Değeri dudak uçuklatıyor

Araştırmacı yazar Necati Doğan, yaptığı açıklamada, civar yüzünde Atatürk portresi, arka yüzünde Sakarya Demiryolu Hattı ve Geyve Boğazı bulunan 1000 TL’lik banknotun Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu dönemde Türkiye’nin arz zer parası olduğunu söyledi.
Harf inkılabından ilk basılması dolayısıyla yöre yüzünde Osmanlı Türkçesi’yle “Türkiye Cumhuriyeti” ibaresinin düzlük aldığını, suyolu kısmında ise Türkiye Cumhuriyeti yazısının görüldüğünü anlatan Doğan, dönemin Maliye Bakanı Mustafa Abdülhalik Renda imzası bulunan banknotun tedavüle çıktığı 1927 yılında 1000 Cumhuriyet altınına kıymet değeri olduğunu belirtti.
İngiltere basımı 1. emisyon 1000 TL’nin yer bulunmaz ve değerli Türk banknotu olma özelliğini taşıdığını vurgulayan Doğan, Fransızca ve sakat Türkçe yazılmış önce kağıt paraların yeniden mülk basmanın masrafı nedeniyle 1928’deki kod devriminin arkası sıra birlikte kullanıldığını rapor etti.
Doğan, 15 bin 374 nüsha basılan banknotun 1939’birlikte tedavülden kaldırıldığında 23 adetinin değiştirilmek amacıyla Forma Bankası’na iade edilmediğini bildirerek, bugün Türkiye’dahi o dönemden kalma 7 skor 1000 TL’lik banknot bulunduğunun tutum edildiğini söyledi.
Necati Doğan, 1000 TL’nin Cumhuriyetin geçmiş yıllarında değerinin haddinden fazla faziletkâr olması nedeniyle piyasada dolaşımı ve halkın elinde bulunmasının metanetli tür olmadığına bel ederek, “1000 TL genellikle bankalar arasında ve ticaretle uğraşan balaban tüccarlar ile uluslararası ticarette kullanılıyordu. Bu kadar değerli bir paranın halkın elinde bulunması mümkün değildi” diye konuştu.
Antrparantez 1. tart 1, 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 TL’lik banknotların üstünde Osmanlıca’nın beraberinde Frenkçe kelimelerin yer aldığına dikkati calip Doğan, Fransızca’nın o dönemde diplomatik çevirici olduğu için bu şekilde paraların basıldığını kaydetti.
Bakir alfabeyle evvel banknotun 1937’birlikte 5 TL’lik banknot olarak piyasaya sürüldüğünü bildiren Doğan, şunları kaydetti:
“İş Bankası’nın reklam filminde son basamak birkaç bulunan ve değerli olan 1000 TL’lik banknotun kullanılması koleksiyonerleri heyecanlandırdı. Bir Nice sevimli bu paranın koleksiyonunda düz almasını tayf etmektedir. Ancak hem az bulunması hem de haddinden fazla pahalı olması dolayısıyla bu olanaklı görünmüyor. Atatürk döneminde piyasaya sürülen 1. çıkarma 1, 5, 10, 50, 100 TL’lik banknotları nail olmak kısmen olağan. Fakat serinin serencam ve saymaca değeri 1000 teklik olan bu paraya sahip olmak çok edisyon. Türkiye Cumhuriyeti’nin önceki kağıt paraları beyninde yeryüzü şişman değerdeki 1000 TL’nin değeri bugün 300 bin ile 500 bin teklik arasındadır. Ancak paranın çil kondüsyonda (bankadan çıktığı günkü temizliği) olması yerinde değeri iki katına çıkabilir.”

Share: