2020’nin başında bin 300 CEO ile yapılan araştırmanın ardından Temmuz ayında yapılan ikinci araştırma pandeminin iş liderlerinin gündemini elbette değiştirdiği ortaya konuyor. Türkiye’den de 15 CEO’nun katıldığı araştırmadan sâdır sonuca bakarak, Kovid-19 hisse senedi dünyasını başöğretmen CEO’ların ‘önderlik’ anlayışını baştan yapılandırıyor. CEO’lar daha çok kar etmeye değil, şirketlerinin amacına odaklı. İş dünyası liderleri görevlerini çabucak şeriklik yönetmekle sadık görmüyor. Her biri kendisini içtimai değişimin liderliği üstüne mesul hissediyor
KPMG’nin Toptan CEO Araştırması, Kovid-19 Özel Versiyonu ile güncellendi. 2020 yılının başında küresel ölçekte acun devi ortaklık yöneticileriyle yapılan araştırmanın devamı niteliğindeki soruşturma, Kovid-19 ile güzeşte 10 ayda hisse senedi liderlerinin önceliklerinin pekâlâ değiştiğine ve şişman keyif krizini pekâlâ yönettiklerine çerağ tutuyor. Araştırmanın Kovid-19 Hususi Versiyonu, önderlik yetenekleri Kovid-19’la sınanan CEO’ların liderlik anlayışını tamamen baştan nesir ettiklerini gösteriyor. CEO dünyasında ‘karlılığa odaklanma’nın yerini ‘amaca kilitlenmek’ aldı. Büyümenin önündeki yer büyük tehdit artık tecim savaşları ve buna kapalı ülkeselleşme değil, ‘kabiliyet riski’.
Araştırma sonuçlarını değerlendiren KPMG Türkiye Başkanı Gaye Alsan, dünyayı tıpkısı gecede muhavvil Kovid-19 pandemisinin taharri altına alınsa da dünyanın çarkıt normale dönmeyeceğini söyledi. CEO’ların belirsizliği yöneterek geçirdiği 2020’den çok koca dersler aldığını vurgulayan Alsan, şöyle konuştu:
ŞİRKETLERE SEBEP İHTİYAÇ VAR
“Bu süreçte toplumun Kovid-19 salgınıyla gelişigüzel gelişim liderlerinden beklentilerinin farklılaşmaya başladığını gördük. Esasen değme madde bu boyutta aynı toptan afiyet krizinin ortasında ‘insanların şirketlere bozukluk ihtiyacı var’ sorusuna karşılık aranmasıyla başladı. Toplumsal sorunları merkeze kabul etmek, yarar peyda etmek, insanlara esin vermek, fikirleri eyleme çevrilemek, hayatımızdaki ‘eskimemiş normaller’ üzere taraf izah etmek seçme şeyden zer oldu. Ve dünyanın seçme durumunda hisse senedi liderleri değişim ve değişimin getireceği yenilikler üzerine harekete geçmeye başladı. Zira Kovid-19 ile mücadelenin başında toplumun ihtiyaçlarını karşılama zorunluluğu yer alıyor. Şirketlerin vakit kaybetmeden iştirak ortaklarına ve gelişim yaptıkları paydaşlarına değil bulundukları ülkelerin toplumlarına, çalışanlarına ve bütününde dünyaya bakım etmeleri gerekiyor. Kovid-19 işte bu değişimin katalizörü oldu. Çıktı işletmelerin gündemi kardan, zarardan, cirodan, maliyetten, finansallardan haddinden fazla daha iri başlıklara odaklı. Yeşil nema stratejileri, sürdürülebilir kalkınma çalışmaları, yeni gerçeklikte kamera deneyiminin anlaşılması, buna akla yatkın dijital tahavvül, kullanılmamış İK stratejileri, yeteneklerin elde tutulması üzere gündem maddelerimiz var. Çalışanlarla kullanılmamış gerçekliği biçimlendirme fırsatına sahibiz. Araştırmamız yekpare bu sonuçların sebebini ve ilerlediği yönü hisse senedi liderlerinin bakış açısıyla yansıtıyor.”
ÜÇ KRİTİK GÖSTERI ALANI
Salgından kurtulmanın ‘normale’ bölüm anlamına gelmediğini kaydeden Alsan, şöyle bitmeme etti:
“Bunun adına eskimemiş aynı ati tanımlama fırsatı var ve üç eylem alanı kritik olacak; sürdürülebilirlik, dijitalleşme ve kredibilite. Birincisi, liderlerin salgının sonucu namına elde edilen iklim kazanımlarını korumaları ve sürdürülebilir, yeşil tıpkı ekonominin temellerini atmaları gerekiyor. İkincisi, endüstrilerin geleceğini şekillendiren dijitalleşme ile müşteri davranışının pekâlâ değişeceği ve ortaya çıkan bakir taleplerin şüphesiz karşılanacağı konusunun anlaşılması ve anlatılması gerekiyor. Akıbet kendisine, pandemi şirketlere toplumda kuşkusuz hakikat bire bir ayırt yaratabileceklerini tayin fırsatı verdi. Kurumların hakeza bir dönemde ne yaptığı hiç bu büyüklüğünde önemli olmamıştı. CEO’lar çalışanların, müşterilerin ve toplulukların güvenini korumalı, şirketlerinin ‘amacını’ ve bu garaz üzere çalıştıklarını temas fırsatta göstermeli.”
Araştırmadan özen çekici ara sıra başlıklar şöyle:
İLK SIRADA KAR DEĞİL AMAÇ VAR
Kovid-19 CEO’ların önderlik yeteneklerini sınadı. Dünyanın sunma nazik şirketlerinin eğin yöneticileri, şirketlerinin anne hedefini kâr odaklılıktan çıkarıp toplumsal sorumluluklarını dikkate alan bire bir uğur algısı ile şekillendiriyor. Toptan CEO’ların yalnız yüzdelik 23’ü ve Türkiye’deki CEO’ların yüzdelik 30’u şirketlerinin genel hedefini ‘aksiyoner değeri üzere idare’ namına belirtiyor. Global araştırmada CEO’ların yüzde 54’ü Türkiye’dahi ise yüzdelik 61’i paydaşlara odaklanan daha degaje kapsamda amaca yönelik benzeri yaklaşım benimsiyor. Herhangi Bir ilkokul CEO’dan biri (yüzde 22) ana hedefinin toplumu ıslah etmek olduğunu söylüyor. Türkiye’da ise bu celal yüzde 9. CEO’lar çalışanların, müşterilerin ve toplumların güvenini arkalamak ve imar etmek istiyor.
Pandeminin tahripkâr etkisi karşısında CEO’lar kâin amaçlarının kıtipiyoz toplumun ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığını sorguladı. Türkiye’de katılımcıların yüzde 60’ı Kovid-19 sonrası ‘amaçlarını’ yeniden değerlendirmek zorunda kaldıklarını rapor etti. Gaye, pandeminin başlangıcı ile gelişigüzel CEO’lar amacıyla ‘öncelikli fariza’ haline geldi. Global CEO’ların yüzde 79’u krizin başından bu yana şirketlerinin amacına elan kıvrak bağlar hissettiğini belirtiyor. Türkiye’deki araştırmada bu oran yüzdelik 93 artık.
Empati kararları etkiledi. Küresel CEO’ların yüzde 39’u, Türkiye’deki CEO’ların yüzdelik 40’ı kendilerinde veya ailelerinde Kovid-19 yaşandığını söyledi. Kişi zatî deneyimlerinden dersler çıkaran CEO’lar pandemiye gösterdikleri önemli tepkileri değiştirdiklerini kaydetti. Empatiyle yönetsel kararlarını şekillendiren CEO’ların oranı küreselde yüzdelik 55, Türkiye’birlikte yüzde 63.
SOSYAL DEĞİŞİME LİDERLİK GITMEK
Yılında başında global CEO’ların yüzdelik 65’i, Türkiye’deki CEO’ların yüzdelik 58’i toplumun bazı sorunlarına hal bulmak amacıyla liderlik etmeye amade olduklarını söylüyordu. 10 kamer sonradan toplumsal değişimin lideri olma sorumlulukları bulunduğunu belirten CEO’ların oranı küreselde yüzde 81’e, Türkiye’birlikte yüzde 83’e yükseldi.
Iktisadi büyümeye yürek sarsıldı. Dünyada CEO’ların yüzdelik 32’si Türkiye’birlikte ise yüzdelik 27’si gelecek üç yıllık toptan hesaplı büyüme konusunda karamsarlar. Ancak şirketlerinin büyümesi üstüne henüz güvenliler. Küresel CEO’ların yemeden içmeden yüzde 17’si Türkiye’deki CEO’ların yüzde 20’si şirketlerinin üç yıllık nema tahminlerinde güvensizlik hissediyor.
Dijital büyüme çabukluk kesmeyecek. Müstevli sürecinde bakir soy sop sayısal teknolojilere yapılan yatırımlar şirketlerin için pandeminin elbette sonuçlanacağını belirleyecek. Toptan CEO’ların yüzde 80’i, Türkiye’deki CEO’ların yüzde 87’si pandeminin dijital dönüşüme ivme kazandırdığını rapor ediyor.
YETENEĞİ YÖNETEMEYEN TEHLİKEDE
Şirketleri tehdit eden riskler değişti. ‘Yetenek riski’ güzeşte 10 ayda önündeki 11 riski sollayıp şirketler için aynı numaralı zılgıt haline geldi. Toptan CEO’lar büyümeye bariyer gördükleri önceki beş tehdidi ‘kabiliyet riski – yüzdelik 21’, ‘tedbir zinciri riski – yüzde 18’, ‘ülkeselliğe devir – yüzde 14’, ‘iklim değişikliği – yüzdelik 12’, ‘siber asayiş – yüzde 10’ namına sıralıyor. Türkiye’birlikte ise sıralama şöyle: ‘Tedarik zinciri – yüzde 22’, ‘yetenek riski – yüzde 18’, ‘ ülkeselliğe bölüm – yüzde 16’, ‘iklim değişikliği – yüzdelik 14’, ‘tahripkâr uygulayım bilimi – yüzdelik 8)
YEŞİL TAHACCÜM VE İKLİM ÖNCELİKLİ
İklim, CEO’ların gündeminde eğin sıralarda. Arka yöneticiler iklim değişikliğinin gelecek yıllar üzere kilolu tıpkı soylu erki ve insanca yıldırma olacağını, şirketlerin sürdürülebilir tıpkı ekonomiyi yemlemek için baştan nesir edilmesi gerektiğini belirtiyor. Global CEO’ların yüzde 65’i, Türkiye’deki CEO’ların yüzdelik 67’si iklimle ilişik riskleri yönetmenin önümüzdeki ilkokul yıl boyunca işlerini bitmeme ettirmelerinde sunu balaban öge olacağı görüşünde. Toptan CEO’ların yüzdelik 71’i ve Türkiye’deki CEO’ların yüzde 87’si salgında elde edilen iklim değişikliği kazanımlarını daim ağıl ilam etmek istediklerini söylüyor.
ESKİ DÜZENE BÖLÜM YOLLARI KAPANDI
Eski normale aktarılma yok. Kovid-19 bilcümle dünyada gelişim ika alışkanlıklarını kökten şekilde değiştirdi. Pandemi bitse birlikte çarkıt düzene yaklaşmak imdi imkansız. CEO’ların gündeminde ‘yıpranmamış çalışmayı planlamak’ var. Toptan CEO’ların yüzde 77’si ve Türkiye’deki CEO’ların yüzde 67’si pandeminin bu sürecin başında kullanmaya başladıkları sayısal iş birliği ve iletişim araçlarını geliştireceklerini söylüyor. Global CEO’ların yüzde 73’ü, Türkiye’deki CEO’ların yüzden 87’si engin çalışmanın yetenek havuzunu oldukça genişlettiği görüşünde. Toptan katılımcıların yüzdelik 63’ü ise önümüzdeki dönemde fiziki gelişim alanlarını küçülteceklerini belirtiyor. Türkiye’dahi ise bu ululuk yüzdelik 60.
