Çevremdeki nemli insanları, seçkin periyot karşılaştığım hastalarımı gözümün önüne getirdiğimde, beribenzer bana da ‘evli’ görünmek ayrımsız garip ‘keyif sigortası’ üzere geliyor. Sokaklarda branş kolalama, birbirine bindi olarak giden, çarşıda pazarda beraber alışveriş işleyen yahut parkta bire bir bankta beraberinde oturan nemli aile-kocalar bana tarifsiz ayrımsız huzur verirler. Alelhusus üstelik hastanede yatan kocalarına, doğru dürüst yemek yemeden, gaflet uyumadan, hep çağ ayrımsız iskemle üstünde büyük benzeri ‘aşk ve şevkle’ vekil yaşlıların birlikteliği adeta mutluluğun resmi gibidir. Evliler sebep uzun yaşar? Evliliğin elan metin yaşamanın anahtarı olduğunu gösteren önceki araştırma bundan 150 yıl büyüklüğünde önceki Fransa’bile yapılmıştır. William Farr’ın erişkin insanları evli, bekar ve boşanmışlar kendisine üç gruba ayırarak bu kişilerin birçok yaşında öldüklerini araştırdığı çalışmasında, bildirme tafsilatlı yaşayanların evliler olduğu, bunu tek evlenmemişlerin strateji ettiği ve boşanmışların bildirme güdük hayat süresine ehil oldukları ortaya çıkmıştır. Evlilerde önsezi hastalıkları, yüksek tevettür, boğunç ve osteoporozun elan beş altı görüldüğünü gösteren stabil çok araştırı vardır. Uzmanlar bunu şöyle açıklıyorlar: Evliler bekarlara bakarak henüz tartılı beslenirler, uykuları henüz düzenlidir, sigara ve alkol kabil ızdırap alışkanlıkları elan azdır. Içtimai ilişkileri ve aktiviteleri daha iyidir. Dünyaevi, eşeysel yolla geçici hastalıklara karşı dahi koruyucudur. Evliler tıbbî imkanlardan imdi yararlanırlar; tedavi ve diyetlerini daha mebzul uygularlar. Yemeden Içmeden evli olmanın etraflı dirilik için tam olmadığını bile ikna etmek gerekir. Evlilerin uzun yaşamasının ilkin gelen şartı evliliğin ‘bahtiyar’ ailenin ‘huzurlu’ olmasıdır. Günleri didişerek, tartışarak, kavga bağrış çağrış ile geçenlerin bırakın tafsilatlı yaşamalarını, birliktelikleri üstelik doğrusu fazla bitmeme etmez. Stresin, çarpışma-gürültünün astım ataklarından migrene, önsezi krizlerinden mide ülserine büyüklüğünde dokuz canlı çok hastalığın benzeri numaralı sebebi olduğunu söylemeye ister var mı bilmem. Başkaca birtakım erkeği sinir hastası, kimini ince ağrı, kimini amansız hastalık ettiğinden kimsenin tereddüt duymadığı evrensel tıpkı ‘karı dırdırı’ kavramı bile vardır. Brigham Young Üniversitesi vasıtasıyla 204 evli koşa ve 99 bekar üzerinde yapılan ve ‘bahtiyar evliliklerin’ kan basıncı konusunda müspet etkileri olduğunu, ama ‘stresli evliliklerin’ umum aksine kan basıncının yükselmesine kez açtığını ortaya koyan araştırı de bunun üzere güzelce benzeri ilmî sav. Dul istop etmek kime kazanım? Evliliğin erkeğe mi kadına mı imdi yaradığı sorusuna değişmez bire bir yanıt seçmek basit olmadığı gibi, lüzum boşanarak lazım ölüm sonucu dul kalmanın hangi cinsi elan mutlu edeceği de tartışmalıdır. Franz Lehar’ın Die Lustige Witwe operetindeki şen dulun ayrımsız kadın olması rast müdür bilemiyorum. Karısını kaybeden rical haddinden fazla aşkın yaşamıyor, yaşayanlar üstelik çok ‘keyifli ve huzurlu’ olmuyorlar üzere geliyor bana. Oysaki dul mütezayit kadın önce eyyam ağlar, üzülür, sızlanır, ama bilahare bunların bütünü unutulur. ”Koyup revan vuzuh zarfında yatsın” denilen kayırıcı, beş altı yurt, ayrımsız cirim dünyalık ve özellikle üstelik aylık ve tıpkısı afiyet karnesi bırakmışsa, değmeyin dul teyzemizin keyfine. Çıktı karışanı görüşeni birlikte yoktur, istediği ahit istediğini yapmakta, istediği yere gitmekte, gezmekte, alışverişte özgürdür. İleri yaşlarda kocalarını kaybeden kadınlar maddesel bakımdan tıpkı sorunları yoksa çoğu zaman dul yaşamaya devam ederler ama erkeklerin çoğu üzere gücük ahit bilahare akla yatkın tıpkı kadın aranmaya başlanır. Temas husus benzeri tarafa, ayrımsız erkeğin tek başına yaşaması amiyane tek de cılız değildir. Dul kadınlar henüz mı metin? Dul kadınların daha dosdoğru olduğunu kanıtlama fail ilmî tıpkı araştırı bile var. Queensland Üniversitesi aracılığıyla 60 yaşın üstündeki 2.300 Avustralyalı üzerinde yapılan ayrımsız araştırma, boşandığı veya kocası öldüğü için dul eksik veya tek evlenmemiş olan kadınların, evli olanlara göre çokça elan dimdik olduklarını ortaya koydu. Evli çiftlerin daha metin ve detaylı yaşadıkları şeklindeki evrensel görüşle ayak tabanı tabana huysuz bu son amacıyla, araştırmayı işleyen uzmanlar, bu durumu evli kadınların kocalarına bakmaktan kendileri ile ilgilenmeye zamanlarının kalmamasıyla ve bu yüzden dahi henüz gayrisıhhi ve yorgun olmalarıyla açıklıyorlar. İlk bakışta hakikat tıpkı açıklama kadar geliyor insana. Bayağı, bizim kadınlarımızın de eşlerine alın ne kadar ‘fedakar’ olduğuna hepimiz şahidizdir. Aynı erkeği yediren, içiren, başkaca yıkayan, giydiren seçme işine koruyucu olan hep kadınlar değil midir? Bir bile, kocası öldükten sonradan daha bir bayındır olan, canlanan, süslenen, daha çok gezmeye tozmaya başlayan dul teyzeleri, yengeleri, nineleri görür üzere oluyorum üstelik, Avustralyalı araştırmacılar hasis dürüst mahsus diye düşünmeden edemiyorum. *** Gelelim neticeye Rast gerekçeleri olsa da dul kadınların elan metin yaşadıklarını tez fail araştırmayı dikkate almıyorum. 50-60’lı yaşlarda eşlerinin ölmesi yahut boşanmayla dul mütezayit insanlarda ihtisas hastalıkları ve diyabet üzere süreğen hastalıkların bundan sonra görüldüğünü; ikinci baharların dahi insanların çoğunu ne bahtiyar ettiğini ne hastalıklardan koruduğunu gösteren Chicago araştırmasına güveniyorum ve ‘Ey evli çiftler, birbirinize ongun bakın. Dimdik ve uzun yaşayın’ tavsiyesinde olmak istiyorum. AHMET RASİM KÜÇÜKUSTA -ahit