İstanbul’de cıvıl cıvıl 41 yaşındaki Fuat, Türkiye’bile kıpırdak HIV artı kişilerden elden biri. Kendisi, 2000 yılında HIV virüsü taşıdığını öğrendi ve bu yılın böylecene otama sürecinde 20.yılını doldurmuş olacak.
Euronews Türkçe’ye konuşan Fuat, “21 yaşındaydım, trafik kazası geçiren bir akrabama içki vermek üzere ailece sayrılarevi gitmiştik. Zaman verdim. Aynı hafta sonradan beni arayarak gine gelmemi istediler,” diye niteleyerek anımsıyor o günleri.
Tedavisi türlü
O zamana dek vücudunda taşıdığı HIV virüsüne karşın tek afiyet sorunu sıfır Fuat, o yaşta yeterince bilinçli olmadığını ve bunda yetişek sistemi ile kültürel yapısının kendisini şekillendirme biçiminin hareketli olduğunu söylüyor.
“Genelde üstelik filhakika bütün beklemediğimiz anlarda öğür oluyoruz durumumuzu,” diyor.
Amma haberi olmak ve korkmamak gerekiyor; çünkü HIV (koca bağışıklık yetmezlik virüsü) tedavisi gibi olan ve maltalık boyu baskılanarak kişinin hayatını dimdik tıpkı şekilde sürdürdüğü tıpkısı afiyet durumu. Sosyal Düzenlilik Kurumu, eksiksiz otama testlerini ve ilaçlarını karşılıyor.
Fuat şu anda sigortalı olarak özel sektörde becerikli kendisine çalışıyor. Durumu sebebiyle başlarda işsiz kalmaktan korksa bile, 2012 yılında genel sağlık sigortası başladığında, tembel kalırsa ayda 70 TL ödeyerek otama masraflarının karşılayacağını tanımak onu rahatlatmış.
“Darülfünun sonrasında hisse senedi başvurularında keyif raporu istendiğinde durumum ortaya çıkar diye haddinden fazla gergin olurdum. Bütün gergin geçmiştir hisse senedi görüşmelerim bu yüzden. O yıllarda HIV çok bilinmiyordu ve farkında bile değildi çoğu emanet. Bugünlerde ise ilgilendiren ilgisiz tekmil sektörlerde herhangi bir mevzuat olmadığı halde HIV testi istiyor kurumlar,” diye niteleyerek aktarıyor Fuat.
Çalışmaya bariyer değil
Ancak, ölümcül sıfır HIV virüsünü katlanmak, çalışmaya engel bire bir format değil, zira benzeri ortamda bulunmakla, aynı tuvaleti kullanmakla yani hayatı paylaşmakla bulaşmamasına karşın insanlardan bu testin işe girişlerde isteniyor olmasını, Fuat benzeri ayrımcılık kendisine görüyor. Kendisinin, HIV testi artı olunca işe alınmayan çokça çok arkadaşı olmuş.
“HIV ile zihayat bireylerin yaşadığı zorlukları, ayrımcılıkları, hak ihlallerini takip etmek üzere HIV artı olmamız gerekmiyor,” diyor Fuat.
Hususi ayrımsız perhiz uygulamayan Fuat’ın herhangi bir periyot ve eğlenceli olarak aldığı biricik komprime ve birlikte altı ayda aynı hekim kontrolleri, bu virüsün çoğalmasını engelliyor ve virüsün belirlenemez dereceye inmesini ve o seviyede kalmasını sağlıyor. Dolayısıyla, ayrımlı nedenlerden ortalık seçme dönüş çıkar yol kullanan insanlardan tıpkısı farkı yok.
Uzmanlara göre, Türkiye’bile HIV ile enfekte olan güç sayısı sonuç on yılda okkalı bire bir artım eğiliminde. Canlı tıpkısı tedavinin olmasına karşın fakat AIDS evresine gelindiğinde teşhis konuyor olması birlikte tehlikeli tıpkı riziko.
12 Son Teşrin’de İstanbul’da gerçekleşen IV. Millî Duyarlılık Konferansı’nda mütekellim Veli Üniversitesi Tababet Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı’ndan Prof.Dr. Bahir Gökengin, Türkiye’dahi sonuç 10 yılda HIV tanısı düz kişilerde bati bir artış olduğu üstüne uyarırken, Türkiye’bile seçme sene 3-4 bin beyninde yıpranmamış vaka eklendiğine ve bunların fakat benzeri kısmına tanı konabildiğine ilgi çekti.
Fakat toplumda halen bu konuda farkındalık noksanlığı, HIV ile ruhlu amma farkında sıfır kişilerin erken dönemde imtihan yaptırıp otama aşamasına geçmesinin uğrunda büyük aynı bariyer oluşturuyor.
Er tedavi kilit önemde
Kişilerin erken dönemde HIV statülerini öğrenerek tedaviye başlamaları, vücutlarındaki viral yüklerini saptanamaz durumuna getiriyor. Bu, kişinin sağlığını korurken, virüsün aktarılmasında bariyer oluşturuyor. Yani yayılımın durması amacıyla tedavi çok makro.
HIV fazlalık olan fakat sınav yaptırmayıp durumundan malumattar sıfır emanet ise bir süre bilahare bire bir sendromlar hepsi olan AIDS’e (Müktesep Muafiyet Yetmezliği Sendromu) doğru ilerleyebiliyor ve can değişik enfeksiyonlarla karşı karşıya kalabiliyor. AIDS evresine geldiğinde teşhis düz eşhas tedaviye başladıklarında, yüksek oranda bulgusuz döneme gabi dönebiliyor.
BM: 2018’dahi 770 bin kişi AIDS’ten hayatını kaybetti
İtalyan veri insanlarının geliştirdiği AIDS aşısı HIV virüsünü yüzdelik 90 azalttı
Küresel Görüntü Konferansı: AIDS, tüberküloz ve ısıtma ile savaşım üzere erek 12 milyar euro
Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Serhat Ünal’a göre ise, HIV/AIDS’e merbut ölüm oranları toptan düzeyde düşerken, Türkiye’da HIV’li hastalanmış sayısı sonuç on yılda yüzdelik 465 oranında arttı. Uzmanlara göre, HIV / AIDS’e dayalı veriler millî boyutta henüz faal toplanıp analiz edilmeli ve buna makul gösteri planları yapılmalı, HIV ile dinamik bireylere dayalı haber toplama sürecinde ise şahsi gizliliğe ve mahremiyete dikkat edilmeli.
Türkiye’birlikte HIV tedavi ve takibini birçok oran ve darülfünun hastanesinin enfeksiyon bölümlerinde yaptırmak türlü. HIV ile işlek bireylerin yaşam boyu tınlamalı kontrollerini yaptırmaları ve ilaçlarını düzenli kullanmaları gerekiyor.
Çok Ortaklı test nerede yapılıyor?
Fakat cesamet hastanelerinde çok ortaklı testin gibi olmaması sebebiyle, HIV artı olabileceğinden şüphelenen kişiler kimliklerinin açığa çıkmasını istemiyorlar ve bu dahi geç tanılama alınmasının sebeplerinden biri. Çok Ortaklı testin detaylı yıllardır yapıldığı biricik bulunak, Şişli belediyesi. Yaklaşık tıpkı yıldır Beşiktaş, Çankaya ve Eğlek belediyeleri bile bu konuda çalışmalar yürütse bile, elan çıban aşamasında.
Marmara Üniversitesi Eğitim ve Araştırı Hastanesi bünyesindeki Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği’nden Prof. Dr. Volkan Korten, dünyada HIV’mağara sunu çok arttığı bölgelerin çarkıt Sovyetler Birliği bölgesi (Rusya, Ukrayna, Itidalli Asya Cumhuriyetleri, Gürcistan kadar) olduğunu ve bu bölgeyle Türkiye’nin ilişkilerinin aşkın olmasının hastalığın yayılmasındaki etmenlerden biri olduğunu kaydediyor.
Euronews Türkçe’ye konuşan Prof. Korten, “Ön icraat tanılama konulan 1 hastaya bedel en azından 1 tanı almamış züğürt olduğunu gösteriyor. Bunların belirleme edilememiş, dolayısı ile tedavi almıyor olmaları hikâye sayısını arttırıyor” diyor.
Korten’e göre, başka aynı bozukluk birlikte erkeklerle cinslik fail erkekler ve eşey işçileri kabil açacak popülasyonlara ulaşmadaki zorluk ve buralarda sirayet vakalarının hızlanmış olması. Mavera yandan, yasal göçmenlerle ilişik zinde tıpkısı selen olmamasının ve iktisadi güçlükler zımnında ticari sekse yönelenlerde artış olabileceğini bile kaydediyor Korten.
Evet HIV elbette bulaşıyor? HIV fazlalık olan kişilerin üst sıvılarının, yani içki, sperm, vajina salgısı ve esas sütünün, HIV negatif kişilerin vücuduna girmesi ile bulaşabiliyor. Toplumsal ilişkilerle, tuvaletten, banyodan, tıpkı tabaktan kemirmek yemekle, tıpkı bardaktan su içmekle bulaşmıyor.
Seçkin ne kadar sigortalı ve resmi muhacir olan hastaların ilaçlarının tümünü izzet karşılasa birlikte, Korten’e bakarak bunun dışındaki bir iki sayıdaki hastaya birlikte olayın tıpkı verem gibi bire bir halk sağlığı problemi olduğunu akseptans ederek, devletin çıkar yol sağlaması gerekiyor.
“Bunu belli merkezlerden ve elan çarkıt çıkar yol vererek de yapabilir. Bildirme cesim gerekseme, faziletkâr riziko içeren ulaşılması edisyon gruplara yönelik tarama ve önleme programları geliştirilmesi,” diye ekliyor Korten.
Zait-bulaşık Derneği sahada çok etkili
HIV fazlalık eşhas ve yakınlarını fiziksel, psikoloji ve toplumsal yönden güçlendirmeyi amaçlayan benzeri sivil sosyete kuruluşu olan Pozitif-kirli Derneği’nden Alemdar Boğanak, 20-25 yıldır HIV üstüne farkındalık fotoğraflamak üzere aktivistlik yapıyor.
“HIV, eşeysel yolla bulaşıcı tıpkısı virüs olduğu amacıyla toplumda herhangi bir antlaşma tıpkı tekinsiz namına akseptans ediliyor. Sifilis, Sarılık B de eşeysel yolla bulaşabiliyor, amma bahis HIV olduğunda bu ahlakla örtüşen tıpkı bahis haline geliyor. Zımnında yıpranmamış bilgiler topluma aktarılmadıkça güncellenmemiş bilgilerle yaşamaya ve bu virüsten birlikte onun için konuşulmasından birlikte korkuyorlar. O yüzden üstelik sınav olmuyorlar, çünkü son fazlalık çıkarsa zahir yaşarım diyerek düşünüyorlar, kaslı tıbbi yöntemlerden bihaberler” diye açıklıyor Bora.
Euronews Türki’ye konuşan Boğanak, tensel yaşamı çalışkan olan herkesin HIV testini aynı defa de olsa yaptırması gerektiğini ve test pozitif çıkarsa derhal tedaviye başlamalarını vurguluyor.
“Günde 1-2 tabletle ömür boyu alışılagelen benzeri dirim sürecine bitmeme edebiliyorlar. Bu ilaçlar çok enerjik, taraf etkileri yok. Ancak bu konuda farkındalık yaratılmaz ve virüs haiz bireylerin sayısı müstacelen artarsa o devir devletin sırtında yoğun ayrımsız ahali sağlığı sorunu doğabilir,” diye niteleyerek ekliyor Bora.
İlaç tedavisi alan HIV pozitif bireylerin testler sonucunda durumları B=B, yani Belirlenemeyen = Bulaşmayan durumuna geliyor. İşte bu yüzden sınav almak, durumunu aşina olmak ve deva tedavisine kaldırmak eskimemiş bulaşma risklerinin de önüne geçiyor.
“Otama altındaki tıpkı HIV zait bireyin sirayet riski açısından HIV menfi benzeri bireyden farkı yoktur,” diyor Boğanak.
1 Açıklık Dünya AIDS haset yaklaşırken, bu alanda etkin kişilerin ortak bir talebi var: azamet tarafından bu konuda eğitim bilimi, farkındalık ve önleme çalışmalarının artması, eğitim sisteminde müfredata girmesi, tıp fakültelerindeki müfredatın birlikte HIV konusundaki edimsel bilgilerle gözden geçirilmesi. (Euronews Türki)
