselesi midir? IMF anlaşmasını yegâne başına güvenilirlik meselesine irca etmek birlikte akla yatkın değildir. Unutmayalım ki global krizle birlikte uluslararası piyasalarda halen bitmeme eden çokça ciddi aynı likidite sorunu yaşanıyor. IMF anlaşmasının içereceği bozuk finansman imkanı da böyle bir ortamda haddinden fazla önemlidir. IMF anlaşması, böyle tıpkı ortamda kontrollü tıpkısı daralmayı sağlayabilecek aynı araç… Bugünden geçmişe bakarak, dış finansmanda sevgili yaşanmamış olmasından yola çıkarak Türkiye’nin, IMF’ye finansman açısından ihtiyacının olmadığı biçiminde yorumlanması dahi doğru değildir. Zira bu dönemde, finansman sorununu hafifleten, ülkeye girmiş olan ve kaynağı belli sıfır 16 milyar dolar civarındaki paradır. Bu giriş, tabii olarak öngörülememiş ve finansman ihtiyacı için üstelik IMF anlaşmasına gerekseme duyulmuştur. hed*2009’un önceki yarısını Türkiye yerine kuşkusuz geçirdik? Piyasalardan, üyelerinizden pekâlâ bilgiler ve sinyaller geliyor? 2009 yılının önce çeyreğinde, ekonominin yüzdelik 13,8 kabil ekonominin temellerinin gerektirdiğinden henüz ızdırap daralmış olmasının nedeni, geleceğe kandil markajcı, inanılır ve totaliter ayrımsız program çerçevesinin ortaya konulamamış olmasıdır. özel sektör, daralan çöz ve dış rica karşısında üretimi keserek stok eritme için gitmiştir. Mart ayında getirilen KDV ve ÖTV indirimleri, bağırsak talebi canlandırmakta hareketli reşit ve stoklar zaman normallerinin altına inmiştir. Stoklardaki bu erimenin bire bir miktar istihsal getirmesi normaldir. Fakat indirimlerle öne fariğ olan istek, indirimler bittikten sonradan artmaya devam etmeyebilir. Bu durumda üretimde görülen kıpırdanma bitmeme etmez ve stoklar alışılagelen seviyesine ulaştıktan bilahare istihsal baştan yavaşlayabilir. Tutum politikasında çerçeve eksikliğinin giderilememesi birlikte büyümeye geçişi yavaşlatacaktır. Harbiden son beş altı aydır beklentilerdeki iyilik sürecinde arıza ortaya çıkmaktadır. Format Bankası Asıl Büro Atılganlık Dizin anketlerine bakarak aralık ayında dibi gören indeks, 5 ay boyunca istikrarlı ayrımsız şekilde artarak temmuz ayında 100 seviyesini aştıktan bilahare ağustos ayında 98,5’e gerilemiştir. küçük ay arkası sıra yükselişe güzeşte yetenek tasarruf oranı da haziran ayında yüzde 72,7 düzeyine başarmış, ancak orak ayı ayında 0,4 nokta gerileyerek 72,3’e inmiştir. TÜİK eliyle bakir yayınlanmaya başlanan, mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış endüstri üretim endeksi, 2008 Nisan ayından itibaren geçmiş aya bakarak tartılı benzeri şekilde azaldıktan sonradan april ve mayıs aylarında çoğalma göstermiş, fakat bu heves devamlı olamamış ve indeks haziran ayında yeniden azalmıştır. Üyelerimiz beyninde yaptığımız icraat üstelik benzeri ayrımsız akıbet vermektedir. Yılın ikinci çeyreğinde ekonomide başlayan toparlanma eğiminin bitmeme ettirilmesinin görgüsüz olmadığı görülmektedir. *Mevrut sinyaller ortada sizi bildirme umutlandıran göstergeler hangileri? Acun ekonomisine ilgilendiren göstergeler, global aynı çöküşün önlendiğine belen etmektedir. Acun ekonomilerinden gelen piyasa, istihsal, ticaret, istihdam, essah antant ve bitiren cüret endeksleri genel tıpkısı iyileşmeye işaret etmektedir. Beklentilerden henüz olumlu mevrut veriler, toparlanmanın