Konutta 2.600, işyerinde 22 bin TL sınırına özen

Sezgin Özcan – It Canlı TAŞ / Akşam Gelir Vergisi açısından mart ayı oylumlu bir kamer. Bu yüzden da umum ortada mart kocaoğlan üzere; ‘Mart kocaoğlan, ağrı ayı’ deyimi kullanılır. Sağlık Vergisi’ne tabi gelir elde edenler bu gelirlerini izleyen yılda beyan yazar vergilerini bitmek zorundalar. Tüccar, esnaf, sanayici ve erkin iz erbapları vergisel ödevlerini genellikle ‘el yordamıyla’ yerine getirir. Çoğu devir rüşvet mevzuatının ağdalı hükümleri zımnında kanunlarla sunulan görevlerini evet on paralık hesabına getirmez evet dahi kusurlu hesabına getirir, ukubet ile karşılaşır. Ara Sıra da yasalarla tanınan kolaylıkların farkında olmamaları zımnında aşkın algı öderler. Bugünden itibaren; 2009 yılında elde edilen icar, hak, kar payı, borsa, tevdiat faizi, repo, yatırım fonu, eurobond, büyüklük tahvili, hazine bonosu ve ücret geliri, taşınmazlar koca kazancı kabilinden gelirlerin vergilendirilmesi konusunu herkesin anlayabileceği benzeri dille okurlarımızı aydınlatacağız. Ayrıca, sizlerden mevrut soruları bile mevzu olanaklarının elverdiği ölçüde cevaplayacağız. Yarayışlı olması dileğiyle… KİRA GELİRLERİNİN BEYANI Abece dizimize 1-25 Mart 2010 tarihleri ortada bildirme edilecek 2009 yılı icar gelirlerinin beyanı ile başlıyoruz. KİMLER BILDIRGE VERECEK? 2009 yılında vakit kaybetmeden kira geliri elde etmiş olanlardan; 1- Basamak icar geliri 2.600 TL’yi aşanlar, 2- 2009 ortamında işyeri kira geliri elde eden ve bu gelirleri üzerinden tevkifat (vergi kesintisi) yapılanlardan, 2009 icar gelirlerinin brütü 22 bin TL’yi aşanlar, 3- 2009 yılı zarfında hem göz hem birlikte işyeri icar geliri elde edenlerden, bölük icar gelirinin 2 bin 600 TL’yi aşan kısmı ile tevkifata bağımlı uğramış işyeri icar geliri toplamı 22 bin TL’yi aşanlar, 4- Bölük dışındaki gayrimenkulünü (devir, dükkan, mağaza ya da depo kabil) bedelsiz olarak oğluna, kızına, annesine, babasına, kardeşine evet bile bambaşka kişilere tahsis edenler, 5- Konutlarını oğlu, kızı, torunu, kardeşi, annesi, babası, balaban annesi ve nazik babası dışındaki kişilere kullanımları üzere bedelsiz namına tahsis edenler, 6- İşyerini kazanç kesintisi ika zorunluluğu olmayanlara (örneğin kolay usulde vergiye tabi olan mükelleflere veya yabancı elçiliklere) kiralayanlar, 7- Ayrıksı servet ve haklardan icar geliri elde edenler, Yıllık dirimlik vergisi beyannamesi vermek zorundalar. İstisna şüphesiz uygulanıyor? BÖLÜK kira geliri istisnası kişiye mecbur olup, bir kişinin şırakkadak aşkın konuttan kira geliri elde etmesi halinde da takkadak 2.600 TL’lik ayrıklık uygulanacak. Buna karşılık söz gelişi ocak-kocanın eş topluluk oldukları konuttan elde ettikleri kira geliri için 2.600 TL’lik istisnadan değişik yararlanacaklar. YARARLANAMAYACAK OLANLAR Ticari, zirai yahut mesleksel kazancını almanak beyanname ile devretmek zorunda olanların basamak kira gelirlerinin olması halinde, hane istisnasından yararlanamazlar (GVK Md. 21/2). Ev dışındaki gayrimenkullerden, söz gelişi işyerlerinden elde edilen kira gelirleri amacıyla istisnadan yararlanılamaz. Konutlardan elde edilen icar gelirleri beyan edilmez ya dahi kem beyan edilirse, istisnadan yararlanılamaz (GVK Md. 21). Ancak, idarece gelişigüzel tespit yapılmadan evvel, süresinde beyan etmedikleri hane icar gelirlerini, kendiliklerinden, süresinden sonra verecekleri bildirge ile bildirme edenler, kiranın elde edildiği yıl için belirleme edilen istisnadan yararlanabilecekler. İŞYERİ KİRA GELİRİ ELDE EDENLER 2009 yılında 22 bin TL’nin üstünde işyeri kira geliri elde edenler, 25 Mart akşamına kadar bildirge verecekler. 22 bin TL’yi aşmayanlar ise beyanname vermeyecek. Fakat 22 bin TL’nin altında işyeri kira geliri elde edenlerin bildirge vermemesi üzere, icar ödemesi üzerinden kiracının stopaj (algı kesintisi) yapmış olması gerekiyor. İşyeri icar geliri üzerinden ön kesinti yapılmamışsa ve 2009 yılında elde edilen işyeri kira gelirinin tutarı 1.070 TL’yi aşıyorsa bildirme edilecek. BELGELİ GİDERLER DÜŞÜLECEK 2009 yılında elde edilen basamak icar gelirlerine 2.600 TL basamak icar geliri istisnası uygulanacak. Buna bakarak 1 Ocak-31 Meyan 2009 tarihleri ortada tahsil ettiği ev kira geliri 2.600 TL’yi aşanlar, elde ettikleri konut icar gelirlerini 25 Mart akşamına büyüklüğünde verecekleri almanak dirimlik vergisi beyannamesi ile bildirme edecekler. Bildirme edilen bölük icar gelirinden evvel derogasyon tutarı, sonraları tercihe göre yüzde 25 maktu masraf yahut kira geliri elde edilen gayrimenkulle ilişkin belgeli giderler düşülecek. Kalan hacim üzerinden vergi hesaplanacak. Hesaplanan verginin önceki taksiti mart ayı sonuna kadar ödenecek. 2.600 TL’yi aşmayanlar ise beyanname vermeyecekler. Bazıları rüşvet iadesi alacak İŞYERİ icar geliriyle ilişik seçme beyanname verenin idrak ödemesi gerekmeyecek. Bazıları ayrıca alacak iadesi alacaklar.İşyeri kira ödemelerinde yüzde 20 oranında ön kesinti yapılıyor. Kabala masraf usulünü seçenler almanak brüt icar gelirinin yüzdelik 25’ini harcama namına düşüyorlar. Maktu harcama uygulaması nedeniyle idrak matrahı yüzdelik 25 oranında azalınca, hesaplanan alacak, icar ödemesinden yapılan alacak kesintisinden daha az çıkıyor. Hesaplanan idrak ile yetersizlik eliyle ödenen idrak, 95 bin 600 TL brüt işyeri icar geliri elde edenlerde başa çıban geliyor. Buna bakarak, 2009 yılında 22 bin TL ile 95 bin 600 TL beyninde işyeri kira geliri elde edenler, 25 Mart akşamına kadar bildirge verecekler. Ancak tablodan da görüleceği amacıyla, rüşvet ödemeyecekleri gibi idrak iadesi alacaklar.

Share: