Türkiyedeki CEO ve genel müdürler üstelik akse döneminde dünyadaki gelişmelere paralel namına toplam gelirlerinde yüzde 25lere varan düşüşler yaşadı. Fakat uzmanlar bu düşüşe rağmen Türkiyedeki CEOların ücrette dünyadan izansız kalmadığı görüşünde. Capital Türkiyenin yer haddinden fazla kazandıran sektörlerini ve yeryüzü haddinden fazla kazanan 50 CEObildirme belirledi. hedÜst düzem yöneticilerin ücretleri sonuç birkaç yıldır tamlık dünyanın gündeminde. Krizde ise bu ağız dalaşı zirveye daha çok. Kimin ne kadar kazandığı tek olmadığı kadar sorgulandı. Zarar açıklayan ve şirketleri iflasa sürüklenen yöneticilerin maaşları ise eleştirilerin mihrak noktasında vadi aldı. 2008 ve 2009 yıllarında bir nice sektör devi, yöneticilerin ücretlerini dondurma evet de düşürme için gitti. Wall Street Journalın temas sene yaptığı sevap araştırmasına bakarak Amerikanın bildirme şişman 200 şirketinde fariza düzlük CEOların mahiye ve bonuslarında 2009 yılında yüzde 8,5lik düşüş yaşandı. İngilterebirlikte da düşüşler keder oldu. PwCnin yaptığı araştırı, FTSE (Financial Times Stock Exchange) 100bile kayran düz yöneticilerin 6da 1inin hiç bonus alamadığını ortaya koydu. Toplamda ise yöneticilerin aldığı bonuslarda yüzdelik 20lik düşüş gerçekleşti. FTSE 350 şirketlerinin yarısı da CEO maaşlarını dondurdu. PwC analistleri, ücret ve bonuslardaki bu düşüşün arkasında kazançlı durgunluğun sonuçlarını yöneticilerle paylaşma isteği yattığını belirtiyor. Fakat, süresince bulunduğumuz dönemde ekonomik açıdan kilolu sevgili yaşamayan şirketler birlikte ücret düşürme eğiliminde. Geçtiğimiz Şubat ayında Royal Dutch Shell, ayrımsız yıllığına CEOakarsu Peter Voser ve CFOsu Simon Henrynin ücretini dondurdu. Şirketin yaptığı açıklamaya göre 2011 Sülale ayına büyüklüğünde ücretlerde aynı farklılık olamaz. Dünyanın yer şişman meşrubat şirketi Coca-Cola de geçtiğimiz sene karlılığını yüzde 17 artırmasına karşın, şirketin CEOakarsu Muhtar Kentmağara aldığı almanak ücret yüzde 25 düştü. 2008de 19,6 milyon dolar düz Site, 2009 yılında 14,8 milyon dolar kazandı. Remiks Oranı Düştü, Düşük Remiks, Kısıtla Adalet! Arka düzem yöneticilerin ecir paketleriyle ait Türkiyebile birlikte benzer gelişmeler öne çıkıyor. 2008in ikinci yarısından itibaren yaşanan soylu erki kriz arka düzem yöneticilerin mecmu ecir paketlerini kontra etkiledi. Durgunluktan muhit yıllık hedeflerini tutturamayan birçok iştirak 2009 ve 2010dahi yöneticilere minimum oranda remiks yaptı. 2010birlikte averaj remiks aralığı yüzdelik 7-9 şeklinde gerçekleşti. Ancak, becerikli ücretlerindeki asıl menfi gelişme, dünya genelinde olduğu kabilinden maaş zammından haddinden fazla yıl sonu primlerindeki düşüşten kaynaklandı. Hedefleri tutturamayan şirketler, sene sonu primlerini ödemedi ve ek harcama hanesinde vadi düz idareci canip haklarında dahi kısıtlamaya gitti. Alelhusus otomotiv, tekstil ve dağınık sektöründe bu duruma sıklıkla tanık olduklarını belirten Glasford International Türkiye Ülke Müdürü Aylin Özçelik, Bu sektördeki çoğu hoşgörülü sevap paketlerinin asıl girdilerinden biri olan yıl sonu primini alamadı diyor. Adecco Umumi Müdürü Tibet Eğrioğlu bile krizden gösterişli anlamda etkilenen otomotiv, üretim, aut tecim, dokuma, lojistik ve inşaat sektörlerinde üst idare pozisyonlarında maaşlarda yüzdelik 25e andıran oranda tasarrufa gidildiğini, bu konuda bire bir mızıka örnekleri bildiklerini söylüyor. HRM Müessis Ortağı Aylin Coşkunoğlu Nazlıaka, bu düşüşlerin yüzdelik 30unun yöneticilerin öz isteğiyle gerçekleştiğini belirtiyor ve ekliyor: Yöneticiler, şirketlerinin krizi atlatabilmesi için parçalanmamış kalemlerde bütçe kesintisine giderken, buna evvel kişi ücretlerinden fedakarlık yaparak başladı. Genel müdürlerin iri çoğunluğu 2009dahi yıl sonu primini alamadı. Yeryüzü Bonkör Sektörler Dünya genelinde ücrette yöre plana sâdır sektörler para, bilişim ve erke.. .Türkiyedahi birlikte dal düzem idareci ücretlerinin arz yüksek olduğu sektörler dünya geneliyle birlik gösteriyor. Mal, telekom, çıkar yol, çabuk tüketim, geri hizmet ve bilişim arka dozaj yöneticilere en ferah ifa işleyen sektörlerin başında geliyor. Bankacılık sektöründeki ense düzey yöneticiler, sayı farkı 600 bin TL ile 2 milyon 500 bin TL olan sevap aralıklarıyla Türkiyeda bütün sektörlere ayırt atıyor. Son yılların rekabet üzerine bildirme akış sektörü telekomda ortalama ücret aralığı 900 bin TL ile başlıyor, sektörün devleri bahis konusu olduğunda 1 milyon 500 bin TLye büyüklüğünde çıkıyor. Arsıulusal ve yerli oyuncuların nekes ayrımsız münasebet paylaşımına tayf olan derman sektöründe cirolar kadar ücretler da faziletli. İlaçta dal dozaj yönetici maaşları 600 bin TLden başlıyor 1 milyon TLye büyüklüğünde uzanıyor. Çabuk tüketim ürünleri sektörü da CEOlarına bonkör davranıyor. Burada ücret ortalaması 400 bin TL ile 1 milyon TL aralığında. Türkiyenin dev holdinglerinde de ücret aralığı degaje. Ana Ortaklık CEOları sayı farkı 600 bin TL ile 1 milyon 500 bin TL arasında tıpkı ücretle görev yapıyor. Bildirme Haddinden Fazla Ki Kazanıyor? Capital, bu soruyu çokça sayıda idare danışmanı ve kayırıcı dozaj güzel ve hile danışmanının birlikte, muhtelif kısım yöneticileriyle birlikte yanıtladı. Türkiyenin ecir lideri 50 yöneticisini belirledi. Genişlik haddinden fazla kazanan 50 idareci ağırlıklı yerine bildirme haddinden fazla ücret ödeyen sektörlerden. Listede 6 bankacılık, 4 telekom, 5 çare, 3 sigorta ve 5 holding peş dozaj yöneticisi düzlük alıyor. Holdingler süresince sunu bereketli ücreti alanlar Tekevvün Holding CEOsu Hüsnü Akhan, Belletici Ana Ortaklık CEOsu Bülent Bulgurlu, Sabancı Holding CEOsu Ahmet Dördüncü, Borusan Ana Ortaklık CEOsu Agah Maksat ve Eczacıbaşı Ana Ortaklık CEOakarsu Erdal Karamercan şeklinde sıralanıyor. Bankacılıkta Güvence Bankası Genel Müdürü Ergun Dikkat, Bina Cesaret Bankası Genel Müdürü Yüksek Açıkalın ve İş Bankası Umumi Müdürü Ersin Özince sektörünün arz erdemli ücret düz yöneticileri kendisine dolay plana çıkıyor. Ancak burada uzmanlara göre Dikkat, parçalanmamış rakiplerini degaje uzaklık geride bırakıyor. Telekomünikasyon sektörünün ücret lideri ise Turkcell CEOsu Ülker Ciliv. 8,9 milyar TLlik bire bir ciroyu müdür Ciliv, ecir yönünden bile sektörün yeryüzü çok kazananı yerine gösteriliyor. Cilivi Türk Telekom CEOsu Paul Doany ve Vodafone CEOakarsu Serpil Timuray izlem ediyor. İlaçta ücretiyle rakiplerini geride bırakanlar Pfizer Umumi Müdürü Melih Memecan, Roche Umumi Müdürü Süha Taşpolatoğlu, MSD Genel Müdürü Muhittin Bilgütay, Abdi İbrahim İlaç CEOakarsu Erman Atasoy namına sıralanıyor. Gelirin Yüzdelik 30u Primden Türkiyedeki CEO düzeyinde idareci ücreti söz konusu olduğunda maaş, paketin çabucak yüzdelik 60ını oluşturuyor. Bütün ecir paketinin asıl girdileri bile temel mahiye, yıl sonu primi, yan hukuk, özel hayat sigortası, bireysel emeklilik sigortası ve bazı hususi giderleri kapsıyor. Uzmanlar üstelik özellikle 2001 krizinden sonra hoşgörülü sevap paketi süresince primlerin çok ehemmiyet kazanmaya başladığını, ücretlerdeki asıl artışın primler üzerinden sağlandığını belirtiyor. Özçelik, Günümüzde bire bir dip düzem yöneticinin mecmu sevap paketinin yüzde 20- 30luk kısmını primler oluşturuyor diyor. Becerikli ücretlerindeki bu değişimle birlikte sonuç 5-6 yılda sektörlerin ücret skalası da değişti. Acun genelinde yaşanan rekabet ve krizler yapı ve otomotiv kabilinden sektörlerde arka düzey hoşgörülü ücretlerini düşürürken, telekom ve erke kabilinden sektörlerde ise ücret skalasının artmasına neden oldu. Söz Gelişi 2004 yılında yapı sektöründe dal dozaj idareci ecir ortalaması 350-500 bin TL arasındayken, zaman 150-400 bin TL düzeyine indi. Otomotiv sektöründe da 400 bin TL ile 650 bin TL kendisine anlatım edilen CEO ücretleri akse dolayısıyla 200 bin TL ile 600 bin TL ortalamasına geriledi. Yakın Dönemin Hesapları Imdi CEO ücretlerinin yönü hangi olacak? sorusunun yanıtı hoppadak Türkiyede değil, tamam dünyada aranıyor. Bu konuyla ilişkin tartışmalar birlikte sürüyor. Ancak, uzmanların oydaş olduğu noktalar var. Örneğin, imdi CEO ücretlerinde çokça erdemli bire bir artma beklenmiyor. Akıbet krizle birlikte arka dozaj tutumlu ücretlerinde performansın birlikte, şirketin ciro ve karlılık hedeflerinin tutturulmasının hareketli çalım oynayacağına kesme gözüyle bakılıyor. Manpower Umumi Müdürü Ebru Coş, Şirketler ücretlerde küşade artışlar yapmayıp, prim odaklı alışveriş üstüne akse dönemi alışkanlıklarını sürdürecek diye konuşuyor. Profil International Hoşgörülü Ortağı Ayşe Öztuna üstelik performansın temas zamankinden aşkın önem kazanacağını ifade ediyor ve ekliyor: Performansa raci ücret artışı politikalarının ve prim sistemlerinin daha mühim olarak benimsendiğini da gözlemliyoruz. Sektörel ekonomik tahaccüm ayn önüne alındığında önümüzdeki dönemde erke, esenlik, karışık ve finansal hizmetler alanında ücretlerde henüz çok artış bekleniyor. Öztuna, lazım dünyadaki trendler icap Türkiyeüstelik gerçekleşecek bazen regülasyonlar ve ortaklık satın almaları zımnında bu sektörlerin birden büyüyeceğini, becerikli ücretlerinin birlikte bundan olumlu etkileneceğini söylüyor. Alelhusus sağlık ve erke sektörlerinde ecnebi sermayenin beklenilen yatırımlarını gerçekleştirmesi sonucu 2009bile yetişkin gelişmeler yaşandı. Farklı sektörlerden harika işgücünün bu alanlara kaymasının desteklenmesi amacıyla ücret artışlarında fark yaratılması bahis konusu olacak sözleriyle ücretin bakir yönünü açıklıyor. Alanyalı&Alanyalı Hoşgörülü Ortağı Ay Işığı Alanyalı da bu alanda bir hareketin başladığını özellikle erke sektöründe üst düzem hoşgörülü ücretlerinde kırıcı artışlar yaşandığını kaydediyor. hed Türkiyebirlikte Ceolar Adil Ücretler Alıyor Hedef Yeşildere/Egon Zehnder Türkiye Hoşgörülü Ortağı Sektör Gücü Canlı En Son dozaj hoşgörülü ücretlerinin belirlenmesinde beğenilen ana umde kişinin kısım gücü. Bittabi seksiyon, sektörün dinamikleri, şirketin behre yapısı, içinden geçilen safha, şirketin karlılığı ve hedefleri birlikte mehabetli unsurlar. Ancak gene bile günün böylecene sevap konusunun müstakil zaten namevcut. Bu yüzden dahi Türkiyebile üstelik ayrımlı coğrafyalarda dahi minimal ve maksimal aralığı akıbet basamak serbest. Türkiyebirlikte Temel Aylık Yüce Türkiyeüstelik ilaç, bankacılık ve holding CEOları daha efdal ücretler alıyor. Mavera yandan Türkiyebile bibi yöneticilerin garanti, temel maaşa yönelik heyecanları ve arzuları elan efdal. Dünyada ise hele hisseye yahut opsiyon planlarına dair ayrıntılı vadeli sevap planları elan aşkın dolay plana çıkıyor. Bütün Pakette Gerideler Karşılaştırılabilir büyükler açısından bakarsanız Türkiyedeki CEOlar bence adil ücretlerle çalışıyor. Ancak Türkiyedahi etraflı vadeli ücret tamamlayıcıları olmadığı amacıyla Türkiyedeki CEOların hep paketleri dünyadaki rakamların altında kalabilir. Dünyada bonuslar, detaylı vadeli opsiyonlar ve iştirak hisseleri kadar hakları var. Enerjide Ücretler Artıyor Bugünlerde erke sektöründeki yöneticilerin ücretlerinde çoğalma bekleniyor. Orada tam sayıda hür teşebbüs yöneticisi olmadığı üzere az sayıdaki tutumlu kürsü içre aşkın ikbal görüyor. Ücretler yukarı çıkıyor. Dünyada ücretler şeffaf. Türkiyede gibi mi? Seçme husus benzer ama şeffaflık istemeyle olmuyor zorlamayla olması geçişsiz. Şeffaflaşma Hangi Getirir? Anamal kurulunun konuyla ait bire bir bando zorunluluklar getirmesi gerekiyor. Benzeri birlikte şu var dünyada modelde şirketlerin halka duruluk oranı haddinden fazla erdemli. Da oradaki şirketlerde bilge hissedarlar olmadığı üzere ücretlerdeki saydamlaşma aşağılık yatırımcının menfaatine. Türkiyebirlikte ise halka açıklarda de bilge aksiyoner sevap görüşmesini yapıyor. Buradaki şeffaflaşmanın da oldukça yatırımcıya getirecek bire bir menfaati namevcut. hedÜst Yönetimde Sevap Yüzdelik 25 Düştü Tibet Eğrioğlu/Adecco Umumi Müdürü Enflasyon Odaklı Çoğalma Türkiyebile üst düzem yöneticiler bahis konusu olduğunda ücretlerin arz yüksek olduğu sektörlerin başında Bankalar, hızlı tüketim, telekom ve ilaç sektörleri geliyor. Serencam beş altı yılda üst düzey hoşgörülü ücretlerinin çarkıt yıllara oranla daha çok enflasyona odaklı bire bir yapıya dönüştüğünü gözlemliyoruz. Taraf Haklar Kısıtlandı Krizden dokunaklı anlamda etkilenen bazen sektörlerin eğin yönetim pozisyonlarında yüzde 25lere mümasil maaşlarda tasarrufa gidildiği örnekler olduğunu biliyoruz. amma velakin imdi yan türe kendisine adlandırabileceğimiz, 3 ayda bir verilen koşa maaş ve ikramiye uygulamalarında kısıtlamalar yahut ölçün olan bu ödemelerin performansa dayalı ağıl getirilmesi söz konusu oldu. Bonuslar Ertelenebilir Yeniden sene sonu dağıtılan bonus uygulamaları kriz yılı dolayısıyla iptali evet dahi ertelenmesi söz konusu gibi. Krizden alelhusus otomotiv, üretim, aut tecim, oluşum, lojistik ve inşaat sektörlerinin etraflıca etkilendiğini belirtebiliriz. Bu sene art düzem tutumlu kadrolarında iri zamlar olmayacağını, sene sonunda şeriklik karlılıklarına bakarak bonus uygulamaları ile tashih yoluna gidileceğini adisyon ediyoruz. Keza birçok şirkette, mutedil ve madun düzeydeki kadroların motivasyonlarını ayakta tutabilmek için sunulan artışlardan belde, yöneticilerin zam ve prim uygulamasına karışma edilemeyeceği davranışlar da bahis konusu olacak. Nilüfer Gözütok ngozutok@capital.com.tr
