Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, yıpranmamış kalem koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadelede alınan gezi kısıtlamalarına cebin “aşılama pasaportu” uygulaması karşı mukassem tıpkı kaynak çiziyor. Kâh ülkeler telkih olanlara gezi imkanı verecek aynı doküman verilmesini isterken bazıları buna cebin çıkıyor.

“Telkih pasaportu” veya “telkih sertifikası” tartışmaları sülale ayında Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in AB yönetimine yazdığı mektupla başladı. Miçotakis, aşı olanların abat gezi edebilmesini icat etmek üzere SUTAŞ genelinde uygulanacak bire bir tevsik sistemi kurulmasını önerdi.

SUTAŞ yönetimi ise böyle bir herkes için elan er olduğunu savunarak konuyu erteledi. Ertelemenin gerekçesi sistemin “hukuken ayrımcılık” ortaya çıkarabileceğiydi. Henüz aşıya erişimi kabak kişilerin veya tıbbi gerekçelerle telkih olamayacak kişilerin kısıtlamasız seyahat imkanından faydalanamayacak olması kanuncu namına budaklı ayrımsız alan oluşturacaktı.

Fakat özellikle turizm gelirlerinin ekonomilerinde korkulu saha ettiği kâh ülkeler bu uygulamayı savunuyor ve gündemde tutmak istiyor. Bu ülkelerin başında uygulamayı öneren Yunanistan geliyor.

Yunanistan uygulamanın örneğini İsrail ile başlattı. Efdal ilkah oranına vasıl İsrail ile Yunanistan beyninde Kovid-19 aşısı olanların iki mutluluk arasında temas bunama olmaksızın seyahatine imkan sağlayan turizm anlaşması yapıldı.

Ayrımsız apayrı turizm ülkesi İspanya de telkih pasaportu verilmesini istiyor. İspanya Iktisat Bakanlığı, ülkenin esas konuşu faaliyetlerinin düzelebilmesi üzere “emin yolculuk koridorları” oluşturulmasının dirimsel ehemmiyet taşıdığını vurgulayan tabir hazırladı. Ekonomi Bakanı Nadia Calvino, “Aşı kartları üzerine olgunluk ve sınırların açılması kazançlı düzelme için anne önem taşımaktadır.” dedi.

Faziletkâr turizm gelirini topluluk tıpkı apayrı devlet olan İtalya tıpkısı an ilk normale dönebilmek için telkih pasaportu uygulamasını istiyor. Başbakanlık Ivedi Hazırlık Komiseri Domenico Arcuri, pasaportun “üzücü tıpkısı düşünüm olmadığını” söyledi.

Şimal Avrupa hazırlıklara başladı
Bazen Kuzey Avrupa ülkeleri bile şimdiden aşılama pasaportu kadar uygulamalara başlayacağını açıkladı. Danimarka ve İsveç, yaz aylarında turizmi ihya etmek amacıyla “sayısal aşılama sertifikaları” tevzi planları yaptıklarını duyurdu.

Danimarkalı yetkililer, bu sertifikaya cemaat olanların aksiyon seyahatlerine, spor etkinliklerine, kültürel faaliyetlere, üste restoranlara gidebileceğini belirtti.

DENIZ üyesi sıfır ancak Schengen bölgesinin bir parçası İzlanda bile ev sonundan itibaren telkih olanlara sayısal belgeler vermeye başladı. İzlanda’ya girişte bu tuhaf tıpkı belgeyi gösterenlerin sınırdaki kısıtlamalardan affedilmiş tutulacağı, Kovid-19 testi yaptırmak zorunda kalmayacağı açıklandı.

Baltık ülkesi Estonya ise uçman proje başlatarak aşı olunduğuna dayalı kanıt gösterenlerin karantinaya alınmayacağını bildirdi. Estonya, Acun Sağlık Örgütü ile beklenen bir dijital telkih sertifikası uygulaması çalışmalarına üstelik başladı.

Fransa, Almanya, Belçika, Polonya cebin çıkıyor
Bazen SU ülkeleri ise telkih sertifikası fikrine cebin çıkıyor. Bunlardan biri olan Fransa, herkesin aşıya erişimi olamayacağını gerekçe gösteriyor.

Fransa Sağlık Bakanı Olivier Veran, buna ek adına aşıların ne büyüklüğünde yardımcı olduğunun elan parçalanmamış yerine bilinmediğini, bu tartışmanın birkaç ay bilahare yapılması gerektiğini söyledi.

Almanya üstelik öneriyi savunmuyor fakat özel sektörün uygulamaya geçmesi halinde yasal namına engellenemeyeceği görüşünü öne çıkarıyor.

Almanya Adalet Bakanı Christine Lambrecht, “Bir lokanta sahibi vakit kaybetmeden aşılama ergin kişilere kapılarını anahtar olursa bunu şu anki yasalı durumda çalmak tahakküm peki.” dedi.

Belçika Dışişleri Bakanı Sophie Wilmes ise bu soy uygulamanın SUTAŞ vatandaşları arasında ayrımcılığa kere açacağını söyledi. Herkesin aşıya erişiminin gücük sürede cins olmayacağını hatırlatan Wilmes, uygulamaya geçilmesi halinde telkih idmansız kişilerin bireysel özgürlüklerinin sınır dışı seyahatlerde engellenemeyeceğini dile getirdi.

Aşılama pasaportuna geçmeyi şu an için düşünmeyen ülkeler ortada Polonya dahi bulunuyor. Ancak Polonya hükümeti, geliştirilen aynı uslu telefon uygulamasıyla telkih olanların ülkeye varışta karantinaya girmemesini sağlıyor.

DSÖ şimdilik pasaporta karşı
Dünya Esenlik Örgütü (DSÖ), sabık ay telkih sertifikası tartışmaları yoğunlaştığında böyle ayrımsız sisteme “elan” alın olduğunu açıklamıştı.

DSÖ yetkilileri, aşının virüsün bulaşmasını hangi etap engellediği, hangi kadar süreyle koruyucu olduğu gibi bir nice konuda yeterli vukuf bulunmadığını hatırlatmıştı.

Bunlara katma yerine üretim kapasitelerinin bağan olduğu, elan tam düze miktarına ulaşılamadığı kadar gerekçeler de sıralanmıştı.

Dünya nüfusunun henüz yüzde 1,93’ü aşılandı
Acun genelinde 10 Gücük Ay itibarıyla 151,5 milyon yaşama Kovid-19 aşısı olmuş durumda. Bu birlikte acun nüfusunun henüz çabucak yüzde 1,93’ünün telkih olduğunu gösteriyor.

450 milyon nüfuslu KEZ süresince ise telkih olanların sayısı şimdilik vakit kaybetmeden 18,3 milyon.

Turizmcilerden aşılama pasaportu değerlendirmesi

DSÖ aşılama pasaportu şartına karşı bundan sonra