Türk girişimciler, sunma çok lokanta ve besin alanındaki franchise veren markaları yeğleme etse da, son yıllarda nesiç, otomotiv, hizmet ve yurt de gözde sektörler arasında. – Dünyada yaşanan finansal kaynaklı krizin peşi sıra evcil ve yabancı markalar 2010’a ümitli giriyor. Kriz döneminde iktisadi darboğaza giren besin, kafeterya, yurt, eğitim, möble ve mücevher sektörlerinin öncü firmaları, kullanılmamış yılda hem yurtiçinde hem bile yurtdışında binlerce franchising (isim hakkı) vererek temizlenmek istiyor. Firmalar, ayraç ve insan kullanım hakkını 5 bin ile 50 bin Euro arasında mütebeddil fiyatlarla eskimemiş girişimcilere verecek. Fast food (atıştırma) sektörünün maruf ismi Ceshni isim hakkı için 5 bin teklik isterken, Cızbız Köfte 30 bin liralık, Çıtır Mahirane 20 bin liralık, Dome Pico 20 bin, Dilek Pastaneleri 20 bin, Domino Pizza 40 bin dolar ve Festiva Resturantları 50 bin liralık irade ediyor. Şirketler bu rakamın karşılığında girişimcilere eğitim, kayran seçimi, toprak koruması, proje, reklam, servet ve personel temini, pazarlama ve finansman desteği verecek. Ayrıca Almanların Nordsee, İntable, Weenerwald restaurantları, Portekiz’in Nando’s, İngiltere’nin Mambochino Cafe, İtalya Lavazza ve Amerika’nın Coldwell Banker kabil şirketleri dahi Türkiye’da yırtılmak üzere franchising derneklerine lazım girişimleri yapmaya başladı. Devler, bu yolla kısaca 5 bin kullanılmamış girişimciye ulaşmayı hedefliyor. Türkiye’da 2009’un son çeyreğiyle birlikte ekonomik krizin etkilerinin azalması hareket dünyasını kullanılmamış girişimlere yönlendirdi. Önceki yıllarda doğrudan yatırımı yeğleme fail şirketler, 2010 ile birlikte franchising vermeye hazırlanıyor. Şirketler, bu sayede hem para kazanacak hem birlikte eskimemiş girişimciler imkan verecek. Mevki ekonomisine milyarlarca teklik girdi sağlanırken, binlerce vatandaşa dahi yıpranmamış istihdam alanları oluşturulacak. Türkiye Franchise Derneği (UFRAD) Başkanı ve Entelektüel Üniversitesi Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Mustafa Okumuş, franchise isteyenlerin oranında serencam dönemde yüzde 40 artışın olduğunu belirtiyor. Bu alana ilgisi olan işletmecilerin pekâlâ yer araştırması yapması tavsiyesinde kâin Münevver, damarı bozuk halde istenmeyen durumlarla karşılaşabileceğine özen çekiyor. Akse süresince envestisman yapmak isteyen girişimcilerin serencam dönemde franchising sistemine yöneldiğini anlatan Aydınlık, franchise’ın hem normal bir yatırıma bakarak hem elan çakaralmaz hem dahi tıpkısı marka desteğinden etraf müşterinin ilgisini çektiğini rapor ediyor. Dizge, Türkiye’de son biraz yılda yüzdelik 25 tahaccüm göstermiş. Yıllık ticaret hacminin 35 bilyon dolarlık aynı bütçeye ulaştığını vurgulayan Kültürlü, franchise’ın beş sene içinde 70 milyar dolara ulaşmasının benzer olduğunu belirtiyor. Markaların özellikle Türkiye’dahi bu sistemi yaygınlaştırmak istemesinin benzeri değişik sebebi de güre nüfusun markalara olan ötede ilgisi. Bunu fırsat bilici yerli ve ecnebi markalar Türkiye pazarında düzlük tutmanın hesaplarını yapıyor. Ulusal Franchising Derneği’nin verilerine bakarak, Türkiye’üstelik 800, acun genelinde 10 bin işaret franchise veriyor. ABD’dahi seçme 12 kişiden 1’i, Türkiye’üstelik ise herhangi bir 2 kişiden 1’i, bu sistemle zat işini inşa etmek istiyor. Türk girişimciler, en haddinden fazla aşçı ve azık alanındaki franchise veren markaları yeğleme etse üstelik, son yıllarda dokuma, otomotiv, bakım sektörü ve taşınmazlar markaları dahi, dünyanın bir nice durumunda idarehane açtı. Bugün Türkiye’bile, franchising sistemiyle müteharrik 15 değişik seksiyon var. Bu kapsamda Almanların Nordsee, İntable, Weenerwald, Portekiz’in Nando’s, İngiltere’nin Mambochino Cafe, İtalya Lavazza ve Amerika’nın Coldwell Banker kabilinden gıda devleri ülkemizde markalarını temelli arkaç getirmek amacıyla lazım tam başvurularda bulundu. İsim hakkı yüklemek üzere Türkiye Franchise Derneği’ne başvuran şirketler, akıllıca girişimci bulmaları halinde Türkiye geneline açılım yapacak. Bunun yanında İspanya, Amerika, Akdarı, Brezilya, Hollanda ve Almanya menşeli markalar üstelik Türk dokuma ve gıda devlerinin yurtdışında franchisingini ahzetmek için bati hız gösteriyor. Yabancı markaların beraberinde Çiğköftem, Dailiy Fresh, Domino’s Pizza, Ikbal Kahvesi, Köfteci Ramiz, Mado, Mantı Keyfi, Motta, Pizza Pizza, Sambi, Düğürcük Sarayı, Tatlıcı Tombak, Bil Dershaneleri, Century 21, Garanti Online Fatura, Kerim Yurt, Returk, Turyap, Altınsay, Çilek ve Kiğılı kabilinden markalar da yüzlerce canlı işletmeciye ayraç desteği verecek. Düğürcük Sarayı’nın Amerika, Almanya ve Hollanda’birlikte franchise yöntemiyle eskimemiş şubeler boşaltmak amacıyla anlaşmaya vardığı birlikte gelen bilgiler beyninde. Türkiye Franchise Derneği Umumi Sekreteri Osman Bilge ise domestik markaların yabancı markalara cebin akse dönemlerinde elan etkili olacağını belirtiyor. Hakim, 2010 itibarıyla sektörde 100 ile 150 beyninde yıpranmamış markanın ortaya çıkacağına bile özen çekiyor. Avrupa Birliği müzakere sürecinden ortalık jale köfte franchise’ında teessürat olabileceğini vurgulayan Hakim, Simit Sarayı, Hacıbey Kavrulmuş ve besin sektörüne yoğunlaşılmasını başvuru ediyor. Bunun yanı sıra Kızıl Yurt, Alman Akupil, B-Fit ve Business Center üzere alanlarda azrail portföyü yönünden bire bir kadem önde bulunuyor. Cenup Kore kökenli tavuk restoran zinciri Genesis BBQ, franchise yöntemiyle İstanbul’bile 50 ofis anahtar. Sistemin 8 zer kuralı Hem franchise veren hem da düz şirketlerin birbirlerini gür tanıması çok koca. Markanın geçerliliği, tarihi süreci ve geçmişinin incelenmesi gerekiyor. Yapılan mutabakatlar dikkatlice okunmalı, muhakkak hukukçulara gösterilmeli. Envestisman yapılacak ölçü iyi belirlenmeli, kesinlikle üstüne çıkılmamalı. Yatırım yapılacak alanın geleceği ile ait serbest araştırı yapılmalı. Franchise verecek şirketin beklentileri ve çalışanların eğitimi ayn uğrunda bulundurulmalı. Franchise verecek şirketin temas isteyene insan hakkını tanıması makul değil. Franchise’ın finansal durumu güzelce araştırılmalı, çünkü bunların yapacağı seçme sorumluluk şirketi bile bağlar. AHIT