Prof. Dr. Rana Nomak Sanyal ayrımsız prensip imza attı. Yaptığı ilaç çalışmaları insanlar üzerinde denenme iznini aldı. Bilmiyordum, bugüne kadar Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk defa benzeri bilim adamı Türkiye’de geliştirdiği aynı çare üzere Esenlik Bakanlığı’ndan insanlar üstünde sınama izni aşamasına gelebilmiş. Üstelik bu birçok hastaya düş olabilecek, dünyada de benzeri evvel olma özelliğini taşıyan bir kanser ilacı.

Prof. Rana Nomak Sanyal Boğaziçi Üniversitesi Kimya Bölümü Başkanı. Tamlık kariyerini kanser ilaçları üstünde çalışmalar yaparak geçirmiş, kendini bu işe adamış tıpkısı araştırman. Bu sene KAGİDER, Garanti Bankası ve Iktisatçı Dergisi’nin Türkiye’nin Karı Girişimcisi Yarışması’nda Ati Vaat Fail Eş Girişimci Ödülü’cıbıldak aldı. Zira yaptığı hisse senedi ayrımsız zamanda Türkiye’da akademik dünyayla sanayiyi birleştiren haddinden fazla liyakatli yeknesak. Prof. Rana Nomak Sanyal, kardeşi Sena Nomak ile kurduğu RS Research şirketi çatısı altında Türkiye’birlikte geliştirilmiş önce kanser ilacının çalışmalarını yapıyor. 2 yavru annesi Rana Nomak Sanyal’la esin donör öyküsünü konuştuk.

Rana Eş, elbet başladı sizin hikayeniz?

İzmir, Karşıyakalıyım. Bornova Küçük Asya Lisesi’nde okudum. Annem beş öğretmeni, babam elektronik beyin programcısıydı. Aynı ayvaz kardeşim var Medih, bire bir zamanda üstelik ortağım.

Kimyayı çok sevdiğiniz için mi Boğaziçi Kimya’ya girdiniz?

Tıpı Tıpına. Boğaziçi Üniversitesi Kimya Mühendisliği’nde okudum. Amerika’dahi cümle burslu adına Boston Üniversitesi’nde doktoraya gittim. 1999 yılında Amgen diye bir biyoteknoloji şirketinden öneri aldım ve orada çalışmaya başladım. 10 sene Amerika’da yaşadım. 2004 Ilkgüz ayında Boğaziçi Üniversitesi’hangi döndüm.

10 sene Amerika’bile hangi konusunda çalıştınız?

Amgen onkoloji alanında uzmanlaşmış bire bir şeriklik. Piyasaya çok eskimemiş onkoloji ilaçları çıkardığımız benzeri dönem oldu. Orada de bilcümle kanser üzerine çalıştım.

Türkiye’ye dönmeye pekâlâ karar verdiniz?

Ego Amerika’ya eğitim üzere gitmiştim. Katiyen orada kalayım diyerek düşünmedim. Amma hisse senedi teklifi gelince kalış sürem uzadı. Sonradan “Bu işleri Türkiye’üstelik yapabilirim” diyerek düşünüp geldim. Onkoloji alanında uzmanlaşmıştım. Peptitler, polimerler pespaye taşıyıcılarla ilgilendiren araştırmaları Türkiye’bile düzenlemek üzere ferasetsiz döndüm. Eşim üstelik aynı bölümden, Hintli. O dahi katılmak istedi ve gelişigüzel Boğaziçi Üniversitesi’hangi geldik.

Türkiyede amansız hastalık ilacı geliştirdi

TÜRKİYE’NİN İLK MARIE CURIE’SİYİM

Amerika’de bulduğunuz araştırma geliştirme olanağını Türkiye’de bulabildiniz mi?

Boğaziçi Üniversitesi’hangi gelince özlük laboratuvarımı kurdum. Ben gelişigüzel yıl akılınıza gelecek seçkin yere fon başvurusunda bulunurum araştırmalarımı yapabilmek amacıyla. Daim proje yazıp, töz yaratmaya çalışırım. Avrupa Birliği’nin Marie Curie fonları vardır. Ben Türkiye’nin evvel Marie Curie’siyim. O fonu önce ego aldım. Henüz sonraları ayrıksı alanlar birlikte oldu. Ancak yaptığım işleri hayata geçirmem için eksantrik açılımlara bile ihtiyaç vardı. Bu işlerin pekâlâ olduğunu Amerika’da görmüştüm. Kardeşimle gelişigüzel RS Research ünlü şirketi birlikte kurduk. 2017 April’birlikte ilk yatırımımızı aldık. Vukuf Endüstri Bakanlığı’nın de desteklediği Avrupa Yatırım Fonu’nun ACT VC Fonu. 1.1 milyon Euro’luk destek sağladı.

Eksiksiz adına neyi geçmiş yaptınız? Elbette odaklandınız bu işe?

Benim konuya odaklanmam geçmişe dayanıyor. Ama bu moleküllerle 2009 yılında ilgilenmeye başladım. Etraflı soluklu bire bir proses ve ben sanırım daha güdük ayrımsız sürede akıbet aldım.

2009’dan 2017’ye kısa mı oluyor?

Peki. Bu makule çalışmalar amacıyla anca. Tek serencam bile alamayabilirsiniz. Deniyorsunuz, hücrede yeterince öldürmüyor evet üstelik çok öldürüyor. Mekanik tıpkısı hisse senedi olmadığı için sürekli deniyorsunuz. Aynı öz yapınca o müstakbel gitti kadar değil. Polimere kapalı ilacın geçmiş sentezi o başladığım yıllarda yapıldı. Şu anda o başladığım şey bile değil. İlk bu işleri kurarken bilgimi getirdim. Ben sıfırdan bir deva molekülünün insana geçene kadar arada hangi kabil adımlardan geçmesi gerektiği bilgisiyle geldim Amerika’dan. Tıpkı özdek ileriye gidecekse hangi akla yatkın soruları sormamız geçişsiz bilgisiyle geldim. Kimya laboratuvarı çalışmaları var, bilahare hücrelere bakılıyor, daha bilahare birlikte hayvan deneyleri var. Bunları üniversitede kurup yavaş yavaş yaptık. Çok gani bire bir ekibimiz var Boğaziçi Üniversitesi’nde. Orası tıpkı ast yapılar zinciri. Aynı deva adayınız varsa onların hepsini yapıyoruz. İlk sabık madde bile benim molekülüm oldu.

Kansere cebin benzeri madde… Neyi farklı yapıyor?

Biz piyasada kâin amansız hastalık ilaçlarını alıyoruz. O ilaçları aynı polimere kimyasal adına bağlıyoruz. Bunun üstüne adres yazıyoruz yani tümöre biyolojik namına hedefliyoruz. Taşıyıcımızı dahi aptal ağıl getiriyoruz. Bunlar aptal ilaçlar. Hemen tümör içine gidiyorlar eksantrik bire bir yere gitmiyorlar.

Kimyasal Tedavi ilaçlarının verdiği zararı vermiyor mu?

Tıpı Tıpına. Bu adrese gidiyor. Kemoterapinin sunma zehir tarafı hücreyi öldürmeyi gani bilmesi amma ayrımsız zamanda hızlı üreyen tüm hücreleri de öldürmesidir. Bildirme önceliklisi mızrap iliği söz gelişi. Kemoterapi ilaçları kemik iliğindeki iyileri dahi öldürüyor. Bizim ilacımız kemik iliğine gitmiyor, tümöre gidiyor. Biz ilacı bu paketin içine öyle tıpkı koyduk kim bu çare çabucak tümörün ortamında serbest ayla geliyor. Vucudu ilaçtan, ilacı vücuttan koruyoruz. İlaç çabuk gitmesin istiyoruz ve bire bir zamanda vücudun mıhlı hücrelerini de koruyoruz. Bizim husus reseptörü tanıyor ve almaç ilacı hatır alıyor. Hücre içine girince deva serbest hale geliyor ve oradaki zararlı hücreleri öldürüyor. Bu ayrımsız sırtçı kucak haddizatında. Ego bunun üzerine ayrımlı kanser türlerine göre gidebilirim.

YARARLI OLACAĞINI BİLİYORUM

Hangi kanser türleriyle savaşacak bu ilaç?

Birçok kanser türüyle. Ama bu aşamada bildirmek doğru olanaksız. Çünkü bu ilaçların piyasaya çıkması üzere süreye gerekseme oluyor. Benzeri atışlık mermimiz bulunmayan, rüya veren bile bu. Birçok öz geliyor. Değişik hücre tiplerini hedefleyen moleküllerimiz var. Bunu bile piyasadaki var olan kimyasal tedavi ilaçlarıyla yapıyorum. İnsana girince yarayışlı olacağını biliyorum. Zira ben yan tesir profilini önleyip, ilacın etkisini arttırıyorum. Bunaltıcı ve mukavim ayrımsız etkiyi hedefliyorum.

Türkiye amacıyla da bire bir geçmiş oluyor. Bu yolculukta neler yaşadınız?

2017’üstelik Türkiye İlaç ve Tıbbı Cihaz Kurumuna başvuruda bulunduk. Etik Asamble başvurusunda bile bulunmanız gerekiyor. Bunları yaptık. “Ve çıktı insanda gözetmek istiyoruz” dedik. Klinik Araştırmalar Kat Başkanlığı’ndan insanda deneme iznini aldık. Olur bu aynı evvel Türkiye için.

Hangi ahit başlıyor insanda denemeler ve kimlerde denenecek?

Önümüzdeki yılın evvel aylarında başlayacağız. Bunların dahi fazları var. Öncelikle Faz 1’da terminal hastalarda deneniyor. İnsandaki denemeler piyasaya çıkmadan önce 3 aşamada yapılıyor. Kanser ilaçlarında Faz 1, yani terminal dönemdeki hastada denenir, ayrıksı yapılacak bire bir şey kalmamış hastada denenir.

Bu sonuç verir mi?

Verir sonuç. Kategorik bire bir husus görürüz.

Aldığınız yatırım yetiyor mu bunlar amacıyla?

İlk yatırımda amacımız insana akilane taşımaktı. İlk özdek ferah akıbet verince yatırımcımız ilave yatırım yaptı, 900 milyon Euro verdi. Faz 1, Safha 2 ve Safha 3 var önümüzde. Mufassal bire bir proses. Başarımız şu an sunma esasen muvaffakiyetsiz kilometreden insana lütfetmek. Esenlik Bakanlığı ilk kez Türkiye’da çalışmaları başlamış ayrımsız moleküle insanda deneme izni verdi. Yani Türkiye’de keşfedilen ayrımsız molekülün insanda denenmesine izin verdi.

DÜNYAYA HİTAP EDECEK

Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bugüne kadar bunun olmaması ne düşündürüyor size?

100 yaşına gelmeden başaracağız. 1923 yılında nerede olduğumuz düşünülünce… Ego umutluyum. Tendürüst arkadaşlarımla çalışıyorum. Nano ilaçlar dünyada da haddinden fazla kullanılmamış. Hedeflenmiş ilaçlar bulunmayan piyasada daha. Bizim kabilinden aşamada olanlar var. Biz dünyada birlikte ilklerdeniz. Bu global bire bir işaret olacak. Dünyaya hitap edecek.

Bildirme sonuna kadar getirebilir misiniz Türkiye’dahi?

Iri ihtimalle faydalı. Faz 1’i bitiriz. Faz 2 ayrımsız takım desteklerle ihtimal kabil peki. Safha 2’üstelik terminal olmayan hastalarda denemeler yapılıyor. Safha 2’da marazlı sayısı artıyor ve izlem süresi artıyor. Âdeta gür geliyor mu bakılıyor. Fakat katma yatırımlarla türlü.

Ekibinizde ayrıksı avrat araştırmacılar de var değil mi?

Ortaklık tamamen araştırma şirketi. 10 araştırmacıyız. 7’si eş. Ekibe erkeklerin girmesi üzere çok ongun olmaları gerekiyor. Doktora fail zihayat rüfeka var. Seçkin biri nasip bence.

PROF. DR RANA NOMAK SANYAL

Boğaziçi Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü’nden 1994 yılında mezun olan ve kimya alanındaki doktora derecesini Boston Üniversitesi’ndeki organik sentez çalışmalarıyla düzlük Rana Sanyal daha sonraları Kaliforniya’birlikte, tıpkısı biyoteknoloji şirketi olan Amgen’bile araştırman yerine çalıştı. Sanyal, 2004 yılından bu yana Boğaziçi Üniversitesi Kimya Bölümü’nde öğretim üyesi kendisine görev yapıyor. Loreal Türkiye Zinde Bilim Kadını (2008), Novartis Farmasötik ve Medisinal Kimya İlaç Tasarımı (2008) ve Türkiye Ulum Akademisi Faik Kalburüstü Canlı Bilgelik İnsanı (2011), Boğaziçi Üniversitesi Araştırmada Yüksek Sükse (2012) ödüllerine müstahak görülen Prof. Dr. Sanyal, bir zamanda Boğaziçi Üniversitesi Hayat Bilimleri ve Teknolojileri Merkezi’nin müdürü olarak görevini sürdürüyor. Sanyal, Garanti Bankası, Ekonomist Dergisi ve KAGİDER’mağara 2018 Türkiye’nin Kadın Grişimcisi Yarışması’nda dahi Ati Vaat Fail eş Müteşebbis oldu.