16 şirket 317 oldu, işlem hacmi 300 milyar dolarlara tırmandı İMKB’nin Ekonomist ile kuma benzeri hikayesi olduğunu ifade etmek hatalı gayrimümkün. Çünkü değme ne büyüklüğünde borsa 1985ı yılında müesses olsa dahi ilkokul yıl içre İMKB 100 endeksi dahi oluşamadı. Köken ivme 1990 sonrasında yaşandı. Bunda Iktisatçı’in etkisini araştırı uzmanlarına bırakıyoruz. Zaman müşareket sayısının 317’ye, almanak işlem hacminin ise 300 milyar dolarlara ulaşmasında azıcık birlikte olsa Ekonomist’in katsını kabul edeceklerdir. Müştehi Yılmaz / Ekonomist Ekonomist dergisi 20’inci yaşına çipo atarken Türkiye Behre Senetleri Piyasası bile 24 yılını geride bırakıyor. Merhum Turgut Özal’ın ANAP’ının erkinci ekonomi rüzgarının esmeye başladığı bu dönemde büyük icraatlardan biri bile borsa oldu. O dönemde İstanbul Tahtakale’birlikte kendiliğinden faal bir ortalık var. Fakat kontrolsüz ve sınırları bilinmiyor. İşte bu dönemde Özal, Aşure Ayı Karslı’yı başbakanlığa çağırıyor ve yetkilendiriyor. Mart 1985’te yaşanıyor bu olay. Neticede acul bire bir say sonucunda çatlak ayının üçüncü haftasında İMKB resmen açılıyor. İlk prosedür ise İstanbul Çağaloğlu’ndaki Kültür Bankası’nın boşaltılan katında gerçekleşiyor. İMKB’bile gerçekleşen önceki iş ise şuydu: Fogal Çorapları Türkiye Mümessili Özhan Ağızcıl, Ekrem Pakdemirli’nin 5 kuruşluk köprü senedini 1 TL’ye Aşure Ayı Karslı tarafından satın aldı. Aradan geçen 24 yılda Aşure Ayı Karslı, Kumarhane Törüner, Tuncay Artun, Osman Birsen ve sonuç olarak güncel komutan Hüseyin Erkan İMKB’nin başkanlığını yürüttü. İMKB, bu süreçte benzeri çok krizi atlattı. 1990 körfez krizi, 5 Nisan 1994 kararları, 1997’bile Uzakdoğu krizi, 2001 krizi ve son adına 2008’in sonuç çeyreğinde küresel konuşu kriz. İMKB, mecmu bu krizlerden yüzünün akıyla çıkmayı başardı. İşlem hacmi Rakamsal yerine 24 yıla bakıldığında 1986 yılından bu yana ekonomiye 44 milyar dolar töz girişi sağlayıcı İMKB yola yalnız 16 şirketle çıkmıştı. İlk yılını ise 80 şirketle tamamladı. 1990 yılına kadar 100 barajını aşamayan borsa, yaşanan eksiksiz sıkıntılara eksikliklere rağmen büyümesini sürdürdü. 2001 krizine kadar kademeli yerine 300 iştirak barajını aştı. Fakat 2001 krizi, borsayı dikçe sarstı. Batan bankalar, gerçek seksiyon şirketleri, aracı kurumlar gördük. Özellikle finans sektörünün aldığı elem, piyasayı dikçe sarstı. Batan şirketlerle ve endeksteki sert düşüşle gelişigüzel yatırımcı sayısı çabuk tıpkı şekilde düştü. Ortalama almanak 10-15 olan bölüt yer sayısı 1-2’lerde kaldı. Sonuçta bu dönüş 317 şirketle için devam ediyor, borsa. İMKB’nin ilk yılda ulaştığı hep ortalık değeri 938 milyon dolarken, bu çağ gelinen noktada 204.8 bilyon dolarlık gurur söz konusu. Esasen geçmiş yılı 13 milyon dolar toplanmış iş hacmiyle kapatan borsa 2008 yılını 261.2 bilyon dolar toplanmış muamele hacmiyle kapattı. 2009’un 11 ayında ulaşılan rakam ise 283.2 bilyon dolar. Bugün neler oluyor Acun borsalarında, 2007’da yükselen trendlerin kırılmaya başladığı gözlendi. 2008’üstelik düşüş başladı. Akıbet çeyrekte Lehman Brothers’mağara batışıyla 2008 yılında indeks, yüzdelik 51.1’lik düşüşle tarihinin en iri yıllık ayar kaybını yaşadı. 2008 yılının serencam haset 26.864’kap kapanan indeks, 5 Mart 2009’bile 23.036 seviyesinden yılın bildirme bağan kapanışını yaptı. Bu gün gelinen noktada ise fihrist, yüzdelik *** yükselişle 51.000*** seviyesini gördü. 2008’in serencam çeyreğinde başlayan krizde ekonomileri çevirmek üzere bilcümle dünyada dünyalık pompalandı, gâh mal kuruluşları batmaya infirak edilirken bazılarına destek verildi ve kurtarıldı. Yekpare dünyada nema indirimleri devam etti. TCMB de bu gidişata koşut faiz indirimlerine devam etti. Sonuçta 2009’un önce yarısı İMKB açısından temkinli yaşanırken, ikinci yarısı 2001 akse aşısını olan Türk bankalarının nazik katkısı ve ekonomideki toparlanma işaretlerine koşut adına henüz olumlu geçti. Kısacası 2009, arz azından mali piyasalar amacıyla akse yaralarının sarılmaya çalışıldığı aynı yıl oldu. Ülkemizde krizde çıkan TL’nin aynı kısmı düşüncesiz geldi. Getiri indirimleri ve ekonomilere servet pompalanması, borsalara yaradı. Türkiye’da yatırımcı sayısı, 2005 yılından beri ilk defa 1 milyonun üstüne artık. Yabancı takası, yüzdelik 63 seviyelerden yüzde 67’lere büyüklüğünde yükseldi. Riskler aşkın 2009 stratejistler, portföy yöneticileri açısından dümdüz bir yıl olmuştu. Yatırımcılara, küresel likiditenin artması ile alay malay üst sevilerde olan hisse senetleri başvuru edildi. Yine art seviyelerdeki emtialar, hele de emtialardan altına yatırım yapıldı. Kalıp bankalarının faizi düşürme politikası bilindiği üzere Türkiye’bile TL faize kilolu yatırımlar yapıldı. Bankalar bilançolarını elan birlikte güçlendirdi. Bunun yanında sektörel teşvikler, otomotiv, parafin eşya ve uygulayım bilimi şirketlerinin yüzünü güldürdü. Ezcümle portföy yatırımcıları; TL Nema önerdi, arka seviyelere mevrut finansal yapısı hararetli, krize dayanabilen motivasyon almış sektörlerin hisselerini kaynak etti. Yatırımcılara gani kazançlar sağlandı. 2010 yılı ise belirsizliklerin arttığı bir ahit yerine karşımıza çıkıyor. Dünyada, minval bankalarının fazla likiditeyi incizap hesabına nema artırımlarına başlayacağı aynı döneme girilecek. Bu sürecin hangi büyüklüğünde acul olacağı ayrımsız istifham işareti. Dubai ve Yunanistan örneklerinin artabileceğinden korkuluyor. Türkiye’da birlikte Eşkâl Bankası getiri indirimlerini durdurdu. Ara Sıra tahminlere bakarak 2010 geçmiş çeyrekte repo artırımlarına başlayabilir. Teşvikler ortadan kalkınca, gerçeklik sektörde rakamlar düşmeye başladı. IMF anlaşması, kül açıklamalara rağmen belirsizliğini koruyor ve alçak ayrımsız bütçe açığı sorunu ortada duruyor. Ayrıca nasip fiyatları bile eskisi kadar albenili değil ve yılın sonlarında umumi intihap beklentileri da fiyatlanmaya başlayacak. Strataji sınırlamak zor Fakat bu olumsuzlukların yanı sıra bankaların etkili performanslarını koruyacağı görülüyor. Fitch’mağara merhale artırımının yanında Moddy’s ve Ölçün & Poor’s’dan dahi kadar artırımı bekleniyor. Bütçe açığının finansmanında özelleştirmelerin cevvaliyet kazanmasıyla pürüz yaşanmayacağı tahminlerinde bulunuluyor. IMF ise tekrar de şanlı bir ümit adına piyasalarda fiyatlanmaya devam edecek. Bu konjonktürde stratejistlerin, portföy yöneticilerinin işi 2009 büyüklüğünde yalın kat değil. Buna karşın umumi kendisine bakıldığında vadeleri kısaltmakla gelişigüzel, TL önerilmeye bitmeme ediliyor. Gene iş piyasasında seçiciliğin elan bile artacağı rapor ediliyor. Borsa uzmanları 2010’bile sunu doğru yaklaşımın, riskleri dağıtan tıpkısı sepet hazırlamak olduğunu ifade ediyor. Gerçek göz geride Krize hazırlık kendisine dalan bankalarının piyasalara verdiği çok likidite ile riziko iştahının artığı bire bir yılı geride bıraktığımızı söyleyen Para Invest Genel Müdürü Galebe Rabıtalı, ancak essah ekonominin resülmal piyasalarının hızına yetişemediğini ifade ediyor. Bu nedenle 2010’dahi az buçuk temkinli olunması gerektiğini tamlayan Insicamlı, “Kriz, sermaye piyasalarında ‘V’ şeklinde seyretti. Ancak sağlıklı ekonomide davranış ‘L’ kadar durdu. arada bir ayırt oluştu ve bir şekilde ittihat etmek yerinde” diyor. 2010 yılının acun ekonomisinin yaralarını sardığı ve yeniden büyümeye başladığı bire bir periyot adına tarihe geçeceğini belirten İş Yatırım Araştırı Direktörü Serhat Gürleyen, küresel büyümedeki canlanmaya ve riziko iştahındaki artışa paralel yerine Türkiye ekonomisi’nin da durgunluktan çıkmasını bekliyor. Ancak Avrupa ekonomisinin pahal büyümesi ve işsizliğin yüksekliğinin büyümeyi sınırlayacağını tamlayan Gürleyen, mal fiyatlarındaki artma ve bütçedeki arıza nedeniyle MB’nin 2010’un sonuç çeyreğinde getiri artırmaya başlayacağını tahmin ediyor. IMF izlenecek Gâh analistler ise faiz artırımlarının haddinden fazla daha er üste yılın önceki çeyreğinde olmasını bekliyor. Merrill Lynch Gelişmekte olan Avrupa, Orta Şark ve Afrika Ekonomisti Türker Hamzaoğlu, gelişmekte olan ülkeler beyninde sunma şişman nema artırımlarının Türkiye, İsrail ve Cenup Afrika’da görüleceğini söylerken, Türkiye’bile 2010 böylecene politika faizlerinin yüzde 8’e yükselmesinin hesap pusulası edildiğini belirtiyor. Kalıp Bankası’nın koku olan gecelik istikraz faizi yüzdelik 6.50 seviyesinde bulunuyor. Türkiye’nin mevcut aşamada IMF ile anlaşmaya ihtiyaç duymadığını düşündüklerini tabir fail Hamzaoğlu “Türkiye’nin, gerekmesi yerinde IMF’den esnek emniyet imkanını sağlayacağını düşünüyoruz fakat burada finansal kalça önem taşıyor” diyor. Tutum Bakanı Mürtefi Babacan’ın IMF ile genel çerçevede mutabakata varıldığını ve detaylar üzerinde çalışıldığını açıklamasına karşın 2010 yılı yatırım stratejisini stand by yapılmayan tıpkı senaryo üstüne kurduklarını belirten Serhat Gürleyen ise, şöyle bitmeme ediyor: “Piyasalardaki iyimser gelgel ve Fitch tarafından yapılan iki paye kerte artışı, hükümetin genel seçimlere IMF desteği almadan giriş ihtimalini artırdı” diyor. Dizin beklentileri Borsa endeksinde şu aşamada maksat değerlerinin 59.000 seviyesinde olduğunu belirten Gürleyen, “Mevcut kıymet seviyesi ekonomik ve siyasal riskleri yansıtmadığı amacıyla borsa genelinde alış önermiyoruz. Borsa üzere gerilemelerin çekicilik amaçlı kullanıldığı “Biriktir” görüşümüzü koruyoruz” diyor. Gürleyen, 2010 yılında meydan riski (Beta) alanlardan artış, göz ve müşareket bazlı ekleme değere cemaat bilgiye dair (alfa) yatırımcıların kazanmasını beklediklerini kaydediyor. Ölçün Adlı Umumi Müdürü Attila Köksal, 2010’bile izlem belirlemenin daha baskı olduğunu ancak bu dönemde portföyü çeşitlendirmek gerektiğini kaydediyor. Türk yatırımcısının zer, döviz ve TL mevduatın beraberinde farklı arayışlara girdiğini kaydeden Köksal, aksiyon piyasasında yatırımcı sayısının artmasının bunun en şanlı işareti olduğunu belirtiyor. Köksal, tarihsel olarak döviz ve altının yatırımcısını üzdüğünü TL’nin ise sevindirdiğini belirterek, “Ancak hak faizlerin gerilemesiyle, hisse senedi bile gani tıpkısı almaşık oldu” diyor. Vezneci karlarının 2010 yılında 2009’a bakarak aynı tutar gerileyebileceğini ve bunun de piyasadaki beklentileri geriye çekeceğini ifade eden Utku Muntazam, “Borsada 2009’daki üzere aynı yükseliş olamaz. 2010 volatilite açısından okkalı geçmekle alay malay İMKB 100 Endeksi dar bir bantta, aşağıda 37.000-38.000 yukarıda ise 52.000-54.000 ortada akım edebilir. Bazen analistler de ekonomilerin toparlanması nedeniyle hat bankalarının faiz artırımlarına başlayacağı beklentisinin sürdüğü tıpkısı ortamda, özellikle BENDE verilerinin beklentilerden ölçüsüz müspet gelmesiyle, pay senetlerinde bodur mütemadi satışlar görülmesini bekliyor. Sonrasında ise toparlanma olacağı kaydediliyor. Ilgi çeken sektörler Merill Lynch Yaşayış Yönetimi EMEA Portföy Stratejisti Bill O’Neill gelişmekte olan iş piyasalarında banka hisselerine haddinden fazla çok bağ duymadıklarını, Yunanistan örneğine bakıldığında Finans sektöründe faziletli riziko ve kırılganlığın sürdüğünü belirtiyor. O’Neill, “Mütemmim ile ilişkili sektörler bağ frapan. Türkiye’dahi dahi bu yapıya uyan şirketler var” diyor. Marbaş Menkul Değerler Umumi Müdürü Hamdullah Ahu, IMF anlaşmasının seyri, güven kuruluşlarının tavrı, bankacılık ve uran sektörü karları ile nema oranlarının izlenmesini başvuru ediyor. Ahu, bu gelişmeler ışığında erke, ilaç, bankacılık ve uran sektörü şirketlerinin strateji edilmesini kaynak ediyor. Finans Envestisman 2010 takip raporunda tashih hareketi yaşanana kadar İMKB’bile betası bağan defansif hisse senetleri, sonrasında ise büyüme odaklı elan saldırgan sektörlerde cıvıltı gösteren şirketlerin tercih edilmesi öneriliyor. Çekicilik, bu kapsamda, savunmalı seçimlerin telekom, enerji, besin-içecek ve müteferrik sektörlerinden yana kullanılmasını, saldırgan seçimlerin ise bankacılık, sigorta, yapım, beyaz zehir yük ve otomotiv şirketlerinden yana yapılması gerektiğini savunuyor. XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX Bölüt arzlar ve bileşke-satın almalarda 2010 BEKLENTİSİ Piyasada pay hareketlerinde hareketli olan faktörlere bakıldığında şöyle benzeri levha ortaya çıkıyor: HALKLA ARZLAR: Piyasaların geldiği yasakçı açısından bölüt arzlar amacıyla çalımlı aynı ortam oluşuk olmasına rağmen İMKB’ye istendiği sayıda kullanılmamış şirket gelmedi. Yılın sonlarında takkadak Ran Geri Hizmet’mağara bölüt arzı gerçekleşti. Bunun yanı sıra yatırım fonları piyasaya ile tanıştı. 2010 yılında ise SPK’nın heveslendirme etmesi ve İMKB’nin TOBB ile alay malay çalışması sonucunda İMKB’nin halka arzlardaki donuk süreci bire bir nebze olsun aşması bekleniyor. Piyasada akıllıca ortamın sürmesi durumunda, karı ayından itibaren bölüt arzları görmeye başlayacağız. Şu anda İMKB’da var sıfır sektörlerden şirketler piyasaya gelerek borsaya spektrum kazandırabilir. Bu dahi İMKB’ye zindelik getirebilir. Iştirak bazında bakıldığında İGDAŞ’ın nazik benzeri bölüt yer olması bekleniyor. Koza Grubu’nun şirketi Koza Zer, yüce aynı halka arz. Antrparantez Aksa Jeneratör ile biraz hastane ve gayrimenkul yatırım ortaklıklarının bölüt arzının görülmesi bekleniyor. Türk Telekom’un 2010 yılında yapılması beklenen sekunder halka arzı de piyasada hareketli olanaklı. BİRLEŞME VE SATIN ALMALAR: Serencam yıllarda bileşke ve satın almalar konusu, İMKB cephesinde üstelik büyük aksiseda buldu. Bu alanda gelen istihbarat, behre bazında hareketlilikleri beraberinde getirdi. 2009 yılı krizle birlikte durgunluğun yaşandığı ayrımsız zaman oldu. Buna rağmen, Kredi Girişim Sermayesi YO, Lafarge Aslan Çimento, Atakule GYO şirketlerinde balaban ortaklar değişti. Ceytaş Madencilik kol şirketi Park Hareketlilik Madencilik ile birleşirken, Sabancı Grubu, Aksigorta’daki iştiraklerini yeniden yapılandırma yoluna gitti. 2010 yılında almaç ile satıcı arasındaki farkların kapanması ve kök sorunlarının ortadan kalkmasıyla alay malay bu merkez işlemlerde hareketliliğin artması bekleniyor. Bunun birlikte özelleştirmeler konusu de İMKB tarafından yakından izlenecek. Hükûmet Merkezi Doğalgaz, otoyollar ve köprüler ve Milli Piyango, İMKB’nin merceğinde olacak işlemler kendisine sayılabilir. “Volatilitenin arttığı ayrımsız dönemdeyiz” Mahmut Ünlü / Standard Adlı İcra Kurulu Başkanı ve CEO’su “Serencam dönemde açıklayan veriler, ekonomide kısmi canlanmaya meni ediyor. Aut ve çöz talepte dönemsel teşviklerin etkilerinin azalmasına koşut adına, toparlanmanın vahim ve aşamalı olacağını düşünüyoruz. Genel seçimlerin tarihi ve politik görünümü, hususi sektörün tüketim ve envestisman harcamalarında dolayısıyla üstelik 2010 yılı büyümesinde belirleyici olacak. 2009’birlikte tahminî yüzde 6 küçülmesini beklediğimiz ekonominin, 2010’bile yüzdelik 3.8 büyüyeceğini öngörüyoruz. Dış irade büyümesinin yanı sıra genel seçme tarihi, siyasi vizyon, hususi sektörün istihlak ve yatırım harcamalarında zımnında 2010 yılı büyümesinde belirleyici olacak. Bu şartlar altında aksiyon piyasası, 2009’un biraz üstünde benzeri seviyeden kapanır. Fakat volatilitenin arttığı benzeri çevrim yaşarız.” ARACI KURUMLARDA konsolidasyon sürecek 2009 yılında ara bulucu hava piyasasına bakıldığında iki alım el değiştirirken Gestalt Söylenegelmiş Değerler ise 24 Mart’ta kapatıldı. Avcı Investment Söylenegelmiş Değerler, Shuaa Securities Holding tarafından ve Daruma Söylenegelmiş Değerler Sabri Hakkı Ulukartal tarafından satın makbuz. Bu gelişmeler ışığında TSPAKB verilerine bakarak bütün uzlaştırıcı gelgel sayısı 2008 yılına göre 104’cilt 103’e gerilerken, faaliyette olan ara bulucu çekicilik sayısı birlikte 92’den 87’ye düştü. Gine 2009 verilerine göre prosedür hacminde domestik yatırımcının payı yüzde 85, ecnebi yatırımcı payı ise yüzde 15 seviyelerinde. Yabancının payı, 2009’birlikte yarı yarıya azaldı. Yetersiz dışından Türkiye’dahi muamelat işleyen yabancı yatırımcı sayısının azalması zımnında, yabancı uzlaştırıcı kurumların aynı bölümü Türkiye’den çıkmayı düşünebilir. Domestik aracı kurumlarda dahi tıpkı süreletme yaşanabilir.