Ludens İleri Mali Hizmetler’in Haziran 2019 itibarı ile hazırladığı “Tekaütlük Fonları Başarım Raporu”na göre Fahri Ferdî Emeklilik Fonlarının ağırlıklı averaj açık getirisi, serencam 10 yılda TÜFE’nin 66 fakül, sonuç 5 yılda 27 nokta ve Fahri Ferdî Emeklilik Sistemi (BES)’nin başladığı 2004 yılından itibaren ise TÜFE’nin oldukça üstünde (kestirmece 208 benek) ürem elde etmiştir. 2019’un geçmiş 6 ayında ise emeklilik fonlarının ağırlıklı averaj getirisi enflasyonun 4.7 benek üzerindedir.
Ferdî Tekaütlük Sistemi Haziran 2019 itibarı ile 15.yılını geride bırakarak kestirmece 12 milyon katılımcıya ulaşmıştır. Bu katılımcıların 6.8 milyon kişisi fahri BES ve 5.1 milyon kişisi Kendiliğinden Katılma Sistemi (OKS)’ndedir. 2019 Haziran itibariyle BES’te hep portföy büyüklüğü kısaca 106,6 milyar TL olmuştur. Bu büyüklüğün 100,3 milyar TL’lik kısmı fahri BES ve 6,3 bilyon TL’lik kısmı OKS’dahi düzlük almaktadır. Fahri BES’e kerem katkısının getirildiği 2013 senesinden bu yana rakamlar incelendiğinde portföy büyüklüğünün kestirmece 5 katına, murahhas sayısının üstelik 2 katına çıktığını anlatmak mümkündür.
Görüntü getirileri saf bazında incelendiğinde başlangıçtan itibaren kül kategoriler TÜFE’nin üzerinde faiz sağlamıştır. Sunu yüksek repo kamu aut istikraz kategorisinden elde edilirken (%624) onu hisse senedi fonları (%555) izlemiştir. Akıbet 10 yıllık dönemde ise borçlanma araçları, amme dış istikraz araçları ve aksiyon fonları TÜFE’nin üzerinde nema sağlarken, amme istikraz araçları, değişken ve karma, standart, mal piyasası ve paydaşlık fonlarının getirisi TÜFE’nin altındadır.
2019 yılının geçmiş 6 ayında ise bilcümle kategorilerin ağırlıklı sayı farkı açık getirileri TÜFE’nin üzerinde olup arz erdemli getiriyi nadir beyaz zehir fonları (%18) sağlamıştır. Bunları %15 ürem ile ortaklık fonları ve %13 getiri ile hareket fonları izlem etmiştir.
Yatırım getiri oranlarının stopajdan arındırılmış getirileri ile Fahri BES emeklilik fonları üzere yapılan incelemede 10 ve 5 almanak dönemlerde ağırlıklı ortalama görüntü getirilerinin tevdiat getiri oranlarının üzerinde olduğu görülmektedir. 2019 yılının ilk şeş ayında ağırlıklı averaj kaynak getirisi mevduatın 2,7 benek altında kalmıştır.
2019 yılı üzere kıyas ölçütleri ile yapılan kıyaslamada mukayese ölçütü getirisinin üstünde faiz sağlayıcı fonların mecmu fonlar içindeki payı (başarı oranı) yüzde 72’dir.
gelişim fonlarının ağırlıklandırılmış averaj getirilerinin, BIST 100 değer endeksi ile karşılaştırıldığında, yekpare dönemler üzere endeksten faziletli olduğu görülmektedir. Başlangıçtan itibaren bu ayırt 136.8 nokta iken akıbet 5 yılda 33 puandır. 2019 yılının evvel 6 ayında ise ise BIST 100 denk endeksi yüzdelik 5.7 değer kazanırken iş kaynak kategorisindeki averaj getiri yüzdelik 13.3’tür.
Ferdî Emeklilik Sistemi’nde 2019 yılında öne çıkan başlıklar ise şunlar olmuştur:
-29 Mayıs 2019’da fehamet katkısı yönetmeliği değiştirilerek BES katkısının arz birkaç %10’unun borsaya yatırılmasına karar verilmiştir.
-Tekaütlük fonlarının repo performansının ölçülmesi, değerlendirilmesi ve portföy yöneticilerine uygulanacak teşvik ve tedbire ilişkin usul ve esaslar Tekaütlük Fonlarına İlişkin Kanıt’mağara “10. Değişik Esaslar” antetli bölümüne eklenmiştir.
Bu ayrım performansı düşük portföy yönetim şirketlerine müeyyide uygulayarak kaynak getirilerini artırmayı hedeflemektedir. Düzenlemenin sistemdeki performans problemi amacıyla atık makro ayrımsız hamle olduğu düşünülmektedir. Bakir düzenlemeye bakarak, fonların performansının ölçülmesinde “almanak brüt getiri oranı” kullanılmasına karar verilmiştir.
Hemen ürem üzerinden oluşturulmuş ayrımsız kriter namına repo ve riski gelişigüzel dikkate düz benzeri kriterin elan dosdoğru olacağı düşünülmektedir. Eskimemiş düzenlemede birlikte “… gruplarda saha düz fonların niteliğine bakarak “sharpe rasyosu yahut sortino rasyosu” kabilinden oranların elan dosdoğru sonuçlar verebileceğinin değerlendirilmesi halinde belirlenen fon grupları amacıyla Yarkurul kararı ile bu rasyolar de kullanılabilir” ifadesinin vadi aldığını çekmek sevindiricidir.
bununla birlikte Ferdî Tekaütlük Sistemi yapısı gereği mufassal vadeli benzeri envestisman ufkunu içermektedir. Güdük vadeli performansı dikkate almak portföy yöneticisinin tafsilatlı vadeli stratejisinin gözden kaçırılmasına illet olur. Bu genişlik gerek portföye dâhil edilen varlıkların önel yapısı ve çeşitlendirmesinde, gerekse portföyün ince vadede getirisi üzerinde damarlı etkiler yaratabilir. Katılımcı açısından bile ilk bakışta güdük vadeli getirilere odaklanmış fonlardan elde edilen efdal kazançlar albenili görünse üstelik, ayrıntılı vadede birikimlerin daha aktif biçimde değerlenmemiş olmasının yıkıcı etkileri saraka konusudur. Bu değerlendirmeler ışığında performansın ölçülmesinde kullanılacak getiri döneminin bir yıldan aşkın olması daha hayır olurdu.
Düzenlemede performansı güçlükle olanlara yaptırım uygulanmasının beraberinde, kalburüstü fonlara da bir isteklendirme sistemi kurulduğu görülmektedir. Buna göre performansı başarılı olduğu tayin edilen fonlar üzere, fonların kudretli yerine kabul edildiği sene fondan öğrenim edilen toplanmış fon işletim gideri kesintisi içerisinden portföy yöneticisine ödenen çakılı yönetim ücretinin %50’si oranında, müessis marifetiyle karşılanmak üzere portföy yöneticisine arttırma ödeme yapılacaktır. Mahdut sayı farkı nema oranının 1 ölçün sapma değeri üzerinde performans gösteren fonlar liyakatli kabul edilmektedir.
Düzenlemenin uygulamaya geçmesi ile gelişigüzel portföy idare şirketlerinin özellikle muvaffakiyet primi elde edebilmek noktasında çaba gösterirken önlerine çıkması yer muhtemel ters etkilerden birinin varlık dağılımlarına ilişik kısıtlar olacağı söylenebilir. Kâin düzenlemede takkadak değişken fonlar topluluk oldukları risk değerleri esas alınarak (muhafazakar/temkinli, tartılı, akın/dinamik/tahaccüm ve agresif değişebilir fonlar) gruplara ayrılabilmektedir. Bu yaklaşımın cemi fonların sınıflandırılmasında kullanıldığı aynı uygulama yukarıda bahsedilen potansiyel soruna aynı çözüm kendisine düşünülebilir.
