Türkiye, 12 Eylül Münasebet günü, Türk halkının yıllardır özlemle değişmesini istediği Kanunuesasi başkalık paketini oylamak için sandık başına gidiyor. Bugüne büyüklüğünde 5 misil halk oylaması üzere sandık başına giden Türk milleti, 6. defa sandık başına anbean, yıllardır şikayetçi olduğu 12 Eylül Anayasası’nda değişiklik yapılıp yapılmaması konusundaki tavrını belirleyecek. Kanunuesasi değişikliğinin kabulü için ‘peki’, red amacıyla ‘yarayışlı’ oyu kullanılacak. Anne ihtilaf partisi CHP ile MHP şimdiden oyunun rengini anlaşılan etti ve Temel değişikliğinde olduğu kabilinden ‘yararlı’ oyunu kullanacağını deşifre etti. Bunun birlikte, BDP, referandum üzere boykot çağrısında bulundu. Ancak DÜRÜST Tümen, SP ve BBP referandumda tamam oyu amacıyla çalışacak. Kürt orijinli partilerden KEDAP ve ADALET-PAR bile seçimlerde bir taraftan BDP’nin boykotunu deşmek değişik yandan 12 Eylül darbesinin intikamını kabul etmek için Kürt halkını seçime gitmeleri üzerine uyararak ‘olur’ oyu verecek. TÜRKİYE, “EVET’ DEMEYİ SEVİYOR Türkiye, bugüne kadar tam 5 yol referandum için sandık başına gitti. Buna göre, önceki halk oylaması 27 Mayıs 1960 askerî müdahalesinin peşi sıra hazırlanan 1961 Anayasası üzere yapıldı. 9 Orak Ayı 1961’deki referandum ile 1961 Anayasası yüzde 38,3 ‘faydalı’ oyuna değer, yüzde 61,7 ‘peki’ oyuyla kabul edildi. Türkiye, ikinci defa 1982 Anayasası’nın halkoyuna sunulması konusunda kasa başına gitti. 7 Son Teşrin 1982’deki ahali oylamasına 18 milyon 885 bin 488 seçmen katıldı. 17 milyon 215 bin 559 seçmen kabul (yüzde 91,37), 1 milyon 626 bin 431 müntehip dahi red (yüzde 8,63) oyu kullandı. 1982 Anayasası, sonuçların açıklanmasıyla 9 Son Teşrin 1982’da yürürlüğe girdi. Üçüncü halkoylaması, 1982 Anayasası’nın arızi 4. maddesi ile Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Necmettin Erbakan üzere siyasilere getirilen yasakların kalkıp kalkmaması üstüne, 6 Eylül 1987’birlikte gerçekleştirildi. Muteber 23 milyon 347 bin 856 oydan 11 milyon 711 bin 461’i ‘evet’, 11 milyon 636 bin 395’i ‘yararlı’ daha çok. Böylece, arızi 4. husus yürürlükten kalktı. Türkiye’nin dördüncü kere önüne getirilen halk oylaması sandığının konusu ise Esas’nın 127. maddesindeki yerel seçimlerin 1 yıl erkene alınıp alınmaması oldu. 25 Ilkgüz 1988’deki oylamada yüzdelik 65 ‘hayır’, yüzde 35 ‘peki’ daha çok. 2007 CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ Türkiye akıbet halk oylaması tecrübesini ise 21 Teşrinievvel 2007’dahi yaşadı. 2007’de yaşanan cumhurbaşkanı seçimi krizini tedavülde olmak üzere ‘5678 çevrilmiş Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazen Maddelerinde Farklılık Yapılması Için Kanun’da yapılan ve cumhurbaşkanının umum tarafından seçilmesi, görev süresinin yedi yıldan ilkokul yıla indirilmesi, mebus seçim süresinin ilkokul yıldan dört yıla indirilmesini ve Sedir görüşmelerinin açılmasında 367 sili çoğunluğunun aranmamasını içeren aranjman ile ilgili yapılan seçimde ‘tamam’ oyları ‘hayır’ın iki imansız artık. Buna göre, 28 milyon 813 bin 185 seçmenin düşünce kullandığı 21 teşrinievvel Cumhurbaşkanlığı referandumunda halkın yüzdelik 69.123’ü ‘olur’ derken, yüzde 30.876’sı ise alın çıkmıştı. Ankara’dahi ‘evet’ler yüzdelik 65.57 ve İstanbul’birlikte 66,71, Diyarbakır’üstelik ise yüzde 94’ü buldu. İzmir’bile ise hayırcılar yüzde 51.31 kadar benzeri nazaran faydalı çıktı. Oylamada, çoğu yüzde 90’n üstünde arz efdal ‘tamam’ diyen iller Aksaray, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Erzurum, Hakkari, Siirt, Şanlıurfa, Van olurken, ‘faydalı’lar hemen Trakya illeri, Muğla, Tunceli ve Aydın’bile ‘tamam’leri geçebildi. 21 EKİM’E GİDEN SÜREÇ BU ARADA, referanduma giden süreç şöyle işlemişti: 26 Nisan’dahi, Abdullah Gül’ün aday olduğu cumhur reisi seçimi, Sabih Kanadoğlu’nun türel icadı, Divan açılışında 367 kâfi sayısının aranması ve CHP-Anayasa Mahkemesi’nin tutumu ile Genel Kurulu cumhurbaşkanlığı için toplanamaz hale getirdi. SELIM Fırka, 10 Mayıs’ta 367 barajını ayrımsız kanunuesasi değişikliği paketiyle yanılmak istedi. Paket ANAP’ın da desteğiyle geçti. Fakat dönemin Reisicumhur Ahmet Necdet Sezer tasarıyı veto yazar dümbelek gönderdi. Meclis, 31 Mayıs’ta ikinci misil onayladı. İkinci el veto hakkı olmayan Sezer bu öğün taslağı referanduma götürdü. Anayasaya bakarak referanduma gidiş süresi kanunun Resmi Gazete’dahi yayınlanmasının arkası sıra 120 zaman sonraydı. 22 Temmuz’da seçime gitme kararı alan AK Öğür, bu süreyi 45 güne indirip halk oylaması sandığıyla umumi seçim sandığını omuz omuza ahzetmek istedi. Fakat tasrif üstelik Sezer’den döndü. Referandumun 22 Temmuz’a yetişmeyeceği anlaşılınca 120 günden ahir evvel muamele haset hesaplandı ve halk oylaması haset 21 Teşrinievvel 2007 adına kararlaştırıldı.