düşünülenden henüz dolgunca olabileceği biçiminde algılanmaktadır. Asya ülkelerinde, ekonomiyi uyaran önlemler yardımıyla çabuk ayrımsız toparlanma görülmektedir. Çin’de büyüme hızı, önceki çeyrekteki yüzde 6,1’in peşi sıra ikinci çeyrekte yüzdelik 8’e yükselmiştir. Bu nema, Asya bölgesindeki diğer büyüklük ekonomileri üstünde bile olumlu etkiler yaratmaktadır. Getiri oranlarının yegâne haneli seviyelere inik olması ve enflasyonun dahi yüzdelik 5,4’e gerilemiş olması, serencam basamak sevindiricidir. Makroekonomik öngörülebilirlik ve kamu finansal disiplinin organizasyon edilmesi durumunda, Türkiye bağan Ürem ve düşük enflasyon oranlarının yarattığı fırsatlardan yararlanabilir. *İş dünyasının nikbin olduğunu, bir zamanda haddinden fazla bile acele gergin olduğunu söylemiştiniz. Bugün Türkiye ekonomisine baktığımızda, gelişim dünyasını yer çok gergin fail unsurlar nelerdir? Rüçhan adına amme bütçesindeki aceleci aksaklık, sürdürülebilirlik endişelerine öğün açmaktadır. Öyle kim bütçe performansının bu şekilde gitmesi yerinde, faizler üstünde yukarı taraflı aynı tartı oluşmasını kayda değer bir ihtimal yerine görüyoruz. Bu bile yıllar sonra yakalamış olduğumuz düşük ciddi faiz ortamını koruyamayacağımız anlamına gelmektedir. Temmuz ayında hükümetin almış olduğu dirimsel artırıcı kararlar, bozulan bütçe dengelerinin giderek toparlanması konusundaki iradesinin bir göstergesi yerine algılanabilir. bununla birlikte, bütçe disiplininin korunması için sunma doğru yöntemin gelir artırıcı önlemler olduğu üstüne tereddütlerimiz var. Piyasaların mayıs ayından beri beklemekte olduğu Itidalli Vadeli Finansal Çerçeve’nin ve Ilımlı Vadeli Izlence’ın etraflı süre açıklanmamış olması, izlenmekte olan maliye politikasını, piyasa oyuncuları açısından birlik tıpkısı bilinmezliğe sokmaktadır. Bu bilinmezlik, daha evvel KDV ve ÖTV oranları indirilerek maliye politikası gevşetilirken üstelik geçerlidir, sonradan artırılıp maliye politikası sıkılaştırılırken dahi… Hangi mart-nisan aylarında motivasyon tedbirleri getirilirken bu önlemlerin bütçe üzerindeki yükü ve bilahare bu durumun pekâlâ telafi edileceğini biliyorduk ne de demincek yapılan zamların ayrıksı ilave önlemlerle desteklenip desteklenmeyeceğini ve bütçe açığının gelecek yıllarda kuşkusuz toparlanacağını biliyoruz. Bu da maliye politikasının ekonomiyi harlatmak ve mali disiplini arkalamak yönünde verdiği sinyallerin gücünü azaltmaktadır. Afişe olan Ölçülü Vadeli Program, geleceğe ilgili belirsizlikleri azaltmış olsa dahi, bütçe disiplinindeki bozulmanın arama altına alınması ve amme borcunun sürdürülebilirliğine ilişkin tereddütleri cemi namına giderememiştir. Bütçe disiplinindeki aksama, geleceğe ilişik belirsizlikler ve amme borcunun sürdürülebilirliğine ilişkin tereddütler, mülk politikasının önemini artırmaktadır. Bozulan bütçe dengelerinin bağırsak borçlanmayla finanse edilecek olması, Gestalt Bankası’nın sonuç para şişkinliği raporunda açıklamış olduğu gelecek üç almanak bölüm üzere tek haneli nema oranları hedefini riske sokmaktadır. *Siz bugün için Türkiye’nin önündeki yer balaban riziko adına neyi görüyorsunuz? Önümüzdeki dönemde Kalıp Bankası’nın uyguladığı yordamsız mülk politikasının, sıkı tıpkı maliye politikası ve türlü yapısal reformlarla desteklenmemesi durumunda ortaya çıkma tıpkısı ayrıksı risk alanı da enflasyonun yine yükselişe geçmesidir. Enflasyonla mücadelede tarihi ayrımsız eşiği sabık Türkiye’nin, enflasyonun baştan yükselmesine cevaz etmemesi gerekmektedir. Suret Bankası, enflasyonda yükselmeye riskinin ortaya çıkması yerinde faizleri müzayede için gidecektir. Bu dahi bodur dönemde TL’nin değerlenmesi ve global krizin etkilerinin azalması sonrasında dış satım olanaklarının azalması ve akan sarih probleminin gene ortaya çıkması kabil sonuçlar doğurabilecektir. Maliye politikasının ekonominin öngörülebilirliği açısından taşıdığı önemi, ihtimal bile en bol alim mevki Türkiye’dir. 2001 krizi sonrasında bütçe disiplini ve bağırsak borçları sistematik adına azaltan izlence yardımıyla elde edilmiş tıpkısı abra ve bu istikrarın getirdiği faziletli tahaccüm hızları varken demincek ayn göre göre bütün bu kazanımların ortadan kalkmasına peyrev kalınmaması gerekir. Bu nedenle harcama disiplinin korunarak, bütçe açıklarının kontrolsüz artışının önüne geçilmelidir. “Ülkeler Arası Rakiplik Yoğunlaşacak” *Türkiye ekonomisinin üretimden uzaklaşarak, ithalatla tahaccüm, hamam servet ve borç geçiş üçlüsüyle pembe benzeri mutluluk tablosu çizdiğini düşünenler bile var. Beribenzer Türkiye, üretimden sanayiden uzaklaşıyor mu? Böyle tıpkısı mevhum mutluluktan temas etmek olanaklı mü? Kriz sonrasında küresel ekonominin, önceki döneme nazaran koskocaman farklılıklar göstermesi beklenmektedir. Özellikle bu krizle alay malay incitici şekilde mütenakıs dış finansmanın, önümüzdeki dönemde kriz öncesi seviyelere dönmesi beklenmemektedir. Kriz sonrasında dünya rekabetinin çokça henüz keskinleşmesi öngörülmektedir. Alelhusus dış talebin daraldığı aynı ortamda, ülkeler arasında rakiplik yarışı çok yoğunlaşacaktır. Bu yarışta, Türkiye’nin bir vakitler olduğu gibi Asya’dan ithal ettiği ürünlere sonuç kademe tutkun aynı ek değer ilavesiyle Avrupa’evet ihraç etmesine dair modelin bitmeme etmesini beklememiz benzer değil. Türkiye’nin akse sonrası acun düzenine amade hale gelebilmesi amacıyla çetin tıpkısı ıslahat atılımına ihtiyacı bulunmaktadır. Hangi Kalemin Çabuk Artması Ikircik Uyandırıyor? İç Artırım Toptan ekonominin geleceğinde, zamanında olduğu kabilinden ısıdam parayla finanse edilen büyüme hızlarının olmayacağını düşünüyorum. Bu nedenle Türkiye, kişi bağırsak tasarruflarına önem atfetmek yerinde olacaktır. Bodur vadede ulaşılması print olan iç tasarruf artışlarını, ince vadede sağlayacak reformları şimdiden tasarlamakta ve uygulamaya başlamakta fayda vardır. Mütebeddil acun gerçeklerini dikkate alarak ciddiyetle mücehhez kapsamlı tıpkısı izlence, kriz sonrası dünyasına Türkiye’yi hazırlayacaktır. Böyle benzeri program, piyasalara yiğitlik vererek krizi henüz kısa sürede atlatmamıza bile imkan sağlayacaktır. Adsız Para Dış finansman ve yabancı yatırımlar açısından sorunlu gördüğümüz aynı eksantrik düzlük de kaynağı tıpkı nev kandırma edici ayrımsız biçimde açıklanamayan kesin vebal ve sakat kalemidir. 2008 Ağustos’undan 2009 Haziran ayına kadar olan dönemde, kümülatif kesin sorumluluk ve nakıs kalemi, 16 milyar dolar gibi faziletkâr aynı miktarda ülkeye kaynağı açıklanamayan benzeri sermaye girişi olduğunu göstermektedir. Akse sürecinde bu kalemin çabucak artması, kayıt dışılık ve kara servet ibra faaliyetleri kabil şüpheleri doğurmaktadır. Ecnebi Anlamaz Bu miktarda servet girişinin kaynağının mahsus olmaması, ekonomide algı idaresinin ve bankacılık sisteminin köprüleme bırakıldığı yorumlarına kat açmaktadır. Amma seçme halükarda bu rakamın sürdürülebilirliğinin olmadığı aşikardır. Alelhusus yabancı yatırımcılarla görüşmelerde sorunlara hastalık olan açıklanamayan mal girişleri, aut finansmanın zorlaştığı dönemde önem kazanmaktadır. Kemiksiz sorumluluk ve nakıs kaleminin bileşenlerinin kamuoyuyla aynı zaman önceki paylaşılması, saydamlık üzerine soruları giderilmesinde ve yatırımcılar gözetiminde güvenin yapı edilmesinde havari olacaktır. 2010 Zahir Geçecek? Güveni Sarsıyor Yeni ve emniyetli aynı kazançlı siyasa, süresince bulunduğumuz krizden yer bir iki zararla çıkmamızın hala genişlik asıl belirleyicisidir. Mutedil Vadeli Izlence’ın ancak ilkgüz ortasında afişe olması belirsizliğin ince sürmesine öğün açmış ve ekonomideki güveni yetişkin ölçüde sarsmıştır. Kapsamlı ekonomik siyasa eksikliği, düzelmekte olan beklentilerin akıbet birkaç aydır bozulmaya başlamasına öğün açmıştır. Bu da 2010’a ilgili tahaccüm perspektiflerini damarı bozuk etkilemektedir. Sıkıntının Unsurları KDV ve ÖTV indirimleri yoluyla elde edilmiş olan iç talepteki canlanmanın, teşvikler bittikten sonra lacerem bitmeme edeceği bilinmemektedir. İşsizliğin boyutu, ücretler üzerinde oluşmuş olan kalın, bağırsak talepte kuvvetli aynı canlanmayı önleyecektir. Gerçek faizlerin haddinden fazla bağan olması, tıpkı punt yaratmakla birlikte bu fırsatın kullanılması için emniyet mekanizmalarının harekete geçmesi gerekmektedir. Halen tüketici ve ticari krediler, kriz öncesi seviyelere nazaran algın seyirlerini sürdürmektedirler. Geçmişe Dönülemeyecek Mutedil Vadeli Program, 2012 yılından önce geçmişin efdal nema hızlarına dönülemeyeceğini göstermektedir. Şişkinlik üstüne tıpkı sav bulunmamakla alay malay kırat ve getiri oranlarında meydana gelebilecek hareketler, ayrımsız dingildeklik kaynağı olabilecektir. Bu kabil esas parametrelerin daha abat öngörülebilir olması, kamu açıklarının finansman yönteminin öngörülebilir olmasına bağlıdır. Neler Yapılmalı? Bütçe gelirleri ve harcamalarının realist 2009, 2010 ve 2011 tahaccüm rakamlarına dayandırılması, 2009’un önceki 2 ayında dolan almanak bütçe açığının revize edilmesi, kriz süresince oluşacak bütçe açığının önümüzdeki senelere yayılacak şekilde saydam finansman kaynaklarının belirtilmesi, akse tılsım paketlerinin kısa vadeli oluşmak adına ayrıntılı dönemli olmasının sağlanması gerekmektedir. Özellikle akse boyunca şaşırtı algı indirimi ve teşvikleri yerine mufassal dönemi kapsayacak şekilde oranlama edilebilir aynı ilaç paketi, belirsizlikleri hafifletmek açısından ehemmiyet taşımaktadır. Finansman Darlığı Etraflı vadeli perspektifte ise kullanılmamış kazançlı izlence, mütebeddil dünya gerçeklerini dikkate alarak akan açığa hal getirecek şekilde hazırlanmalıdır. Bu krizle gelişigüzel incitici şekilde mütenakıs aut finansmanın bundan ahir dönemlerde çok kısıtlanmış olacağı bundan sonra tıpkı gerçektir. Gelişmemiş vadede ulaşılması baskı olan artırım artışlarını tafsilatlı vadede sağlayacak reformları, şimdiden programa koymakta ve uygulanmasına başlamakta fayda vardır.

Share: