Cüzdanda ortalama 150 TL bulunuyor

Merkezin Güncesinde meydan alan yazıda, Türkiye Cumhuriyet Şekil Bankası eliyle 2020 yılı Eylül-Ilk Teşrin döneminde, ülkemizdeki akçe tasarruf alışkanlıklarını anlamaya ve nakdin ödeme yöntemleri içindeki önemini incelemeye yönelik yapılan Akça Tasarruf Alışkanlıkları Anketinin sonuçları değerlendirildi.

Türkiye Cumhuriyet Altını Tarz Bankasında Müdür olarak fariza fail Saygın Acara ve Ehlivukuf Yardımcısı Aybüke Adap Altunel vasıtasıyla hazırlanan yazıda şöyle denildi:

“Form bankalarının topluluk olduğu dünyalık basık ve ihraç yetkisi, kalıp bankalarına ülkelerindeki nakit döngüsünün sorunsuz yerine tamamlanması, sistemin edimsel şekilde ve aksamadan çalışmasının sağlanması sorumluluğunu dahi yüklüyor. Bu nedenle nakit kullanımına ilişik gelişmeler minval bankalarınca yakından izleme ediliyor. Hat bankaları, bireylerin akçe bulundurma ve istimal alışkanlıklarını,  ödeme uzlaştırıcı tercihlerini ve bahis konusu tercihlerin nedenlerini mütenevvi anket çalışmalarıyla inceliyor. Bu çerçevede, 2020 yılı Eylül-Ilk Teşrin döneminde, Türkiye Cumhuriyet Altını Gestalt Bankası (TCMB) yoluyla ülkemizdeki akçe tasarruf alışkanlıklarını anlamaya ve nakdin ifa yöntemleri içindeki önemini incelemeye yönelik yerine Akça Kullanma Alışkanlıkları Anketi yapıldı.

Ankete Türkiye genelini temsilen, 26 madun bölgede düzlük kayran illerden berceste hanelerden 16-65 gözyaşı arası 1200 karı ve 1200 erkek katıldı.

Katılımcıların demografik özellikleri incelendiğinde, 25-39 yaş grubunun payı yüzde 33,9 ile öne çıkarken, katılımcıların yaş ortalamasının 38,9 olduğu görülüyor1 (Çizge 1).

Katılımcıların yüzdelik 54,3’ü ücretli çalışan olup yüzde 47,4’ü üçüncü dirimsel grubunda2 iken,  yüzde 46,1’i bağan eğitim3 ve yüzde 56,2’si bağan finansal okuryazarlık4 seviyesinde.

Anket sonuçlarına göre bireylerin yüzde 32,3’ü gelirinin tamamını akçe namına, yüzde 30,3’ü tamamını banka hesabı üzerinden elde ediyor (Çizge 2).

 

Gelirinin tamamını yahut çoğunluğunu akça olarak elde edenlerin oranı yüzde 55,1. Eğitim düzeyi arttıkça geliri nakit namına elde etme oranı de azalıyor (Grafik 3).

 

Anket sonuçlarına göre olağan aynı günde cüzdanda taşınan medyan mal miktarı 150 TL (Çizge 4).

 

Nüfus Bilimsel özelliklere bakarak cüzdanda taşınan sayı farkı para miktarı dahi değişiyor. 40-54 gözyaşı grubu, öz adına çalışanlar, yüksek eğitim ve faziletkâr dirimlik düzeyine erbap kişiler gün içinde cüzdanlarında elan çok akça taşıyor. Bunun yanı sıra erdemli finansal okuryazarlık düzeyine ehil bireylerin cüzdanlarında daha birkaç akça taşıdığı görülüyor.

Sonuçlar, ATM’den yahut bankadan bire bir defada çekilen efektif tutarının medyan adına 500 TL iken, ortalamada 963 TL olduğunu gösteriyor (Çizge 5).

Bu tutar emekliler, 55-64 yaş arasındakiler,  arz yüksek dirimsel grubundakiler ve faziletkâr finansal okuryazarlık seviyesindekiler için henüz fazla.

Erat kendilerini harcamalarda “ekseriyetle akçe kullanan” adına tanımlıyor (Çizge 6).

Ifa yöntemlerine bakarak kendini tanımlama şekilleri nüfus bilimsel özelliklerine göre farklılık gösteriyor (Grafik 7).

 

Kendini “genellikle nakit kullanan” yerine tanımlama, 16-24 yaş ve 65 gözyaşı üstü gruplarda daha yaygınken, özlük namına çalışanlarda sair çığır gruplarına göre, elan bağan oranda. Ayrıca, eğitim bilimi düzeyi ve sağlık seviyesi arttıkça kendini “genellikle akça kullanan” kendisine tanımlayanların oranı azalıyor.

Mali kapsayıcılık ve pusat dışılığın bireylerin kullandıkları ödeme araçlarına bakarak kendilerini tanımlama şekillerinde hareketli olduğu görülüyor. Katılımcıların yüzdelik 18,3’ünün herhangi bir bankada yatırım hesabı bulunmuyor (Çizge 8).

 

Faaliyet hayatında etkin adına kâin katılımcıların yüzdelik 19,1’i herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna mukayyet değil (Çizge 9).

 

Kendini “ekseriyetle akça kullanan” yerine tanımlama, seçkin bankada mevduat hesabı bulunmayan katılımcılar ve değme sosyal asayiş kurumuna ilişkin olmayan katılımcılar arasında çokça elan gen (Çizge 10 ve Grafik 11).

 

Bireylerin yüzdelik 61,4’ü nakdi sabık yıl kullandığı büyüklüğünde kullandığını belirtse da geçen yıla bakarak akça kullanımını artıranların sayısı azaltanlara göre henüz fazla (Grafik 12).

 

Benzer şekilde, ati benzeri yıl zarfında akçe parayı daha çok kullanacağını belirtenlerin oranı henüz birkaç kullanacağını belirtenlere bakarak elan aşkın (Çizge 13).

 

Bu ebat, önümüzdeki dönemde nakit kullanımında kayda ayar benzeri düşüş yaşanmayacağına belen ediyor.

Bireylerin akçe yeğleme etmesinde alışkanlık, satıcının tercihi,  mahremiyet, umumiyet, harcamaları taharri etme kolaylığı, değer avantajı, maliyetin düşük olması, tasarruf kolaylığı, düzenlilik ve ivinti gibi faktörler öne çıkıyor (Grafik 14).

Sormaca kapsamında 1537 katılımcıya hafta sonu dâhil 4 gün süresince yaptıkları parçalanmamış işlemleri kaydetmeleri için ödeme günlüğü formu verildi. Ödeme günlüğü sonuçlarına göre nakitle yapılan alışverişler,  ahzüita noktalarında yapılan bütün alışverişlerin prosedür sayısı bazında yüzde 89,5’kayınbirader, tutar bazında yüzdelik 76,0’ını oluşturuyor (Çizge 15).

Bu çerçevede, Türkiye’bile akça yararlanma oranının Euro Bölgesi’ndeki ülkelerde ifa günlüklerine bakarak hesaplanan akçe yararlanma oranlarına nazaran oldukça faziletkâr olduğu görülüyor (Çizge 16).

 

Kısaca, gelişigüzel hangi kadar kartlı ödemeler günce hayatımızda heybetli bir kayran edinse birlikte, sonuçlar bize Türkiye’de nakdin değişik ödeme yöntemlerine göre çok elan yeğin olduğunu gösteriyor. Bir yandan kartlı ödeme sistemlerinin ödeme yöntemleri içindeki önemi anında artıyor ve akil telefonların yaygınlaşmasıyla canlı ifa sistemlerinde kebir gelişmeler yaşanıyorken sair yandan bireylerin kendilerini  “genellikle nakit kullanan” namına tanımlaması, yaptıkları harcamalarda akçe ödemelerin payının az çok yüksek çıkması ve mümasil gelecekte nakit tasarruf eğiliminde düşüş olmayacağını belirtmesi,  nakdin gelişmemiş vadede özge ifa yöntemlerine karşı önemini koruyacağına meni ediyor.”

Share: