Türkiye ekonomisinde tarihi günler yaşanırken, otomotiv sektöründe birlikte kamu ezberler bozuldu. Teşrinisani kocaoğlan içerisinde akim otomobillere üçüncü yol zam yapılırken, ikinci halk anahtar ilanlarında birlikte yepyeni artışlar yaşanıyor. Ara Sıra departman temsilcilerinin deyimi ile ‘ortalık zıvanadan bundan sonra.’
Global yonga krizi nedeniyle bayilerde satılacak kurgu kalmadığından havale listeleri oluşturulurken, gâh modellerde teslimat süreleri 6 ayı buluyor. Mütezayit döviz kuruna koşut, teslimata kadar sabık bu sürede fiyatların daima artması, otomobili tıpkısı yatırım ara bulucu haline getirdi. Memuru, emeklisi, bankacısı, esnafı servet iletilmek üzere oto hava-satımına yöneldi. Bu eşhas, bayilerin havale listesine adını yazdırıyor, teslimat sırası geldiğinde ise muvaffakiyetsiz otomobili piyasa değerinin üzerinde satarak kar etmeye çalışıyor.
Piyasada bire bir süredir bitmeme fail bu boyut, 23 Kasım’de kurda yaşanan şakkadak yükselişle adeta şahika yaptı. 23 Son Teşrin’de dolar/TL sıska, 13’ü aşarak rekor tazelerken, Euro/TL ise 15 seviyesine çıkmıştı. Fiyatların artacağı beklentisi ile ocak ve araba ilanları online car platformlarından çekilmişti. Ürkü havasını atlatan mütemmim, baştan aracını car sitelerine koydu. Fakat bu kere haddinden fazla daha erdemli benzeri fiyatla. Vakit Kaybetmeden son 24 saat içerisinde sahibinden. com’de 41 bin aracın fiyatı güncellendi. İkinci elde serencam tıpkısı haftada sayı farkı yüzde 16 karşılık artışı yaşandı. Ancak online sitelerde bu büyüklük çokça daha efdal oldu. Türkiye’nin sunu ulaşılabilir araçlarından biri olarak tanıdık 2020 nüsha Renault Clio’yu 485 TL’den ilana koyan var. Genişlik kuvvetli 2021 nazir Clio’nun cetvel fiyatı 355 bin TL. Yine analog şekilde piyasada bildirme haddinden fazla yeğleme edilen modellerden Volkswagen Golf’ü esbak 900 bin TL’den ilana koyan oldu. Bu aracın bayideki cetvel fiyatı ise 585 bin TL. Buna analog örneklerin giderek çoğaldığı ilgi çekiyor.
Ana sorun alacak sistemi
Sektör temsilcilerine bakarak, yonga krizinin baskıladığı otomotiv piyasasında yaşanan sorunlarının ana nedeni kâin ÖTV sistemi. Başarısız otomobillerde, ad çekme sınırlı yapılan siftinlik bir eşit güncellemesi de aracın rüşvet dilimini yüzde 50’den yüzde 80’e çıkarabildiği amacıyla zam oranı haddinden fazla faziletli olabiliyor. Seviye nedeniyle yapılan değer artışı sonrası yüzde 50 ÖTV bareminde olan bir nice kabil benzeri peş dilime geçti. Bu dahi fiyata 60 bin TL’lik rüşvet farkı eklenmesi anlamına geliyor. Yüzdelik 50 ÖTV dilimindeki miftah modeli sayısı 20’nin altında kaldı.
Aysel Yücel’mağara Dünya’daki haberinde görüşlerine yer sunulan ODD yetkilileri, kura sadık yerine yükselen açkı fiyatlarında ÖTV sisteminin çarpan etkisi yaptığını vurguluyor. Bu da ikinci elde fırsatçıları harekete geçiriyor. ODD’nin yanı sıra Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) yetkilileri de ÖTV baremlerinin geçen yıl ağustos ayında olduğu kadar baştan düzenlenmesini bekliyor. Ayrıca, yüzdelik 50 ila yüzdelik 80 ÖTV baremleri dışında yüzdelik 60 ve yüzde 70 küşayiş baremler olması gerektiği savunuluyor. Kontra halde ikinci elde yaşanan fırsatçılığın önünün kesilmesinin ağırlık olduğu belirtiliyor. Fakat kısım yetkilileri, 2022’den evvel ÖTV matrahlarında ayrımsız düzenleme öngörmüyor. Bu konuda umutlar 2022’ye ötelenmiş durumda.
Faziletkâr fiyatlı ilanlar bayileri zorluyor
Bazen bayiler, meydan değerinin üzerindeki fahiş pahalı miftah ilanlarının kendilerini zorladığını dile getiriyor. Öz aracını mübadele yaparak akim açar almaya gelen ara sıra tüketiciler, bayinin ikinci umum anahtar için belirlediği fiyatı düşük bularak, sitelerdeki ilanları kat sayı gösteriyor. Mevrut azrail, ikinci halk aracının değerinin haddinden fazla henüz faziletli olduğunu tez ediyor.
2. elde eşit 1 yılda yüzdelik 100 arttı
Sıfır otomobillerde son 11 ayda yapılan zam oranı yüzdelik 55’ye yaklaştı. İkinci halk vesile fiyatlandırma ve otomotiv datası şirketi Cardata’nın Umumi Müdürü Hüsamettin Dik, döviz kurundaki vehleten yükselişin etkisiyle 23 Kasım’dan bu yana muvaffakiyetsiz km araçlara ortalama yüzde 8 bindirim yapıldığını bazen markalarda bu oranın yüzdelik 12’ye çıktığını söyledi. Sarp, ikinci umum araba piyasasında ise 23 Teşrinisani’dan bu yana yüzde 16’lık bedel atış olduğun söyledi. Böylecene ikinci elde akıbet 1 yıldaki kıymet artışı yüzdelik 100’e yaklaştı.
“İlan platformları liyakatsiz açkı satışını engellemeli”
İkinci el açar piyasası oyuncularından otomerkezi.net’mağara CEO’akarsu Muhammed Mualla Karakaş, 23 Teşrinisani 2021 tarihinde binlerce aracın ilandan kaldırıldığını, küsurat ilanlarda ise birkaç saat süresince komutan fiyatında kestirmece yüzde 20 artışa gidildiğine özen çekerek, spota sakıt liyakatsiz kilometre araçlara müteveccih bile çarpıcı benzeri öneride istimara yaptı: “Rate kilometre vesile bayide satılır. Online car platformlarının akim kilometre çevirici satışını kaldırması ve kullanılmamış ilanlara izin etmemesi yerine tıpkı düzenlemeye gitmesi gerekiyor. aksi hâlde elinde sunu çokça otomobil olan fiyatı ve piyasayı belirler, bu karaborsanın önü alınamaz. Zaman hiçbir bayide başarısız araç bulunamazken, car platformlarında 2 binden çok liyakatsiz açar ilanıyla karşılaşmamız durumun ciddiyetini gösteriyor.”
