İran rejimi topallıyor

Tartışmalı seçimlerin yıl dönümünde İran rejimi topallıyor Guardian İran’daki kesinleşmemiş cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birinci sene dönümünde dini lider Hamaney’in mutluluk içindeki meşruiyeti zedelenirken, Oran Başkanı Mahmud Ahmedinejad üstelik artık çarkıt gücünde değil. Bugün, İran rejiminin cumhuriyet ayağı sağlam, ama İslam ayağı topallıyor. Halkın öfkesi İran rejimini yıkamadı ancak İslam Cumhuriyeti’hangi uymazlık verdi. Gayrı yandan, büyüklük içindeki patırtı rejimin süregelen istikrarını yıldırma ediyor. İran’birlikte 12 Haziran 2009 tarihinde planlı 10’uncu oran başkanlığı seçimleri, İslami Cumhuriyetin yüzünü ezel ebet değiştirdi. Benzeri görülmemiş halk öfkesi dini şef Ayetullah Ulu Hamaney rejiminin meşruiyetini tek olmadığı büyüklüğünde yaraladı. Ayrımsız zamanda, Hamaney’in kurduğu rejimde seçimlerden bu yana yaşanan bağırsak çatışmalar, perhiz içindeki farklı grupların neva zemininin okkalı şekilde kötülük görmesine hastalık oldu. Gösteriler bir devrim başlatmadı amma artık ayrımsız ülkeyi ele almadığımızı gösterdi. Ihtarname gösterilerinin arz nazik ciddi sonucu, Hamaney’mağara Günindi ile yakınlaşmaktan eskiden tek olmadığı kadar korkmasına etmen olması oldu. Bu yüzden ESIR Başkanı Barak Obama’nın güzeşte yılki nükleer mübadele teklifini reddetti. Yoksa Hamaney ruhlu soylu erki ve ticari ilişkilere devam ederken uranyum zenginleştirmeye bitmeme edebilirdi. İRAN DIŞINDAKİ ŞİİLERİN DESTEĞİ ÖNEMLİ Batıyla olan ilişkilerine ağız ağıza kontra olarak, geçen sene yaşanan hâller İran’ın dini liderinin sevimli Müslüman ülkeler ve Hamas ile Hizbullah kabil oluşumlarla olan ilişkilerine seçme zaman olduğundan henüz çok güvendiğini ortaya koydu. Hamaney, ülkesindeki meşruiyeti lekelendiğinden beri, Batı’nın askeri yahut siyasi saldırılarını savsaklamak ve rejimini ayakta tutabilmek amacıyla müttefik kendisine kullanabileceği bu kök ülkeler üzerinde nüfuzunu kullanmayı düşünüyor. İran, Irak ve Lübnan’ın Şii liderlerinin desteğine vakit kaybetmeden siyasi sebeplerden değil, dini sebeplerden âlem da nazik önem veriyor. Bunun sebebi, Irak’ın Necef kentinin Şişman Ayetullah Yüce Sistani sayesinde şimdilerde Şiiler için sunu önemli dini şekil haline gelmesi. Çok sayıda Şii, Mehabetli Sistani’yi, Hamaney’in birlikte üzerinde, Şii dünyasının arz kalifiye dini bilgini akseptans ediyor. Eğer Hamaney, arkası sıra ati kişinin İran’ın dışındaki Şiilerin de desteğini almasını istiyorsa, Sistani’nin ve Necef’teki ruhani sınıfın onayına ihtiyacı var. HAMANEY ADINI KORUYAMAYABİLİR Hamaney’mağara, kendisinden sonradan gelecek dini şef olması üzere oğlu Mücteba’nın dini itibarını artırmaya çalıştığına dayalı doğrulanmamış haberler şimdiden mevcut. Fakat Mücteba’nın kişi meziyetlerinden değil da babasının bağlantıları ve bakımından gerçekleştirdiği yükseliş, Uca Sistani yoluyla akseptans görmedi. Bu Hamaney için yolun sonu olduğu anlamına gelmiyor. Aksine, Hamaney Sistani ve Şii dünyasındaki gayrı makro dini liderlerle ilişkilerini yetiştirmek üzere ceht gösterecek. aksi hâlde, ülkesinde meşruiyeti büyük beis görmüş olan Hamaney, arkası sıra gelecek ismin ki olacağı konusunda enerjik benzeri gurur ortaya koyamazsa, ölümü arkası sıra unvanını çalmak için yaşanacak bağırsak patırtı İran’ın istikrarı amacıyla ölümcül gibi. Cesamet Başkanı Mahmud Ahmedinejad ve ayrıksı muhaliflerin arasındaki bağırsak çatışma yıpranmamış boyutlara ulaştı. Zaman şaşkın ve kifayetsiz tıpkı izinli olarak tanıdık Ahmedinejad, koltuğunda Hamaney ile olan mümasil bağları sayesinde oturuyor. Ahmedinejad’ın kazandığı tartışmalı seçimler İran İslam Cumhuriyeti’ni devirmedi. Topallamasına rağmen ayakta duruyor. Cumhuriyetperver ayağın beli kıvrım durumdayken, İslami bacak zinde duruyor. Fakat birçok âdem bibi İslami ayağın birlik rejimi ne kadar ayakta tutabileceğini sorguluyor. *Ortadoğu analisti Meir Javedanfar’mağara makalesinin Türkçe’ye çevrilmişidir.

Share: